ادامه اختلافات میان ترکیه و سوئد

به گزارش راهبرد معاصر آسمان روابط آنکارا – استکهلم ابری شده و مقامات دولت اردوغان، به تندی علیه سوئد، موضع گرفتند. از روزی که دولت سوئد در اقدامی غیرعقلانی، خصمانه و دور از اخلاق بشری، مجوز سوزاندن قرآن را صادر کرده، آنکارا به تندی به این رفتار واکنش نشان داد.

وقتی که راسموس پالودان، رهبر حزب راستگرای افراطی «استرام کورس» (Stram Kurs) در مجاورت ساختمان سفارت ترکیه در استکهلم، قرآن کریم را آتش زد، اقدام او تحت تدابیر شدید امنیتی انجام شد و به کسی اجازه داده نشد به او نزدیک شود.

جمعی از مردم استانبول امروز یکشنبه پس از اقامه نماز صبح، با تجمع در مقابل مسجد میدان تقسیم اعتراض خود را نسبت به سوزاندن قرآن کریم در سوئد نشان دادند.

ابراهیم بشینجی، رئیس بنیاد جوانان ترکیه (TÜGVA) در تجمع مذکور با محکوم کردن اقدام راسموس پالودان، سیاستمدار راست افراطی و سکوت دولت سوئد در قبال این اقدام گفت: «ما به عنوان نمایندگان برخی از سازمان‌های مردم نهاد ترکیه به منظور نشان دادن اعتراض خود نسبت به هتک حرمت به مقدسات در این مکان تجمع کرده‌ایم. این یک اقدام زشت و مذبوحانه است که توسط یک شخص نادان و با حمایت و همراهی نیروهای امنیتی سوئد انجام شده است. رویکرد دولت سوئد نسبت به این اقدام را نیز محکوم می‌کنیم».

پس از اقدام موهن در سوئد، سفر یکی از مقامات مهم دولت سوئد به ترکیه، از طرف میزبان لغو شد. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه که برای شرکت در نشست گروه تماس دفاعی اوکراین به آلمان سفر کرده، در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: «سفر برنامه‌ ریزی شده وزیر دفاع سوئد به آنکارا در 27 ژانویه دیگر برای ما اهمیتی ندارد و به همین دلیل آن را لغو کردیم».

رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه، وانمود کردند که لغو سفر وزیر دفاع سوئد، پاسخی به رفتار ضد اسلامی این کشور اروپایی بوده، اما ژنرال آکار گفت: «ما هنوز هم نگران تحرکات اعضای گروه تروریستی پ.ک.ک در سوئد هستیم و آخرین مورد آن برگزاری تظاهرات علیه رئیس‌جمهور کشورمان در هفته‌های گذشته بود. منفعل بودن پلیس و نیروهای امنیتی سوئد در مقابل تروریست ها غیرقابل قبول بوده و باید اقدامات احتیاطی انجام شود. ما اعتراض خود را به وزیر دفاع سوئد ابلاغ کردیم. اما متاسفانه شاهد بودیم که هیچ اقدامی صورت نگرفت. در این مرحله، سفر وی به ترکیه در 27 ژانویه نیز هیچ اهمیتی ندارد و به همین دلیل آن را لغو کردیم».

آکار با تاکید بر این ‌که ترکیه از سیاست درهای باز ناتو حمایت می‌کند، افزود: «تفاهم‌نامه سه جانبه ژوئن گذشته در مادرید میان ترکیه، سوئد و فنلاند هنوز اجرایی نشده است. تنها درخواست ما این است که به تعهدات این تفاهم‌نامه عمل کنیم و انتظارمان از سوئد و فنلاند همین است».

همچنین مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در یک نشست خبری با اشاره به صدور مجوز سوزاندن قرآن در استکهلم، پایتخت سوئد، اعلام کرد: «اجازه نمی‌دهند مقدسات دین دیگری، یا کتاب دیگر سوزانده شود، اما وقتی قرآن یا صحبت از دشمنی با اسلام می‌شود، فوراً به آن مجوز داده و اسمش را می گذارند آزادی بیان و اندیشه. این فرد قبلاً هم در سوئد به اسلام و به کتاب مقدس توهین کرده و مرتکب چنین اعمالی شده است. سفیر سوئد در آنکارا به وزارت امور خارجه احضار و هشدارهای لازم داده شد. نفرت پراکنی و نژادپرستی ربطی به آزادی اندیشه ندارد».

تا اینجای کار، مواضع دو تن از اعضای کابینه اردوغان در مورد سوئد را ذکر کردیم و تفاوت این دو موضع نیز آشکار است. اما بیانیه دستگاه دیپلماسی ترکیه نیز گویای بخش دیگری از تنش های ترکیه و سوئد است.

وزارت امور خارجه ترکیه با انتشار بیانیه‌ای در واکنش به تظاهرات هواداران پ.ک.ک علیه ترکیه در سوئد اعلام کرد:«صدور مجوز برای اقدامات تبلیغاتی علیه کشورمان توسط محافل وابسته به پ.ک.ک در مرکز شهر را به شدت محکوم می‌کنیم. این اقدام نقض آشکار توافق سه‌جانبه با سوئد درباره جلوگیری از فعالیت‌های تبلیغاتی گروه‌های تروریستی است. بار دیگر تاکید می‌کنیم که از سوئد انتظار داریم به موجب تعهدات خود در قبال توافق سه‌جانبه، به‌ویژه در زمینه مبارزه با تروریسم، اقدامات ملموس و موثری فراتر از حرف انجام دهد».

سوئد و انتخابات ترکیه

چند و چون ارتباط تنش بین آنکارا – استکهلم و انتخابات آتی ترکیه از دو جهت قابل توجه است:

الف) در حال و هوای انتخاباتی این روزهای ترکیه، حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان و شریک سیاسی و یعنی دولت باغچلی سیاستمدار راست افراطی و رهبر حزب حرکت ملی، بیش از هر زمان دیگری به تهییج و تشجیع مردم و پدیدآوردن فضاهای احساسی و ملی گرایانه احتیاج دارند.

در نتیجه بسیار طبیعی است که در شرایط کنونی، خود را در مقام مدافعین ارزش های دینی و اسلامی قرار داده و جریان اجتماعی به راه بیندازند.

این در حالی است که ترکیه چند سال پیش و در جریان ترسیم کاریکاتورهای موهن علیه پیامبر خاتم (ص) در مجلات دانمارک و فرانسه، مواضع سیاسی محکمی اتخاذ نکردند. در همین حال، باید به این نکته نیز اشاره کرد که درماه های گذشته و پس از شتاب گرفتن روند عادی سازی روابط بین ترکیه و رژیم صهیونیستی، به شکلی آشکار و مشهود، شاهد این بوده ایم که مواضع سیاسی دولت ترکیه در برابر جنایات صهیونیست ها در غزه و بیت المقدس، کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

بنابراین تردیدی نیست که مردم مسلمان ترکیه در برابر رویدادهای جهان اسلام حساس و پایبند هستند و از احساسات دین باورانه بسیار مستحکمی برخوردارند، اما رفتارهای حزب عدالت و توسعه در قبال فتنه انگیزی های اخیر دولت سوئد، انگیزه های حزبی و انتخاباتی نیز دارد.

کشور ترکیه ,

ب) تنش اخیر بین ترکیه و سوئد، پیش از هر چیز بر موضوع تکمیل روند عضویت سوئد در پیمان نظامی ناتو تاثیر می گذارد. لغو سفر وزیر دفاع سوئد، آن هم در شرایطی که نزدیک به دو ماه برای این سفر و جزئیات آن توافق شده بود، اتفاق مهمی است که نشان می دهد حزب عدالت و توسعه نمی خواهد به این زودی، دادن رضایت به عضویت را در پارلمان خود، به رای بگذارد.

این یعنی کش و قوس ورود کامل سوئد به ناتو، تابعی از اختلافات فعلی آنکارا – استکهلم در موضوعات مربوط به پ.ک.ک، فتح الله گولن و دیگر مسائل امنیتی است و در نتیجه بعید به نظر می رسد که شکوفا شدن روابط بین این دو کشور، تا پیش از برگزاری انتخابات، میسر باشد. مگر آن که آمریکا و ناتو، به هر دو سو فشار بیاورند و از آنان بخواهند که هر چه زودتر اختلافات خود را حل کنند.

در پایان باید گفت، بسیاری از کشورهای اروپایی، با وجود آن که هم اکنون پذیرای میلیون ها شهروند و دانشجوی مسلمان هستند، هنوز هم نتوانسته اند این واقعیت را بپذیرند که احترام نهادن به موازین و ارزش های دینی ادیان، بخش جدایی ناپذیری از حقوق است و هیچکدام از حوزه های حقوق بین الملل و حقوق بشر، نمی تواند رفتارهای مبتنی بر وهن و اسلام هراسی را توجیه کند./تسنیم