احتمال حمله تلافی جویانه ایران منتفی نشده است

به گزارش راهبرد معاصر؛ وزیر خارجه اسرائیل اخیرا به به همتایان انگلیسی و فرانسوی خود گفته است که انتظار دارد در صورت حمله ایران به اسرائیل، کشورهایشان به ایران حمله کنند، با این حال یک مقام ارشد آمریکایی در پاسخ به سوال خبرنگار سی ان ان که آیا ایالات متحده در هرگونه حمله به ایران دخالت خواهد کرد یا خیر، گفت که این سوال و موقعیت مطرح در آن بسیار فرضی است.

میانجی‌های بین‌المللی در هفته آینده پس از مذاکرات پرمخاطره در قطر که نشان داد آن‌ها پیشنهاد جدیدی به طرف‌های درگیر ارائه کردند، فشار فوری بر اسرائیل و حماس برای دستیابی به آتش‌بس و معاوضه اسرای اسرائیلی و فلسطینی وارد خواهد کرد.

سی ان ان در گزارشی در این باره می‌نویسد: در بیانیه مشترک ایالات متحده، قطر و مصر آمده است که پیشنهاد ارائه شده در روز جمعه با هدف از بین بردن شکاف‌های باقی مانده بین هر دو طرف مطرح شده است. جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده نسبت به وضعیت آتش بس و مذاکرات آزادی گروگان که انتظار می‌رود هفته آینده در قاهره از سر گرفته شود، ابراز خوش بینی کرد. او گفت: «ما به توافق نزدیک‌تر از همیشه هستیم»، و افزود که مذاکرات شانس توافق را «بسیار بسیار نزدیک‌تر از سه روز پیش» کرده است.

یک منبع ارشد حماس که از جزئیات مذاکرات مطلع است به سی‌ان‌ان گفت: «رهبری حماس پیشنهاد جدید آمریکا را پاسخگو و مطابق با شرایط اسرائیل می‌داند.» این منبع اسرائیل را متهم کرد که برای شکست توافق، شروط جدیدی را اضافه کرده است.

در همین حال، یک منبع اسرائیلی مطلع از گفتگوها گفت که هیئت مذاکره کننده اسرائیل اواخر روز جمعه با احساس خوش بینی محتاطانه نسبت به دورنمای دستیابی به توافق، به تل آویو بازگشت. این منبع گفت: «آن‌ها شکاف‌ها را کم کردند. این گفتگوها بسیار سازنده و مثبت بود.» با این حال، این منبع هشدار داد که پیشنهاد جدید هنوز به یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه ارائه نشده است، روندی که انتظار می‌رود این هفته انجام شود.

گفت‌وگوهای دو روزه در بحبوحه تنش‌ها در سراسر منطقه در مورد حمله احتمالی ایران به اسرائیل، که خطر شکست مذاکرات از قبل شکننده را به همراه دارد، انجام شد. بایدن روز جمعه همچنین پیام هشداری به ایران و نمایندگان تحت حمایت ایران ارسال کرد که نباید هیچ اقدامی برای تضعیف پیشرفت مذاکرات انجام دهند.

رئیس‌جمهور آمریکا افزود که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور را در آخر هفته به تل آویو می‌فرستد تا بر «حمایت آهنین کاخ سفید از امنیت اسرائیل» تأکید کند.

دو روز پر ریسک

به گفته یک منبع دیپلماتیک نزدیک به مذاکرات، این مذاکرات هر دو روز با حضور بیل برنز، مدیر سیا، دیوید بارنیا، رئیس موساد، شیخ محمد بن جاسم آل ثانی، نخست وزیر قطر و عباس کامل، رئیس اطلاعات مصر برگزار شد. در بیانیه مشترک ایالات متحده، قطر و مصر آمده است که این پیشنهاد «بر اساس زمینه‌های توافق در هفته گذشته است» و «شکاف‌های باقی‌مانده را به‌گونه‌ای پر می‌کند که امکان اجرای سریع توافق را فراهم کند.»

در بیانیه مشترک آمده است که مقامات ارشد ایالات متحده، قطر و مصر قبل از پایان هفته آینده بار دیگر در قاهره با هدف انعقاد توافق بر اساس شرایط ارائه شده در روز جمعه دیدار خواهند کرد. این بیانیه افزود: این گفتگوها جدی و سازنده بود.

اسرائیل روز جمعه گفت که از تلاش‌های میانجی‌گران استقبال می‌کند، اما صریحاً آخرین پیشنهاد روی میز را تایید نکرد. دفتر نخست‌وزیر اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اسرائیل از تلاش‌های آمریکا و میانجی‌ها برای منصرف کردن حماس از امتناع برای آزادی گروگان‌ها قدردانی می‌کند».

یک منبع اسرائیلی به سی ان ان گفت که هیئتی در سطح کاری در دوحه باقی مانده است و انتظار می‌رود هیئت دیگری در سطح کاری آخر هفته به قاهره پرواز کند تا درباره جزئیات فنی اجرای توافق کار کند.

حماس معامله پیشنهاد شده برای برقراری آتش بس و آزادی اسیران اسرائیلی را رد نکرده است. روز پنجشنبه این جنبش موضع خود را تکرار کرد که بدون خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه، هیچ معامله ازادی اسیران یا آتش بسی وجود نخواهد داشت.

منبع ارشد حماس که از جزئیات مذاکرات مطلع است به سی ان ان تایید کرد که این جنبش معتقد است اسرائیل به طفره رفتن و مانع تراشی ادامه می‌دهد و بر اضافه کردن شرایط جدید برای متوقف کردن توافق اصرار دارد.

حماس در این مذاکرات شرکت نکرد اما به طور جداگانه با میانجی‌های قطری و مصری تعامل داشت. از زمانی که حملات اسرائیل در اواخر ژوئیه منجر به ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی سابق حماس در تهران و یک فرمانده ارشد حزب‌الله لبنان در بیروت شد، بحث‌ها برای ادامه روند مذاکرات آتش بس متوقف و در فضای بلاتکلیفی مانده بود.

یک دیپلمات منطقه‌ای آشنا به مذاکرات به سی‌ان‌ان گفت که ادامه نزاع‌ها برای حماس محدودیت‌های اسرائیل برای جابه‌جایی مردم از جنوب غزه به شمال، درخواست آن برای حق وتو برای آزادی اسرای فلسطینی و همچنین ادامه حضور آن در کریدور فیلادلفی و گذرگاه مرزی رفح با مصر است. هم اسرائیل و هم حماس ممکن است مجبور شوند در روزهای آینده انعطاف بیشتری از خود نشان دهند تا به توافق برسند.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، هم اکنون با فشار قابل توجهی از سوی ایالات متحده مواجه است که انتظار می‌رود در سفر هفته آینده بلینکن به تل آویو به آن‌ها منتقل شود. همزمان قطری‌ها و مصری‌ها قصد دارند فشار بیشتری را بر حماس وارد کنند. یک منبع اسرائیلی به سی ان ان می‌گوید: هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا توافقی حاصل خواهد شد. احتمال اعلام توافق زمانی وجود دارد که مقامات ارشد در اواسط تا اواخر هفته آینده دوباره تشکیل جلسه دهند.

آماده برای هرگونه حمله احتمالی ایران

حمله تلافی جویانه بزرگ ایران به اسرائیل همچنان می‌تواند مذاکرات آتش بس را مختل کند. مقامات آمریکایی گفته‌اند که مذاکرات قبلی قبل از ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران و یکی از فرماندهان نظامی حزب الله در بیروت در مرحله پیشرفته بود. ایران اسرائیل را مسئول مرگ هنیه دانسته است. اسرائیل مسئولیت آن را تایید یا رد نکرده است.

علی باقری، سرپرست وزارت امور خارجه ایران روز جمعه در تماس تلفنی با شیخ محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی، نخست وزیر قطر، نسبت به صحت مذاکرات ابراز تردید کرد و آمریکا را به جانبداری از اسرائیل متهم کرد. باقری در پیامی توئیتری نوشت: آمریکا با تامین سلاح جنگی به صهیونیست ها، خود شریک جرم است نه میانجی بی‌طرف.

در همین حال، یک مقام ارشد دولت ایالات متحده هشدار داده است که اگر تهران تصمیم به حمله به اسرائیل و تشدید درگیری در خاورمیانه بگیرد، ممکن است عواقب فاجعه بار و به ویژه برای ایران در پی داشته باشد. این مقام افزود که ایالات متحده از طریق واسطه‌ها ایران را تشویق کرده است که حمله نکند، زیرا مسیری برای دستیابی به آتش‌بس و معامله گروگان روی میز وجود دارد. این مقام گفت که روند تلاش برای تنش‌زدایی از تحولات در منطقه و برقراری آتش بس از هم جدا است اما به شکل موازی پیش می‌رود.

وزیر خارجه اسرائیل اخیرا به به همتایان انگلیسی و فرانسوی خود گفته است که انتظار دارد در صورت حمله ایران به اسرائیل، کشورهایشان به ایران حمله کنند، با این حال یک مقام ارشد آمریکایی در پاسخ به سوال خبرنگار سی ان ان که آیا ایالات متحده در هرگونه حمله به ایران دخالت خواهد کرد یا خیر، گفت که این سوال و موقعیت مطرح در آن بسیار فرضی است.

این مقام افزود: ما منابع نظامی را در منطقه مستقر کرده‌ایم که برای هر حادثه احتمالی مورد نیاز است و در هماهنگی بسیار نزدیک با شرکا و متحدان خود کار می‌کنیم. ما برای هر گونه حمله احتمالی آماده‌ایم و به دفاع از اسرائیل کمک می‌کنیم. حمله از سوی ایران در دو هفته اخیر هر روز پیش بینی شده پس تنها باید منتظر ماند و شرایط را سنجید. فعلا فقط می‌توانم بگویم ما آماده هستیم./جماران