پیام دیدار رئیس کره‌شمالی و پوتین برای غرب

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با شکست عملیات اوکراین موسوم به «ضد حمله علیه روسیه»، دولت‌های غربی تصمیم گرفتند با قطع همکاری میان روسیه و متحدان سنتی اش به‌دنبال تضعیف این کشور باشند. در این خط‌مشی سیاسی- امنیتی کشورهایی همچون ایران، چین، مصر و کره‌شمالی به فروش تسلیحات راهبردی به مسکو متهم می‌شوند و ذیل بخشی از رژیم تحریمی روسیه قرار می‌گیرند. 

به عبارت دیگر غربی‌ها سعی می‌کنند علت شکست خود را نه ناکارآمدی ارتش اوکراین یا سوءمدیریت فرماندهان ارشد، بلکه کمک کشورهای مستقل از روسیه القا کنند. دیگر هدف واشنگتن- بروکسل تشدید انزوای سیاسی دولت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و به حاشیه راندن وسیع ترین کشور جهان است. 

در پاسخ به این سیاست، در هفته‌های اخیر روسیه میزبان رئیس جمهور ترکیه، وزیران امور خارجه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و به‌تازگی رئیس کره شمالی بوده است. همچنین مسکو با طرح ایده ارسال رایگان غلات به قاره آفریقا، کشورهای این منطقه را به شریک جدید مسکو در سازمان‌های بین‌المللی بدل کرده است. 

برخی معتقدند این دیدار صرفاً نشستی تشریفاتی است، اما برخی دیگر معتقدند در این سفر قرار است دو طرف درباره معامله‌ای بزرگ گفت‌وگو کنند

در میان کارزار کشورهای حوزه یوروآتلانتیک برای جدا کردن متحدان راهبرد پوتین از روسیه، کیم جون اون رئیس کره شمالی با قطار ضدگلوله برای شرکت در «مجمع اقتصادی شرق» و دیدار با پوتین راهی روسیه شد. 

رسانه‌های غربی درباره روابط پیونگ‌یانگ- مسکو گمانه‌زنی‌های بسیاری انجام داده‌اند. برخی معتقدند این دیدار صرفاً نشستی تشریفاتی است، اما برخی دیگر معتقدند در این سفر قرار است دو طرف درباره معامله‌ای بزرگ گفت‌وگو کنند. طبق اخبار منتشر شده در رسانه‌ها، ظاهراً طرف کره‌ای تمایل دارد روسیه از برنامه فضایی این کشور حمایت کند و در سوی مقابل، روس‌ها خواهان دریافت انواع سلاح به‌ویژه موشک‌های تاکتیکی از کره‌شمالی برای مقابله با اهداف متخاصم در جبهه اوکراین هستند. 

نکته قابل تأمل، دیدار سران دو کشور در مرکز فضایی وستوچنی و بازدید کیم از مرکز مونتاژ موشک آنگارا بود. این نشست شائبه کمک روسیه به کره شمالی را برای ساخت ماهواره اطلاعاتی میان محافل رسانه‌ای تقویت کرده است.

حضور سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در دیدار پوتین و کیم نشان دهنده پررنگ بودن احتمال تقویت همکاری‌های نظامی در روابط میان دو کشور است. 

کارشناسان امور راهبردی معتقدند، روسیه با سه هدف عمده سیاست تهیه سلاح از متحدان را دنبال می‌کند؛ 

نخست، رونمایی نکردن از تسلیحات راهبردی در برابر سامانه‌های پدافندی ناتو: در یک سال اخیر روس‌ها عمدتاً از زرادخانه برجای مانده از دوران شوروی یا تسلیحات مورد استفاده در جنگ سوریه بهره بردند. استفاده نکردن از تسلیحات مدرن روسی این امکان را در اختیار مسکو قرار می‌دهد در صورت وقوع درگیری مستقیم، آن‌ها توان غافلگیر کردن دشمن را داشته باشند. 

دوم، افزایش هزینه سیاسی- اقتصادی رژیم تحریمی غرب در مواجه با بحران اوکراین: اگر روس‌ها بتوانند در روندی مستمر و بلندمدت کمک‌های تسلیحاتی- فنی از کشورهای متحد دریافت کنند، آن‌گاه غربی‌ها مجبور خواهند شد علاوه بر مسکو، سایر کشورها را در لیست تحریم خود قرار دهند. این موضوع می‌تواند در افزایش کمک‌های نظامی به روسیه و شکست سیاست منزوی کردن مسکو نقش مؤثری ایفا کند. 

سوم، بهره‌برداری از مناقشه اوکراین: روسیه به‌دنبال بهره‌برداری از مناقشه اوکراین برای صادرات برخی فناوری‌ها و تسلیحات نظامی پیشرفته به متحدان سنتی خود مانند دانش فضایی، موشکی، ساخت سامانه‌های پدافندی و ... است. بحران اوکراین ساکنان کاخ کرملین را در موقعیتی قرار می‌دهد که بدون واهمه از تحریم‌های غرب، روند حمایت از متحدان کلیدی خود را در سطوح مختلف دنبال کند. 

سران غربی در واکنش به این سفر تلاش می‌کنند با استفاده از اهرم تحریم، اراده سران روسیه و کره شمالی را برای گسترش روابط دوجانبه سست کنند. متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با بیان اینکه واشنگتن از نزدیک این دیدار تاریخی را زیر نظر دارد، اعلام کرد: با توجه به نتیجه این نشست، آمریکایی‌ها تصمیم خواهند گرفت بسته تحریمی جدید علیه مسکو و پیونگ یانگ وضع کنند یا خیر. 

آمریکایی‌ها در حالی با توسل به این اقدام تکراری، سران دولت‌های مستقل را تهدید می‌کنند که پیش‌تر با وضع بیش از 14 هزار تحریم علیه روسیه و 2 هزار تحریم علیه کره شمالی از این اهرم سخت علیه اقتصاد ملی دو کشور استفاده کرده‌اند. 

سران غربی در واکنش به این سفر تلاش می‌کنند با استفاده از اهرم تحریم، اراده سران روسیه و کره شمالی را برای گسترش روابط دوجانبه سست کنند

به نظر می‌آید آمریکا و دولت‌های غربی برای دور کردن کشورها از روسیه، همانند گذشته نمی‌توانند از ابزارهای سلبی بهره ببرند و در میان مدت مجبور خواهند شد با ارائه پیشنهادهای ایجابی مانند لغو تحریم‌ها یا ارائه بسته‌های کمک مالی جلوی نزدیکی بیش از پیش کشورها را به روسیه بگیرند.

بهره سخن

شاید یکی از مهم‌ترین بخش‌های سفر رئیس کره شمالی به روسیه، پذیرش دعوت کیم از سوی پوتین برای سفر به کره شمالی باشد. به نظر می‌آید فرسایشی شدن بحران اوکراین موجب درهم شکسته شدن تمامی خطوط قرمز غرب در زمینه توسعه روابط راهبردی میان کشورهای مستقل جهان شده باشد. 

پیش‌تر مسکو به دلیل ملاحظات سیاسی- اقتصادی از آشکارسازی یا توسعه روابط با کره‌شمالی خودداری می‌کرد، اما امروز آشکارا از رئیس این کشور با هدف توسعه همکاری‌های دفاعی میزبانی می‌کند و وعده سفر به پیونگ‌یانگ می‌دهد. با وجود انتشار نشدن اخبار دقیق توافقات حاصل شده میان سران دو کشور، می‌توان ارزیابی کرد به احتمال زیاد مسکو و پیونگ‌یانگ بر سر توسعه همکاری‌های دفاعی- فضایی در برابر امپریالیسم غربی به توافق دست یافته باشند. 

باید منتظر ماند و دید آیا غربی‌ها خواهند توانست در این روابط خللی ایجاد کنند یا آنکه روسیه به سمت توسعه روابط راهبردی با سایر کشورهای مستقل جهان حرکت خواهد کرد.