پوتین به‌دنبال تحرک در روابط دمشق- آنکارا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ واشنگتن از نظر سیاسی و نظامی در بیش از یک جبهه‌ای که روسیه به آن اهمیت می‌دهد، ازجمله صحنه سوریه در حال انجام تحرکاتی است. آیا هدف این تحرکات در میدان سوریه تحریک کردن ورق های سیاسی-نظامی جدید علیه ایران و روسیه یا حمایت از ترکیه در نقشه جدیدش است؟ 

آمریکا در حالی که از نیروهای دموکراتیک سوریه "SDF" حمایت می کند، در حال نبرد با قبایل عربی است که سلطه کردها را بر تصمیمات خود رد می کنند

آیا ممکن است آنکارا در فضای باز خود نسبت به دمشق تجدیدنظر و به تبع آن، روابط با روسیه در اوکراین و دریای سیاه کرده باشد؟ یا اینکه آنچه رخ می‌دهد، نوعی سرپوش گذاشتن بر معامله تبادل زندانیان میان ایران و آمریکاست که جمهوری‌خواهان و دشمنان تهران را خشمگین کرد و گفتند، آمریکا در برابر اقدامات تهران تسلیم شد. 

بنابراین دولت بایدن عمداً خواسته است نظامیان آمریکایی را در مرز عراق و سوریه به نمایش بگذارد تا نشان دهد سخت گیر است، همچنان بر سیاست‌های خود پافشاری می کند و تهدیدی برای ایران در حین مذاکره مجدد بر سر توافق هسته‌ای است.

حضور متراکم نظامیان آمریکا در مرزهای عراق و سوریه پرسش‌های زیادی را مطرح می‌کند، ازجمله اینکه دولت عراق هرگونه نشانه‌ای مبنی بر حضور منسجم نیروهای آمریکایی را رد می‌کند و می‌گوید، این تنها عملیاتی معمولی است، در حالی که فرماندهی نیروهای آمریکایی تأکید می‌کند، حضورشان نشان دهنده ثابت بودن قواعد درگیری با داعش است. 

آمریکا در حالی که از نیروهای دموکراتیک سوریه "SDF" حمایت می کند، در حال نبرد با قبایل عربی است که سلطه کردها را بر تصمیمات خود رد می کنند. 

سیاست‌های واشنگتن نتوانسته است متحدانش را به هم نزدیک کند، اما ناظران اتفاق نظر دارند فشارهای اقتصادی آمریکا در دروازه شرقی فرات همراه با حضور ترکیه در شمال غربی سوریه موجب تضعیف تسلط دولت سوریه بر این کشور می‌شود و دمشق را در برابر خیزش های معارضان آسیب پذیر می کند. 

در سال های جنگ، مناطق شمال غرب سوریه شاهد دگرگونی بزرگی بود، زیرا گذرگاه های مرزی با ترکیه به دروازه اصلی ورود و خروج مردم و ورود کمک های بشردوستانه و کالاهای تجاری و جنوب ترکیه به ویژه غازی انتپ به مقصد اصلی جامعه تجاری سوریه تبدیل شد. 

سوری هایی که مشاغل خود را به جنوب ترکیه منتقل کردند، علاوه بر ظهور اقتصاد فرامرزی مستقر در ترکیه، به بخشی از اقتصاد ترکیه و بخشی از اقتصاد مناطق تحت کنترل شبه نظامیان در شمال غرب سوریه بدل شدند. 

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همچنان منتظر است شاخصه های تغییر سیاست آمریکا و تحرکات آن در سوریه مشخص شود. وی پیش از نشست سران «گروه 20» تصمیم گرفته بود پس از انتخابات ریاست جمهوری که در ژوئن پایان یافت، روند گفت‌وگو با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه را آغاز کند.

امروز سؤالاتی درباره تفاهمات ترکی-آمریکایی و پیشنهادهای جدیدی که واشنگتن ممکن است به ترکیه برای عقب نشینی از ایده گفت‌وگو و مذاکره با اسد داشته باشد، مطرح می شود. شکی نیست «روند آستانه» آغازی بود برای اینکه سوریه و ترکیه با هماهنگی روسیه بتوانند نقشه شمال غرب سوریه را بازترسیم کنند. 

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همچنان منتظر است شاخصه های تغییر سیاست آمریکا و تحرکات آن در سوریه مشخص شود

ترکیه روند آستانه را چارچوبی بهتر از مذاکرات ژنو برای مقابله با چالش‌های امنیتی در مرزهای جنوبی خود می‌دید، با وجود این، موضع تردیدآمیز ترکیه سؤالاتی را درباره ایران و روسیه ایجاد کرد که آیا رئیس‌جمهور ترکیه روی متغیرهایی که آمریکایی‌ها آماده کرده‌اند، حساب می‌کند یا خیر. 

مخالفت دمشق با طرح آنکارا که «الگوی حلب» نام داشت، ابهاماتی را درباره ماهیت تلاش های آنکارا برای تشویق به بازگشت آوارگان سوری به کشورشان هم‌زمان با احیای مناطق شمال سوریه و امکان مذاکره درباره سرنوشت شهر حلب، دومین شهر بزرگ سوریه و پایتخت اقتصادی آن ایجاد کرد. 

روزنامه «صباح» چاپ ترکیه خبر داد، اردوغان دستورات لازم را برای تشکیل سازوکار سه‌جانبه میان وزارت کشور، حزب عدالت و توسعه و جریان نمایندگی آن صادر کرده است تا مجلس طرحی تدوین کند که به احیای حیات اقتصادی در مناطق تحت کنترل ترکیه منجر شود. 

طبق این گزارش، رئیس‌جمهور ترکیه می‌خواهد شهر حلب را که در کنترل دولت سوریه است، الحاق و تلاش کند روس ها و ایرانی ها را متقاعد کند ترکیه دایره مدیریتی خود را گسترش دهد و شمال سوریه را به کنترل خود درآورد تا حلب به منطقه ای امن با مدیریت مشترک ترکیه، روسیه و ایران تبدیل شود یا اینکه اداره مشترک شهر با بشار اسد باشد، اما رئیس‌جمهور سوریه با آن مخالفت کرد. 

بن بست در روابط دو کشور پس از اجلاس سران «گروه 20» در لیتوانی مشخص شد و فرصت تنش زدایی سیاسی میان آنکارا و دمشق از بین رفت؛ هرچند دولت اردوغان همچنان می گوید خواهان توافق و تضمین های امنیتی برای خروج از شمال سوریه است و نمی خواهد در خاک این کشور بماند. وی این‌گونه می پندارد توپ در زمین ایران و روسیه و همچنان بازگشت آوارگان موضوعی حیاتی برای آن‌هاست.

رئیس‌جمهور ترکیه روی دیدار با ولایمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه شرط‌بندی کرده است، زیرا موضوعات عمده‌ای میان‌شان وجود دارد که با همکاری تجاری و انرژی شروع می‌شود، به ویژه ازسرگیری توافقنامه عبور امن غلات در دریای سیاه و جنگ اوکراین. 

هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه در چند روز آینده برای تدارک این سفر و فراهم کردن مقدمات دیدار اردوغان با رئیس جمهور روسیه به مسکو سفر خواهد کرد. تاکنون تاریخی برای دیدار تأیید نشده است، اما امکان دارد قبل از هشتم سپتامبر باشد.