تقویت روابط مسکو با تهران در میانه تشدید تنش آمریکا و ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران ماه گذشته برای سومین بار در شش ماه گذشته برای دیدار با مقامات ارشد روسیه به مسکو سفر کرد. اگر چه آن ها از قرن شانزدهم، نقطه شروع روابط، با یکدیگر دشمن بوده اند، اما اکنون به دنبال روابط متقابل نزدیک تر با یکدیگر هستند. پس از مشکلات شیوع کووید۱۹ و اقتصاد نابه سامان ناشی از خروج آمریکا از توافق هسته ای و اعمال کارزار «فشار حداکثری»، ایران اکنون با پیشنهاد مذاکره جدید آمریکا در مورد رفع تحریم ها در ازای توافق جدیدی که بندهای غروب آفتاب، تروریسم و موشک های بالستیک حذف شود، مخالفت کرده است، اما در مقابل ایران تصمیم گرفت تا فعالیت و برنامه های موشک بالستیک خود را توسعه و گسترش دهد. سایر امضاکنندگان برجام، از بازگشت به توافق هسته ای به عنوان مقدمه ای برای مذاکرات جدید حمایت و پشتیبانی کردند.

تابستان ۲۰۱۹م، ایران و متحدانش حملات خود را به نفت کش ها در خلیج فارس، توقیف نفت کش « Stena Impero»، شلیک به پهباد آمریکا، حمله موشکی به تاسیسات نفتی آرامکو و حملات تهاجمی به آمریکا و متحدانش را آغاز کرد. در ماه ژانویه، ایران به تلافی حملات هوایی آمریکا در شهادت سردار قاسم سلیمانی، ۱۵ موشک بالستیک به سمت نیروهای آمریکا در عراق پرتاب کرد. در ژوئیه سال ۲۰۱۹م ایران با نقض تعهدات برجامی، ذخایر اورانیوم غنی شده خود را افزایش داد. براساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران از نوامبر ۲۰۱۹ ذخایر اورانیوم غنی شده خود را سه برابر کرده است. موجودی فعلی آن به میزان خطرناکی نزدیک به مقدار مورد نیاز برای تولید سلاح هسته ای است.

در طی چند سال گذشته ایران به سمت چین حرکت کرده و اکنون در مورد توافقات تجاری و نظامی گسترده با چین و روسیه در حال مذاکره است. در آسیای میانه غنی از منابع که از لحاظ تاریخی به عنوان عمق استراتژیک روسیه علیه ایران و سایر قدرت های منطقه ای ایفای نقش کرده؛ اما اکنون روسیه و ایران در این منطقه با یکدیگر همکاری نزدیکی دارند. روسیه با برخورداری از پایگاه های نظامی خود در تاجیکستان و قرقیزستان با ایران در برابر قاچاقچیان مواد مخدر و شبه نظامیان در حال گذر از افغانستان همکاری می کند. روسیه و ایران هر کدام از اهرم های فرهنگی، زبانی و تاریخی در منطقه برخوردار هستند. ایران یک مسیر حمل و نقل انرژی منحصر به فرد را برای کشورهای آسیای میانه به خلیج فارس ارائه می دهد.

در طی سال های گذشته، روسیه به ساخت راکتور هسته ای نیروگاه بوشهر  و ارسال سامانه دفاع موشکی اس ۳۰۰ اقدام کرده است. در سال ۲۰۱۶م توافق نامه نظامی مشترکی بین دو کشور شامل هلیکوپتر، هواپیما و سیستم های توپ خانه ای منعقد شده است. روسیه از حامیان و مدافع سرسخت ایران در سازمان ملل بوده است. اخیرا در ماه مه سفیر روسیه در سازمان ملل تصریح کرد که کرملین مخالف هر گونه تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران است. روسیه با تحریم های ناشی از الحاق غیرقانونی کریمه و ترور سرگئی اسکریبال روبرو است و اکنون به دلیل ذخایر بیش از حد نفت و نقش نظامی تهران در خاورمیانه به دنبال شراکت بیشتر با ایران می باشد.

ایران و روسیه برای مقابله با ایالات متحده از منافع و استراتژی مشترکی برخوردار هستند. تهران و مسکو ضمن تلاش برای مقابله با داعش و القاعده، بر محدودسازی نفوذ سیاسی، نظامی و اقتصادی آمریکا در خاورمیانه، آسیای میانه و آسیای جنوب شرقی تمرکز کرده اند. رقابت قدرت های بزرگ در خاورمیانه همیشگی بوده است. ایران به وضوح برای دستیابی به منافع مطلوب خود خواهان رشد روابط دوجانبه با روسیه و چین می باشد و از نفوذ روزافزون آن ها در خاورمیانه استقبال می کند. پس از سیاست پرهزینه دولت بوش برای تامین منافع آمریکا از طریق تغییر رژیم، اکنون ایالات متحده فاقد اهرم قدرت و نفوذ برای مقابله با نفوذ فزاینده چین و روسیه در خاورمیانه است و این همان چیزی است که توانایی ایران برای مقابله با تحریم ها و استراتژی آمریکا برای ممانعت از دستیابی تهران به سلاح هسته ای به آن متکی خواهد بود.