پیشنهاد مرکز پژوهشهای مجلس درباره برگزاری کنکور نظام قدیم

به گزارش راهبرد معاصر دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ در گزارشی با عنوان «ملاحظات برگزاری کنکور نظام قدیم در سال 1400» آورده است؛ آموزش عمومی تا سال 1390 شامل پنج سال دوره ابتدایی، سه سال دوره راهنمایی، سه سال دبیرستان و یک سال پیش‌دانشگاهی بوده که اکنون به نظام قدیم مشهور شده است.

از آذرماه سال 1390 هم‌زمان با اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، دوره‌‌های آموزش عمومی بعد از تغییراتی به نظام جدید یا نظام 6-3-3 مشهور شدند. در نظام جدید دوره ابتدایی از 5 سال به 6 سال افزایش یافت و دوره متوسطه به دو دوره متوسطه اول و متوسطه دوم تقسیم شد. دوره متوسطه اول شامل سال‌‌های هفتم، هشتم و نهم و دوره متوسطه دوم شامل سال‌‌های دهم، یازدهم و دوازدهم است که سؤالات کنکور از کتاب‌‌های این دوره طرح می‌‌شوند. هم‌زمان با تغییر در دوره‌‌های آموزش عمومی، تغییراتی در محتوای کتاب‌‌های درسی نیز ایجاد شد که این مورد موجب نگرانی فارغ‌التحصیلان نظام قدیم شده است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید؛ برگزاری کنکور نظام قدیم به‌معنای طرح دو نوع سؤال نظام قدیم و نظام جدید برای کسانی است که در یک مسابقه یکسان رقابت می‌‌کنند و این خود، اصل رقابت عادلانه را زیر سؤال می‌‌برد. هرچند سازمان سنجش تلاش می‌‌کند با رعایت برخی ملاحظات فنی از قبیل تأکید بر سؤالات مشترکِ بین داوطلبان نظام قدیم و جدید و «هم‌ترازسازی با استفاده از روش‌های آماری، مطابق با اصول سنجش و اندازه‌گیری و برآورد ضریب هم‌ترازی نمرات خام داوطلبان نظام قدیم (غیر 6-3-3) و داوطلبان نظام جدید (6-3-3)، رقابت عادلانه‌‌تری را ایجاد کند «اما استفاده از چنین روش‏هایی و ماندن در این وضعیت دوگانه، تنها در شرایط اضطرار جایز است و استانداردهای کیفی سنجش اقتضا می‏کند که تنها یک نظام، مبنای سنجش قرار گیرد.

براساس این گزارش نکته حائز اهمیت دیگر این است که تعداد فارغ‌التحصیلان از میانِ داوطلبان نظام قدیم آموزش متوسطه که آخرین گروه از آنها در سال تحصیلی 1397- 1396 فارغ‌التحصیل شده‌‌اند، برطبق اطلاعات سالنامه آماری وزارت آموزش و پرورش در همه رشته‌‌های نظری بالغ بر 361 هزار نفر بوده است که تاکنون در سه آزمون سراسری سال 1397، 1398 و 1399 با سؤالات مختص به خود شرکت کرده‌‌اند. پس از این مدت تعداد این داوطلبان که بالقوه متقاضی شرکت در آزمون نظام قدیم هستند به میزان قابل ملاحظه‌‌ای کاهش و متقابلاً داوطلبان نظام جدید اکثریت مطلق داوطلبان را تشکیل خواهند داد.

طبق برآورد سازمان سنجش آموزش کشور سهم داوطلبان آزمون نظام قدیم در آزمون سراسری سال 1400 از کل داوطلبان، بین 6 تا 8 درصد خواهد بود، با عنایت به این نکته که برخی از فارغ‌التحصیلان نظام قدیم در کنکور سال 1399 سؤالات نظام جدید را برای پاسخگویی انتخاب کرده‌‌اند (حدود 50 هزار نفر) و این موضوع در آزمون سال 1400 نیز وجود خواهد داشت. در هر صورت فارغ از برآورد سازمان سنجش، داوطلبان نظام قدیم در اقلیت خواهند بود.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید مهم‌‌ترین نکته‌‌ای که پس از مصاحبه با مشاوران تحصیلی و معلمانی که دروس هر دو نظام قدیم و جدید متوسطه را تدریس نموده‌‌اند به‌دست آمده این است که شرکت در آزمون نظام جدید متوسطه، به نفع داوطلبان نظام قدیم است. به گفته معلمان، همه کتاب‌‌های درسی نظام جدید نسبت به نظام پیش از آن کم‌حجم‌‌تر، روان‌‌تر و ساده‌‌تر است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با توجه به شرکت آخرین گروه از فار‌غ‌التحصیلان نظام قدیم متوسطه در سه آزمون، حداقلی بودن جمعیت آنان و از منظر عدالت در سنجش عنوان می‌کند که مرجح است تا آزمون سراسری سال 1400 با سؤالات یکسان برگزار شود، این گزارش همچنین به‌دلیل عدم اعلام عمومی مصوبه حذف کنکور نظام قدیم تا حداقل یکسال قبل از برگزاری آزمون، پیشنهاد داده است تا در آزمون سراسری سال 1400، سنجش با دو آزمون جداگانه (دو مجموعه سؤال برای نظام‌‌های جدید و قدیم متوسطه) و حتی‌المقدور از مباحث و مطالب مشترک دو نظام قدیم و جدید با تعداد معدود سؤالات متفاوت برگزار شود.

فارس