بخش بهداشت و درمان، اولویت سال ۱۴۱۰

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ شاید امروز تامین خوراک از اهمیت زیادی برای مردم و کشور برخوردار باشد، اما واقعیت این است با این روند پیری جمعیت، در سالهای آتی بخش عمده ای از جمعیت در سن کهنسالی قرار خواهند گرفت. در حال حاضر ۸۰ درصد هزینه های درمان از جیب مردم پرداخت می شود و این درحالی است که استاندارد جهانی حدود ۳۰ درصد می باشد؛ یعنی شکاف ۵۰ درصدی وجود دارد و این امر نگران کننده است.

باید از همین روزها به فکر آینده وضعیت بهداشت و درمان باشیم. اکنون که رئیس جمهور از جنس بهداشت و درمان است، بهترین فرصت است این شکاف رفع یا کاهش یابد و برای دهه آینده برنامه ریزی صحیح صورت گیرد.

رئیس جمهور بارها گفت، گرچه در زمینه های مختلف کارشناس نیست، اما به زوایای بخش دارو و بهداشت و درمان  آگاهی دارد

دهه 80 در یکی از دانشگاه های کشور رئیس دانشگاه از دانشکده عمران انتخاب شد‌. در آن زمان وضعیت بودجه کشور مناسب بود و رئیس وقت هم از دانش عمرانی خوب برخوردار بود. وضعیت مالی کشور و دانشگاه مناسب بود و وی انگیزه زیادی برای طرح های عمران دانشگاه داشت. این امر سبب شد که به سرعت و شدت ساخت و ساز زیادی در سطح دانشگاه صورت گیرد به نحوی که تغییر در محوطه دانشگاه مشهود بود.

در آن زمان بسیاری به این همه ساخت ساز اعتراض داشتند. الان بعد از گذشت یک دهه اکثرا به این حقیقت اذعان دارند که آن سرمایه گذاری اکنون سبب بازدهی مناسب شده است. یعنی اینکه مدیر متخصص آن زمان از فرصت به دست آمده برای ترسیم آینده روشن استفاده کرد.

حال که ابر و باد و ماه و خورشید گرد آمدند که رئیس جمهوری از بدنه بهداشت و درمان در دهه اول ۱۴۰۰ سکان اداره کشور را به دست بگیرد، فرصتی مغتنم است که قبل از ۱۴۱۰ که جمعیت ایران در فضای پیری قرار دارد از اکنون زمینه های لازم برای تامین نیاز های بهداشتی و درمانی صورت گیرد، تا در آن مقطع کنونی بتوانیم پاسخگویی نیازهای بهداشتی و درمانی مردم باشیم.

رئیس جمهور بارها گفت، گرچه در زمینه های مختلف کارشناس نیست، اما به زوایای بخش دارو و بهداشت و درمان  آگاهی دارد و این فرصت طلایی برای بهبود و ارتقای حوزه بهداشت و درمان است. بدین منظور باید ببینم شاخص های این بخش در چه وضعیتی است و اهداف مورد نظر چیست.

شاخص نسبت تخت بیمارستانی به هر یک هزار نفر ۱.۸۸ است، این در حالی است که استاندارد جهانی عدد ۲.۵ یا در شرایط بحرانی به ۲.۷  را نشان می دهد و در شرایط اپیدمی مانند همه گیری کرونا به عدد سه می رسد. این ناترازی در دهه دوم یعنی ۱۴۱۰ تا ۱۴۲۰ بحرانی ایجاد می کند. ممکن است در 10 سال آینده کاهش جمعیت داشته باشیم، ولی حتما افزایش جمعیت سالخورده افزایش خواهد یافت که نیاز به خدمات درمانی آنها بیشتر و طولانی مدت است.

تقریبا افراد مسن یک سوم سال را در بیمارستان یا در حال مراجعه به پزشک و مراکز درمانی هستند. بنابراین با وجود کاهش جمعیت به دلیل افزایش سهم جمعیت مسن نیاز به خدمات درمانی بیشتر خواهد.

بحران دیگر کمبود فارغ التحصیلان رشته های پزشکی و پیراپزشکی است که نیاز سال های پیش رو را تامین نمی کند. از طرف دیگر بخش کثیری از فارغ التحصیلان رشته های درمانی با توجه به بالا بودن دستمزد کادر درمان در کشورهای عربی منطقه مهاجرت می کنند و این امر نیز ممکن است شاخص نسبت کادر درمان به جمعیت را از حالت معمولی خارج کند. بنابراین نیاز است با افزایش بودجه مربوط به بخش بهداشت و درمان و توسعه رشته پزشکی و پیراپزشکی و همچنین تغییر قابل قبول در نظام و حقوق و دستمزد این بخش از کشور بتوانیم به کیفیت خدمات درمانی و ماندگاری این گروه در کشور کمک کنیم.

اکنون که در برنامه هفتم عزم به رسیدن به رشد هشت درصدی است، طبیعتا رسیدن به این رقم نیاز به نیروی انسانی و سرمایه انسانی با کیفیت و کافی داریم. سرمایه انسانی از دو کانال تامین و تشکیل می شود؛ نخست، آموزش لازم و کافی نیروی انسانی و دوم‌، توجه به سلامت جسمی و روحی نیروی کار. این مهم‌ وقتی اتفاق می افتد که نظام سلامت بودجه لازم برای ایجاد سرمایه انسانی در اختیار داشته باشد.

بحران دیگر کمبود فارغ التحصیلان رشته های پزشکی و پیراپزشکی است که نیاز سال های پیش رو را تامین نمی کند

از سوی دیگر باید اذعان داشت که به دلیل تورم شدید خانواده ها توان مالی مناسب برای رسیدگی به امور بهداشتی و درمانی ندارند. در شرایط گرانی فعلی بسیاری از خانواده به دلیل فقر و کمبود منابع مالی به پزشک مراجعه نمی کنند یا درمان خود را ادامه نمی دهند. اثر این عدم مراجعه در سالهای آتی خود را  در کاهش کیفیت نیروی انسانی نشان خواهد داد.

دولت بهتر است در کنار کالابرگ های خوراکی به یارانه و کالابرگ های بهداشتی و درمانی نیز توجه کند تا افراد به توانند به مراکز درمانی مراجعه کنند. دولت چهاردهم در کنار حل ناترازی های موجود، باید به ناترازی های آتی توجه کند و تامین تجهیزات و نیروی کار بخش درمان باید در اولویت باشد. از اکنون به فکر سلامت جامعه در سال ۱۴۱۰ باشیم.