زمان عجیب عصر یخبندان در مریخ

به گزارش راهبرد معاصر؛ مشاهدات مریخ‌نورد ژورانگ چین نشان داده است که تپه‌های شنی مریخ احتمالاً در اثر تغییرات شدید باد‌های غالب پس از آخرین عصر یخبندان این سیاره شکل گرفته‌اند.

مریخ نورد اداره ملی فضایی چین (CNSA) تپه‌های شنی را در منطقه Utopian Planitia بررسی کرد که با قطر تخمینی ۳۳۰۰ کیلومتر به عنوان بزرگترین حوضه برخوردی در منظومه شمسی شناخته می‌شود.

این پژوهش نشان داده است که سیاره سرخ تغییرات اقلیمی قابل توجهی را تجربه کرده که منجر به تغییر در الگو‌های باد غالب شده است.

این تغییر باد در حدود ۴۰۰ هزار سال پیش، مصادف با پایان آخرین عصر یخبندان مریخ اتفاق افتاده است؛ بنابراین پژوهش، جهت باد تقریباً ۷۰ درجه از شمال شرقی به شمال غربی تغییر کرده و مورفولوژی تپه‌های شنی در نتیجه‌ی این انتقال، از شکل هلال گونه به برآمدگی‌های دنباله دار طولی تغییر شکل داده است.

دانشمندان مدت‌ها حدس می‌زدند که آب و هوای مریخ در طول زمان تغییر کرده است. با این حال، به دست آوردن داده‌های دست اول از سطح مریخ برای ارزیابی فرآیند‌های اقلیمی این سیاره در طول تاریخ آن دشوار بوده است. اکنون خوشبختانه، مجموعه تجهیزات مریخ نورد ژورانگ امکان جمع‌آوری مستقیم داده‌ها از سطح مریخ را فراهم کرده است.

پژوهشگران داده‌های جمع‌آوری‌شده از ابزار‌هایی مانند دوربین‌های سطحی و چندطیفی، تحلیل‌گر‌های ترکیب سطح و دستگاه‌های سنجش هواشناسی را مورد مطالعه قرار دادند. علاوه بر این، دوربین‌های مداری با وضوح بالا نیز برای تصویربرداری از سطح مریخ استفاده شدند.

بر اساس یافته‌های این مطالعه، تغییر در شیب محور چرخشی مریخ منجر به خروج این سیاره از آخرین دوره یخبندان خود شده و این تغییر آب و هوا در شکل و قرارگیری تپه‌های شنی در منطقه جنوبی Utopia Planitia مشهود است.

مریخ در حال حاضر در دوران سطح‌شناسی به نام عصر آمازون است که بین ۳.۵۵ تا ۱.۸۸ میلیارد سال پیش آغاز شده و دانشمندان بهترین استفاده را از کاوشگر‌های رباتیک و مدارگرد‌ها برای انجام بررسی دقیق اکوسیستم‌های مریخ و آب و هوای امروز و گذشته آن دارند.

پروفسور لی چونلای از رصدخانه ملی نجوم آکادمی علوم چین (NAOC) و پژوهشگر ارشد این مطالعه در بیانیه‌ای گفت: درک آب و هوای دوره آمازون برای توضیح مناظر کنونی مریخ، مخازن مواد فرّار و وضعیت جوی آن ضروری است و این مشاهدات فعلی و فرآیند‌های فعال را به مدل‌هایی از آب و هوای باستانی مریخ مرتبط می‌کند. مشاهدات آب و هوای کنونی مریخ می‌تواند به اصلاح مدل‌های فیزیکی آب و هوا و تکامل چشم‌انداز مریخ و حتی الگو‌های جدیدی که شکل می‌دهند، کمک کند.

مریخ نورد ژورانگ در ماه مه ۲۰۲۱ بر روی خاک سرخ سیاره مریخ فرود آمد. با این حال، وضعیت فعلی آن در معرض حدس و گمان است، زیرا از ماه مه سال گذشته در خواب زمستانی به سر می‌برد. اداره ملی فضایی چین اخیراً اعلام کرد که به احتمال زیاد این مریخ نورد به دلیل تجمع شدید غبار روی صفحات خورشیدی آن مرده است.

با این وجود، داده‌های جمع آوری شده در این مدت همچنان بینش‌های ارزشمندی را در مورد آب و هوا و سطح‌شناسی مریخ به بشر ارائه می‌دهد.

این مطالعه توسط رصدخانه ملی نجوم آکادمی علوم چین، موسسه زمین‌شناسی و ژئوفیزیک و موسسه تحقیقات فلات تبت آکادمی علوم چین (CAS) با همکاری دانشمندان دانشگاه براون در ایالات متحده انجام شد و نتایج آن در مجله نیچر (Nature) منتشر شده است. / ایسنا