اسهال خونی چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر، دکتر سید محمد علوی اظهار کرد: اسهال خونی یک بیماری گوارشی عفونی است که به دلیل عفونت‌های باکتریایی یا انگلی بروز پیدا می‌کند و با التهاب روده و دفع مدفوع خونی همراه است. این بیماری به‌ویژه اگر درمان آن به موقع انجام نشود، می‌تواند موجب کم‌آبی شدید، ضعف و عوارض خطرناک شود.

وی افزود: علائم شایع این بیماری شامل اسهال مکرر، تب، تهوع، استفراغ، گرفتگی شکم و کاهش وزن است. تشخیص اسهال خونی از طریق آزمایش مدفوع و بررسی عوامل عفونی انجام می‌شود و درمان آن بسته به علت بیماری شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا دارو‌های ضدانگل، جایگزینی مایعات از دست‌رفته و رعایت رژیم غذایی مناسب است.

این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری در خصوص راه‌های پیشگیری از ابتلا به اسهال خونی بیان کرد: رعایت بهداشت فردی، مصرف آب سالم و شستن دست‌ها نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری دارند.

وی ادامه داد: اسهال خونی (دیسانتری) منجر به عفونت التهابی دستگاه گوارش، به‌ویژه روده بزرگ می‌شود که معمولا به دلیل عفونت‌های باکتریایی مانند شیگلا و اشرشیا کلی یا انگلی مانند انتاموبا هیستولیتیکا ایجاد می‌شود. این بیماری با اسهال شدید همراه با خون و مخاط، تب، درد شکم، تهوع و استفراغ همراه است و در موارد شدید می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن، ضعف و اختلال در عملکرد روده شود.

علوی گفت: انتقال این بیماری معمولا از طریق مصرف آب یا غذای آلوده و تماس با فرد مبتلا رخ می‌دهد. این بیماری به علت وجود یک انگل یا باکتری بروز پیدا می‌کند و با علائم و عوارض زیادی همراه است.

علائم اسهال خونی

این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری بیان کرد: علائم اسهال خونی معمولاً یک تا سه روز پس از عفونت ظاهر می‌شود؛ با این حال، در برخی موارد ممکن است تا یک هفته به تاخیر بیفتد. برخی افراد ناقل بیماری هستند، اما علائمی ندارند و همچنان می‌توانند بیماری را به دیگران منتقل کنند.

وی در خصوص شایع‌ترین علائم اسهال خونی گفت: اسهال مکرر همراه با گرفتگی شکم به گونه‌ای که ممکن است مدفوع به صورت مایع، همراه با خون، مخاط یا چرک باشد، تب و لرز، حالت تهوع و استفراغ، ضعف و کاهش اشتها از علائم این بیماری هستند و کاهش وزن و کم‌آبی شدید در موارد پیشرفته بیماری رخ می‌دهد.

رنگ خون در مدفوع نشانه چیست؟

علوی اضافه کرد: خون در مدفوع می‌تواند قرمز روشن، قرمز تیره یا سیاه باشد. رنگ خون بستگی به نقطه تولید خون دارد. لکه‌های قرمز خون نشان می‌دهد که خونریزی از روده بزرگ یا راست روده بوده است.

وی ادامه داد: به طور مثال خون قرمز روشن در مدفوع معمولاً به این معنی است که خونریزی در روده بزرگ، راست روده یا مقعد کمتر است و خون قرمز تیره یا مایل به قرمز می‌تواند به این معنی باشد که بالای روده بزرگ یا روده کوچک دچار خونریزی شده است. مدفوع سیاه اغلب به خونریزی در معده مانند خونریزی زخم معده مربوط است.

این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری در مورد علت بروز اسهال خونی گفت: دو نوع اصلی اسهال خونی وجود دارد و هر کدام علل مختلفی دارند؛ اسهال خونی باسیلی یا شیگلوزیس. باکتری شیگلا موجب بروز اسهال خونی باسیلی می‌شود.

وی بیان کرد: یک فرد ممکن است به روش‌های مختلف به شیگلا مبتلا شود؛ شست‌وشوی ناکامل دست‌ها بعد از حمام یا دستشویی، دست زدن به سطوحی که باکتری آنها را آلوده کرده و پس از تماس با این سطوح دست زدن به دهان، بینی یا چشم‌ها، خوردن غذا‌هایی که باکتری‌ها آن را آلوده کرده است، خوردن آب دریاچه یا رودخانه هنگام شنا، داشتن تماس جنسی با فردی که در حال بهبودی از اسهال خونی باسیلی است، راه‌های انتقال این ویروس هستند.

علوی گفت: انگل Entamoeba باعث اسهال خونی آمیبی یا آمیبیاز می‌شود. مصرف موادغذایی یا آب آلوده به مدفوع حاوی تخم انتامبا موجب ابتلا به این بیماری می‌شود.

وی افزود: اسهال خونی در بزرگسالان می‌تواند به دلیل میکروب‌های عفونی، انگل‌ها و تحریک روده با مواد شیمیایی رخ دهد. شایع‌ترین نوع عفونت اسهال خونی، اسهال خونی باسیلی یا شیگلوزیس است. این نوع به دلیل عفونت با باکتری شیگلا بروز می‌یابد. نوع اصلی دیگر اسهال خونی هم اسهال خونی آمیبی یا آمیبیازیس است.

این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری گفت: ابتلا به اسهال خونی در کودکان با تب، تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات شکم و از همه اصلی‌تر اسهال شروع می‌شود.

وی افزود: اسهال پس از چند روز عفونت می‌تواند با خون، مخاط و چرک در مدفوع کودک همراه باشد. استفراغ و اسهال ممکن است منجر به کم‌آبی سریع و شدید بدن شود که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به شوک و مرگ کودک شود.

علوی در خصوص راه تشخیص اسهال خونی بیان کرد: علائم ابتلا به اسهال خونی شامل اسهال، تب، حالت تهوع، استفراغ، کاهش وزن و گرفتگی معده است. یک پزشک متخصص می‌تواند اسهال خونی باسیلاری را با کشت مدفوع تشخیص دهد. برای انجام این نوع آزمایش کشت باکتری، نمونه مدفوع را می‌گیرند و آن را برای وجود باکتری‌های خاص بررسی می‌کنند.

اسهال خونی چگونه درمان می‌شود؟

این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری گفت: درمان اسهال خونی به علت بروز آن بستگی دارد و شامل جبران مایعات از دست‌رفته، استفاده از دارو‌های مناسب و رعایت رژیم غذایی خاص است. در مواردی که اسهال خونی ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا انگلی باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک یا دارو‌های ضدانگل تجویز کند. همچنین محلول‌های خوراکی جبران‌کننده آب و الکترولیت (ORS) برای جلوگیری از کم‌آبی بدن ضروری هستند.

وی افزود: همچنین، اصلاح تغذیه و پرهیز از غذا‌های تحریک‌کننده مانند لبنیات، غذا‌های چرب و ادویه‌دار نقش مهمی در بهبود بیماری دارد.

علوی در خصوص روش‌های موثر درمانی، دارو‌های مناسب و نکات تغذیه‌ای برای کنترل و درمان این بیماری گفت: اسهال خونی آمیبی با مترونیدازول یا تینیدازول درمان می‌شود. این داروها، انگل‌ها را از بین می‌برند. در برخی موارد، برای اطمینان از اینکه همه انگل‌ها از بین رفته‌اند، داروی دیگری هم تجویز می‌شود. در موارد شدید، پزشک شما ممکن است یک قطره داخل وریدی را برای جایگزینی مایعات و جلوگیری از کم‌آبی بدن تجویز کند. قرص اسهال مانند بیسموت ساب سالیسیلات هم می‌تواند به تسکین درد شکم و اسهال کمک کند.

وی ادامه داد: برخی روش‌های خانگی می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند؛ نوشیدن آب، محلول ORS (جبران‌کننده الکترولیت‌ها) و دوغ پروبیوتیک برای جلوگیری از کم‌آبی بدن توصیه می‌شود. همچنین به دلیل داشتن پتاسیم و فیبر، محلول پکتین به کاهش اسهال کمک می‌کند. چای سیاه بدون شکر نیز دارای تانن‌های قابض است که ممکن است به کاهش التهاب روده کمک کند.

این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری با تاکید بر رعایت بهداشت فردی بیان کرد: برای جلوگیری از انتقال عفونت، شستن دست‌ها، استفاده از غذای سالم و پرهیز از آب و غذای آلوده ضروری است./ ایسنا