موج‌سواری قدرتهای سلطه‌جو بر امواج مرگبار کرونا

از اوائل زمستان پارسال که ویروس کرونا به تدریج سراسر دنیا را آلوده کرد، دانشمندان شبانه روز تلاش کردند تا با استفاده از اطلاعات منتشر شده از خصوصیات این ویروس، واکسن آن را بسازند.

اکنون صدها موسسه، دانشگاه و شرکت داروساز از ده‌ها کشور جهان با استفاده از روش‌های گوناگون (مانند استفاده از آران ای، دیان ای، ویروس غیرفعال و ...) مشغول تحقیق، ساخت و آزمایش واکسن کرونا هستند. فوریت شکست کووید ۱۹ در کنار پیشرفت‌های بشری در حوزه پزشکی و مهندسی پزشکی موجب شده تا فرآیندی که به طور میانگین ۱۰ سال طول می‌کشید اکنون در کمتر از یک سال به مراحل پایانی و تائید نهایی نزدیک شود.

تدروس آدانوم رئیس سازمان جهانی بهداشت سوم شهریور اعلام کرد که ۹ شرکت در مراحل پایانی آزمایش‌های بالینی واکسن قرار دارند. واکسن کرونا مانند واکسن‌های دیگر پس از ساخت ابتدا روی حیوانات و پس از آن در سه مرحله روی انسان آزمایش می‌شود و در هر مرحله تعداد داوطلبان افزایش می‌یابد تا میزان تأثیر واکسن و بی خطر بودن آن به دقت مشخص شود.

گرچه براساس آمار رسمی از میان ۲۳ میلیون نفری که در ۹ ماه گذشته به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شدند، بیش از ۱۶ میلیون نفر بهبود یافته‌اند، ولی بیش از ۸۰۰ هزار فوتی در کنار صدها میلیارد دلار خسارات اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی، آموزشی و روانی شیوع این بیماری، اهمیت ساخت واکسن مؤثر و بی خطر کرونا را برای مردم جهان چندین برابر ساخته تا جایی که سران برخی از کشورها به صرافت افتاده‌اند تا از این نمد کلاهی برای خود بسازند.

در آمریکا، دونالد ترامپ که پارسال با بهبود اوضاع اقتصادی و کاهش بیکاری خود را آماده حضور بلامنازع در انتخابات ۱۳ آبان می‌کرد، ابتدا ترجیح داد تا توجه چندانی به کرونا نکند و تنها زمانی دست به اقدامات محدودکننده و ممنوعیت ورود مسافران از چین و اروپا زد که دیگر کار از کار گذشته و کرونا ایالت به ایالت آمریکا را در می‌نوردید.

رئیس جمهوری آمریکا برای آنکه خود را در مهار و درمان کرونا موفق نشان دهد دست به تبلیغ و معرفی برخی داروها و تجهیزات پزشکی زده است که از آن جمله می‌توان به معرفی مستقیم دستگاه تست کرونا، تبلیغ داروی هیدروکسی کلروکین و هشدار در مورد تأخیر در مورد نهایی کردن واکسن کرونا اشاره کرد.

معرفی پلاسمای بهبودیافتگان کرونا برای استفاده درمانی کووید ۱۹ آخرین تلاش ترامپ در مسیر پیروزی بر کرونا است تا از آن به عنوان برگ برنده‌ای در انتخابات ۱۳ آبان بهره برداری کند. کارزاری که نه تنها با انتقاد سیاستمداران بلکه با اعتراض جامعه پزشکی آمریکا نیز مواجه شده است.

این شتابزدگی ها آنتونی فائوچی رئیس مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی را بر آن داشته است تا نسبت به تأیید شتاب زده واکسن کووید-۱۹ هشدار دهد. وی دیروز گفت که انجام این کار بدون طی مراحل کامل آزمایشات بالینی می‌تواند تلاش‌ها برای واکسینه کردن جامعه در برابر ویروس کرونا را تحت تأثیر قرار دهد.

روزنامه فایننشال تایمز به تازگی در گزارشی با اشاره به تلاش دولت دونالد ترامپ برای دور زدن مقررات مربوط به مقدمات استفاده از واکسن کرونا، نوشت: کاخ سفید عجولانه به دنبال آزمایش سریع واکسن کرونا تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ برای بهره برداری انتخاباتی از آن است.

این روزنامه انگلیسی  از طرح دولت ترامپ برای دور زدن مقررات با  استفاده از واکسن تولیدی در بریتانیا تا قبل از انتخابات نوامبر (آبان) پرده برداشت.  

تکمیل تمامی مراحل آزمایش‌های بالینی همان نکته‌ای است که برخی کارشناسان معتقدند در روسیه بدرستی مورد توجه قرار نگرفته است و رئیس جمهوری آن کشور تلاش کرد تا با رونمایی زودهنگام از واکسن روسی کرونا کشورش را برنده مسابقه ساخت واکس کرونا نشان داده و با کوتاه کردن آزمایش‌های بالینی در ردیف نخست سازندگان واکسن کرونا قرار دهد. 

برخی صاحبان قدرت های برتر اقتصادی و دولت های ذی نفوذ در جهان به دنبال تصاحب انحصاری صنعت ساخت واکسن کرونا و در انحصار گرفتن بازار تجارت آن در جهان با هدف بهره بردارسی سیاسی و اقتصادی از آن هستند.

گزینش نام اسپوتنیک ۵ برای این واکسن نشاندهنده تلاش روسیه برای یادآوری رقابت‌های فضایی مسکو و واشنگتن بوده و نشان می‌دهد که ولادیمیر پوتین تلاش داشته تا با عرضه شتابناک واکسن و بدون توجه به فرآیند آزمایش‌های بالینی، روسیه را برنده مسابقه ساخت واکسن با آمریکا نشان دهد و از بازار پر تقاضای این واکسن کرونا سهمی نصیب کشور خود کند. امری که با انتقادهای وسیع جهانی روبرو شد و شک و شبهه بسیاری را در مورد مؤثر و بی خطر بودن واکسن روسی بر انگیخت.

پس از هشدارهای سازمان جهانی بهداشت و دبیرکل سازمان ملل در مورد تولید و توزیع انحصاری واکسن کرونا، اکنون و با حرکات تبلیغاتی اخیر سیاستمداران، نگرانی‌ها در مورد عدم اطمینان مردم به واکسن کرونا افرایش یافته است.

نظرسنجی موسسه افکارسنجی گالوپ نشان می‌دهد که بیش از ۳۰ درصد از مردم آمریکا در شرایط عادی و حتی اگر واکسن کرونا رایگان باشد تمایلی به مایه کوبی ندارند. اگر جو بی اطمینانی تشدید شده و شائبه سیاسی بودن واکسن کرونا افزایش یابد بعید نیست که درصد بیشتری از مردم تن به واکسیناسیون نداده و به قول دکتر فاوچی مصونیت جمعی حاصل نشده و واکسیناسیون تأثیر همگانی خود را از دست بدهد.

در روسیه نیز نتایج یک نظرسنجی نشان می‌دهد که تنها ۲۴ درصد پزشکان حاضرند تا واکسن اسپوتنیک را برای بیماران خود تجویز کنند. اکنون، مقام‌های بهداشتی روسیه که انتقاد از واکسن داخلی را ناشی از حسادت خوانده بودند، اعلام کرده‌اند که این واکسن روی ۴۰ هزار نفر دیگر نیز آزمایش خواهد شد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، روسیه اکنون با ۲۰ کشور در حال مذاکره است تا واکسن را به آنها صادر کرده و یا مجوز تولید تحت لیسانس را به آنها اعطا کند.

از دیگر سو، نگرانی های جدی درباره توزیع عادلانه واکسن کرونا در میان کشورهای جهان بعد از ساخت این واکسن وجود دارد. سازمان جهانی بهداشت رسما نسبت به این مسئله ابراز نگرانی کرده است. 

درصورتی که واکسن موثر کرونا ساخته و به تولید انبوه برسد، دسترسی آسان و ارزان کشورها و ملت هایی که از بحرانی ترین شرایط شیوع بیماری رنج می برند، قطعا باید در اولویت قرار گیرد اما این که این روند به درستی و عادلانه انجام شود، در سایه تردید قرار دارد.