گزینه‌های حشدالشعبی برای پاسخ به حملات رژیم صهیونیستی کدامند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ 19 ژوئیه سال جاری، یکی از پایگاه‌های  تیپ 52 حشدالشعبی در اطراف آمرلی شاهد انفجار نسبتا بزرگی بود که طی آن حداقل یک سردار سپاه به نام سرابیان به شهادت رسید. از همان ابتدا با توجه به شدت انفجار و در وجود یک تلفات از نیروهای انسانی ایران، بسیاری ارزیابی کردند که احتمالا پای رژیم تل آویو در میان است. بعدها وقتی مشخص شد که این حمله به راستی از سوی رژیم صهیونیستی بوده، میدل ایست نیوز در گزارش خود، آن را "نخستین حمله اسرائیل به عراق پس از حملات به تاسیسات هسته‌ای این کشور در دهه هشتاد" خواند. اما این حمله به آن جا ختم نشد بلکه زنجیره‌ای از حملات را در پی خود آورد. کمی بعد، پایگاه اشرف سابق که اکنون در کنترل حشدالشعبی است هم دچار آتش سوزی (به احتمال زیاد انفجار) مشکوک شد. بعد نوبت به پایگاه الصقر متعلق به کتائب سیدالشهدا در محله الدوره بغداد رسید. در این مرحله به صادق الحسینی، رئیس رئیس کمیته امنیت مجلس استانی دیالی خبر داد که تمامی پایگاه های حشدالشعبی و ارتش دستور یافته اند که هر پهپاد ناشناس بر فراز خود را بزنند. همزمان عادل عبدالمهدی با صدور بیانیه ای پرواز هر گونه هواپیما بدون اجازه دولت مرکزی را ممنوع کرد. اما بار دیگر پایگاه حشدالشعبی در استان صلاح الدین هدف قرار گرفت. اینبار، نتانیاهو تلویحا در اوکراین به دست داشتن در حملات اعتراف کرد: «ایران در هیچ کجای منطقه امنیت نخواهد داشت».

شکسته شدن سکوت مسئولین حشدالشعبی به مرور

به گفته هشام الهاشمی، کارشناس خبره امنیتی عراقی، طی این ماه 4 بار پایگاه های حشدالشعبی منفجر شده است که به وضوح دست داشتن اسرائیل در آن را می توان دید. ولی در تمام این مدت مقامات دولتی و حتی فرماندهان حشدالشعبی، موضعی در قبال حملات نمی گرفتند تا این که با تصریح نتانیاهو، سکوت مسئولین حشدالشعبی و برخی مقامات رسمی هم کم کم شکسته شد. قیس خزعلی که طی این یک ماه، موضوع را مسکوت گذاشته بود، هشدار داد که عراق توانایی دفاع از خود را دارد. به موازات وی، ابومهدی المهندس، بیانیه ای تاریخی در رابطه با این موضوع صادر کرد. بخش های مهم بیانیه مزبور به شرح ذیل است: 1. امریکا با استفاده از پهپادهای جاسوسی که از اسرائیل خریده و از آذربایجان وارد کرده، از حشدالشعبی جاسوسی می کند 2. امریکا بر آسمان عراق سیطره دارد و مسئولیت مستقیم حملات به پایگاه حشدالشعبی به گردن اوست 3. حشدالشعبی از جزئیات کم و کیف جنگنده های امریکا در عراق خبر دارد. ترجمان این بیانیه می شود که امریکا با فراهم کردن اطلاعات لازم، به اسرائیل گرا داده تا پایگاه های حشدالشعبی را بزند.

گفتنی است بهاء الاعرجی هم اخیرا در مصاحبه تلویزیونی شبکه العهد، تصریح کرده که پمپئو در سفر کوتاه خود به عراق، به مقامات ابلاغ کرده بود که اگر برخی گروه های حشدالشعبی محدود نشوند، ظرف مدت کوتاهی از سوی رژیم صهیونیستی هدف قرار خواهند گرفت.

با تمام این اوصاف، دولت عراق همچنان به پیگیر سیاست "عدم حساسیت انگیزی" است. فالح فیاض کمی پس از صدور بیانیه جنجالی ابومهدی ضد امریکا، بیانیه دیگری صادر کرده و گفته دست خارجی در عملیات ها مشهود است اما نامی از این "خارجی" نبرده. وی همچنین تاکید کرده مواضع ابومهدی المهندس، مواضع حشدالشعبی نیست! بنظر می رسد که دولت عراق با دلایل نسبتا موجهی که دارد، فعلا به دنبال تقابل مستقیم با رژیم صهیونیستی و ایالات متحده نیست.

ضعف مقاومت در آسمان عراق

اکنون با شکست سکوت مطلق در قبال حملات، عراق به دنبال پاسخ دادن است. اما طبق شواهد و قرائن، حملات عمدتا با F-35 انجام می شود و پدافندهای موجود عراق توان مقابله با آن را ندارند. آنطور که از گفته های سید رضا الغرابی، کارشناس عراقی مقیم ایران بر می آید، عراق تنها یک سامانه پدافند (با قابلیت رهگیری و انهدام) دارد: سامانه پیشرفته روسی بانتسیر مدل ژانوس با رادار ایسا تنها تا عمق ۸۰ کیلومتر را شناسایی می کند و اهداف خود را در دایره ۲۰ کیلومتری مورد اصابت قرار می دهد. سامانه‌های راداری دیگر هم از تقریبا 70 تا 400 کیلومتر را شناسایی می کنند نه منهدم. برد بیشتر هم برای سامانه امریکایی است که به احتمال قوی، در کنترل نیروهای این کشور است و مامورین عراقی نمی توانند از آن استفاده کنند. لازم به ذکر است که بسیاری از سلاح های پیشرفته امریکایی به شرطی به عراق فروخته شده اند که با نظارت و تائید پنتاگون کار کنند. نمونه واضح این امر را می توان در جریان اخراج یک خلبان F-16 عراقی دید که بدون هماهنگی با امریکا مواضع داعش را هدف قرار داد و اخراج شد. بنابراین حشدالشعبی به طور اخص و محور مقاومت به طور اعم در نبردهای آسمان ضعف دارند. البته این به معنای ضعف مطلق نیست. انصارالله و ارتش سوریه، F-16 را هدف قرار داده‌اند که اقدامی در نوع خود بینظیر است. پدافند هوایی سوری بارها با موشک باران صهیونیست ها به خوبی مقابله کرده. مشکل اکنون در منهدم ساختن F-35 است که هنوز میسر نشده.

گزینه‌های موجود مقابله برای حشدالشعبی

در بافتار حاضر، حشدالشعبی به دنبال آن است پاسخ تجاوزات هل آویر (نیروی هوایی رژیم صهیونیستی) را بدهد و برای این منظور دو راه وجود دارد و هر یک از این دو راه، چند شیوه را در بر می گیرد: یا باید روی آسمان عراق پاسخ تجاوزات را داد یا روی زمین محیط پیرامونی.

اگر قرار باشد روی آسمان با حملات رژیم صهیونیستی مقابله شود، به ناچار بایستی سیستم پدافند هوایی به کار گرفته شود و در این راستا دست حشدالشعبی چندان باز نیست. اما بر روی زمین، گزینه های بیشتری در اختیار نیروهای عراقی مقاومت است. در ادامه به برخی از شیوه های ممکن برای مقابله با تجاوزات اسرائیل به آسمان عراق می پردازیم:

راه‌های مقابله با تجاوز رژیم صهیونیستی در آسمان عراق

• خرید سامانه پدافند روسی: سامانه‌های پدافندی روسی که شاخص ترین آن ها در منطقه، S-400 است، احتمالا می‌تواند برای مقابله با جنگنده‌های صهیونیستی قابل ظاهر شود اما ملاحظات سیاسی مانع از دستیابی بغداد به آن می‌شود. این ملاحظات هم در بغداد و هم در مسکو هست. از یک سو بغداد تحت فشار واشنگتن نمی تواند به فکر خرید S-400 باشد؛ واشنگتن حتی بر سر دستیابی به این سامانه و به چالش کشیدن شدن هیمنه هوایی خود و متحدانش با آنکارا، به تقابل برخاست و ابزار تحریم را جلو آورد. پر واضح است که در بستر کنونی عراق، دولت عبدالمهدی تمایلی به تکرار تجربه ای شدید تر از ترکیه را ندارد.از طرف دیگر، حتی اگر ایالات متحده به عراق برای خرید S-400 چراغ سبز دهد، باز هم روسیه به این موضوع راضی نمی شود. روس ها روابط محکمی با صهیونیست ها دارند و S-400 و حتی S-300 که در سوریه گذاشتند را خود راسا کنترل می کنند و تا به حال حتی یک مورد، جنگنده های اسرائیلی را هدف قرار نداده اند. پس اگر روزی پوتین پای قرارداد فروش سامانه پدافند موشکی با عراق را امضا کند، مسلما شرط عدم ضربه به جنگنده های رژیم صهیونیستی را در آن خواهد گنجاند.

• وارد کردن سامانه پدافند از ایران: جمهوری اسلامی ایران در سامانه های پدافندی به پیشرفت های مهمی دست یافته است. بر کسی پوشیده نیست که مسلما فناوری های ایرانی در ماجرای سرنگونی جنگنده صهیونیستی در بهمن 96، موثر بوده. اکنون نیز باور 373 رونمایی شده که به گفته امیر حاتمی، می تواند از 250 کیلومتری روی هدف قفل کند و در 200 کیلومتری آن را منهدم کند. اگر قابلیت انداختن جنگنده ای در طراز F-35 در باور 373 باشد، باز هم عراق به راحتی نمی تواند بدان دست یابد. ارتش و وزارت دفاع عراق به شدت تحت نفوذ امریکایی هاست. امکان ندارد که این نهادها بتوانند امریکا را راضی به واردات سامانه ایرانی کنند. وقتی زمینه برای واردات پدافند روسی فراهم نیست، مسلما بستر واردات سامانه ایرانی به هیچ وجه فراهم نخواهد بود. البته شاید سناریوی انتقال مخفیانه و غیررسمی سامانه های ایرانی به عراق هم مطرح شود ولی این امر مستلزم ریسک تقابل با امریکا برای دولت عبدالمهدی است که بعید است آن را بپذیرد.

راه‌های مقابله با تجاوز رژیم صهیونیستی بر روی زمین منطقه

نظر به این که راه مقابله با رژیم صهیونیستی بر روی آسمان برای عراق سخت و تقریبا ناشدنی است اما برخلاف آسمان، بر روی زمین، گزنیه های نسبتا زیادی برای حشدالشعبی و مقاومت وجود دارد.

حمله به پایگاه‌های امریکا در عراق

با توجه به بیانیه ابومهدی المهندس، بنظر می رسد که حداقل در ذهن او، حمله به پایگاه های امریکا در عراق بهترین گزینه برای مقابله با حملات هوایی رژیم صهیونیستی باشد. طبق گزارش روزنامه الاخبار لبنان، ارتش امریکا 15 پایگاه در خاک عراق دارد که جمعا نزدیک به 10 هزار نیروی نظامی امریکایی در آن مستقر هستند. واضح است که حشدالشعبی چه با موشک چه با نفر، می تواند به هر یک از این پایگاه ها حمله کند. به همین خاطر، ائتلاف بین المللی موسوم به مبارزه با داعش و پنتاگون، تهدید ابومهدی را جدی گرفتند و فورا طی بیانیه هایی خود را از ماجرا عقب کشیدند.

مشکلی که در رابطه با این شیوه وجود دارد، احتمال عدم همراهی دولت عراق است. نشانه آن را هم می تواند در بیانیه فالح فیاض دید؛ وقتی او تصریح کرد که اظهارات ابومهدی المهندس، نظر هیئت حشدالشعبی نیست. تاکنون هم دولت عراق هیچ موضع رسمی نگرفته و ثابت کرده که مایل نیست با امریکا به تقابل برخیزد. از این رو عملیات علیه مواضع واشنگتن در خاک عراق کار سختی خواهد بود و احتمال جبران حملات در مناطق دیگر قوت می گیرد.

سفارت اسرائیل در آذربایجان و اردن

وقتی نیروهای مقاومت در لبنان به طرق مختلف نتوانستند سربازان امریکا را از خاک کشور خود بیرون رانند، عملیاتی علیه مقر تفنگداران دریایی و سفارت واشنگتن در بیروت انجام دادند. به فاصله تنها یک روز پس از عملیات علیه سفارت امریکا در 1983، سفیر این کشور، "رابرت دیلون" گفت: «مهمترین ماموریت ما خروج تمام نیروهای خارجی از لبنان است". این تجربه نشان می دهد که حمله به مامورین بازیگرانی از قبیل امریکا می تواند آن ها را به خروج از عملیات نظامی وا دارد. با توجه به این که آذربایجان با برسمیت شناختن رژیم صهیونیستی، عملا زمینه خرابکاری های این رژیم در منطقه را میسر کرده و حتی در بیانیه ابومهدی المهندس رسما از این دولت نام آورده شده، شاید نا امن کردن سفارت اسرائیل در این کشور بتواند اهرم فشاری برای توقف حملات هوایی به عراق شود. نباید از قلم انداخت که آذربایجان کشوری با جمعیت غالبا شیعی است و ترکمن های شیعه عراق هم به حشدالشعبی تعلق خاطر عمیقی دارند. این دو عامل در کنار هم می تواند نیرویی برای عملیات علیه سفارت رژیم صهیونیستی در منطقه بیافریند.

در کنار آذربایجان، اردن نیز دولت همسایه عراق است که با رژیم صهیونیستی روابط دیپلماتیک دارد و سفارتش می تواند به عنوان یک هدف مشروع در تلافی حملات نامشروع هوایی شود. البته با توجه به این که به تازگی پیشرفت های بزرگی در روابط امان-بغداد رقم خورده و قرار است این پادشاهی شریک بزرگ اقتصادی برای دولت فدرال عراق باشد، بعید است که دولت برای چنین اقدامی چراغ سبز بدهد.

پایگاه هوایی اسرائیل در آذربایجان

رژیم صهیونیستی در خاک جمهوری آذربایجان پایگاه هایی را به صورت مشترک (با ارتش آذربایجان) در اختیار دارد و طبق برآورد منابع اطلاعاتی ایرانی، از این پایگاه ها عملیات جاسوسی مکرر علیه مقاومت در منطقه انجام می دهد. اگر حشدالشعبی بتواند پایگاه های محل حضور صهیونیست ها در آذربایجان را هدف قرار دهد، هم حملات به پایگاه های خود را تلافی کرده و هم هشدارهای لازم به باکو را رسانده است.

حمله به پایگاه دریایی اسرائیل در اریتره

رژیم صهیونیستی در بندر ماساوا و جزایر داهالاک کشور اریتره، پایگاه نظامی دریایی دارد. فاصله این پایگاه ها تا سواحل تحت کنترل انصارالله حدود 320 کیلومتر است. یکی از راه های ضربه زدن به رژیم صهیونیستی برای تلافی حملات به پایگاه های عراقی، می تواند ضربه زدن به این پایگاه ها با موشک یا حتی مین‌های انفجاری باشد. البته مسافت زیاد از خاک عراق دسترسی حشدالشعبی به این پایگاه ها را سخت می کند ولی مزیت این شیوه در نبود روابط عمیق میان اریتره و عراق از یک سو و ضعف دولت اریتره برای پیگیری ماجراست. به علاوه در نتیجه عملیات علیه این پایگاه ها صرفا نظامیان صهیونیست هدف قرار می گیرند و مشروعیت بین المللی برای اقدام حشدالشعبی فراهم می گردد. اگر قرار باشد پاسخ تل آویو را در اریتره بدهند، مسلما همکاری انصارالله مورد نیاز خواهد بود.

پاسخ در بلندی های جولان

مرزهای جنوبی سوریه و لبنان، محل استقرار بلامنازع نیروهای مقاومت است. نیروهای حزب الله و ارتش سوریه و متحدان، همگی در این نواحی آمادگی لازم برای مقابله با تجاوز صهیونیستی را دارند. تحلیلگران خبره هنوز به یاد می آورند که قیس خزعلی، دبیرکل عصائب اهل الحق در سفر به جنوب لبنان، از این مناطق بازدید علنی داشت و این حاوی یک پیام آشکار بود: حشدالشعبی در مرزهای فلسطین اشغالی، آماده دفاع از مسلمانان در برابر رژیم صهیونیستی است. اکنون با توجه به موقعیت متزلزل سیاسی در لبنان، بعید است دولت این کشور برای ضربه زدن به اسرائیل با متحدان حزب الله همراه شود اما در سوریه، تا حد زیادی اوضاع به شکل دیگری است. به احتمال زیاد، حشدالشعبی با حمله راکتی و موشکی به مواضع رژیم صهیونیستی در مرزهای جولان، پاسخ تجاوزات به پایگاه های عراق را خواهد داد.

لزوم تلافی نقض حاکمیت هوایی عراق، بر روی زمین

رژیم صهیونیستی با مشاهده سکوت حاکم بر عراق در قبال حملات هوایی‌اش به پایگاه های حشدالشعبی، بر اقدامات ثبات زدای خود افزوده تا به اصطلاح "سایه جنگ" را بر سر عراق بیندازد و عراقی ها را علیه حشدالشعبی و ایران بشوراند. با افزایش حملات به پایگاه ها، مقامات عراقی یک به یک سکوت و انکار را می شکنند و به نحوی موضع می گیرند که نشان می دهد بغداد می خواهد هر چه سریعتر، این حملات متوقف شود. برای توقف این حملات دو رویکرد وجود دارد. یکی افرادی همچون العبادی هستند که صریحا می گوید: «به این افراد که خواستار وارد کردن عراق به این بحران‌ها هستند به صراحت می گویم، آیا برنامه‌ای برای جنگ با اسرائیل دارید؟ اگر دارید آن را با مردم در میان بگذارید». این موضع دقیقا همانی است که نتانیاهو می خواهد و نتیجه ای جز فشار برای کم کردن سطح روابط با تهران نخواهد داشت.

اما موضع دیگر از سوی ابومهدی المهندس صادر شده که هشداری صریح در خصوص جبران نظامی ماجراست. نظر به مسائلی که در یادداشت حاضر مطرح شد، بعید است که عراق توان تقابل با تجاوزات رژیم صهیونیستی در آسمان را بدست آورد در نتیجه، تلافی حملات روی زمین قوت می گیرد و در دسترس ترین هدف به لحاظ جغرافیای سیاسی و نظامی، بلندی‌های جولان است. در واقع بهترین گزینه برای حشدالشعبی جهت پاسخ به تجاوزات رژیم صهیونیستی، تلافی در سرزمین های اشغالی است نه آسمان عراق.