آیا واکسن های چینی به مقابله با شیوع کرونا کمک خواهند کرد؟
کشورهای ثروتمند در حال خریدن واکسن‌های کووید-۱۹ هستند، اما برخی بخش‌های جهان برای غلبه بر شیوع کرونا ممکن است بر واکسن‌های تولید چین تکیه کنند. اما آیا واکسن‌های چینی آنها را به این هدف می‌رسانند؟
به گزارش راهبرد معاصر در حال حاضر دلیلی آشکاری وجود ندارد که این واکسن‌ها موثر نباشند، اما چین سابقه رسوایی‌هایی در تولید واکسن را دارد و شرکت‌های چینی هنوز داده‌های چندانی از کارآزمایی‌های انسانی نهایی‌شان منتشر نکرده‌اند و بیش از یک میلیون مورد تزریق این واکسن‌ها بر اساسی اضطراری در داخل خود این کشور انجام شده است.
کشورهای ثروتمند تا به حال حدود ۹ میلیارد دوز واکسن‌های کرونای عمدتا تولید شده در کشورهای غربی را سفارش داده‌اند و از طرف دیگر برنامه کوواکس، تلاش جهانی برای تضمین دسترسی یکسان به واکسن‌های کووید-۱۹ هنوز نتوانسته است به وعده‌اش برای دستیابی به دو میلیارد دوز واکسن عمل کند.
برای کشورهایی که تا به حال نتوانسته‌اند واکسنی را رزرو کنند، چین ممکن است تنها راه حل موجود باشد.
چین می‌خواهد شهرتش را ترمیم کند
چین ۶ واکسن نامزد شده را در کارآزمایی‌های مرحله نهایی دارد و یکی از معدود کشورها در جهان است که می‌تواند واکسن را در مقیاس بزرگ تولید کند. مقامات دولتی چین اعلام کرده‌اند که این کشور سال آینده توانایی تولید یک میلیارد دوز واکسن را خواهد داشت و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین وعده داده است که واکسن‌های این کشور نعمتی برای جهان خواهند بود.
مصرف بالقوه این واکسن‌ها بوسیله میلیون‌ها نفر در کشورهای دیگر به چین فرصتی خواهد تا آسیب وارده آمده به شهرتش به علت آغاز شیوع کرونا در این کشور را ترمیم کند و به دنیا نشان دهد که می‌تواند یک نقش‌آفرین عمده علمی باشد.
با این وجود، رسوایی‌های گذشته درباره واکسن‌ها در چین به اعتماد خود شهروندان این کشور آسیب زده و مشکلات زنجیره تولید و توزیع واکسن درباره اینکه این کشور واقعا می‌تواند نجات‌بخش جهان باشد، تردید ایجاد می‌کند.
جوی ژانگ، استاد اخلاق علوم نوظهور در دانشگاه کنت در بریتانیا در این باره می‌گوید: «این پرسش که چین چگونه تحویل واکسن‌های قابل‌اعتماد را تضمین می‌کند، هنوز پاسخ داده نشده است.
او به «عدم شفافیت چین درباره داده‌های علمی واکسن‌ها و سوابق مشکلات در عرضه واکسن» به عنوان دلایل تردید در این باره اشاره می‌کند.
بحرین هفته گذشته پس از امارات دومین کشوری بود که واکسن چینی کووید-۱۹ را تایید کرد. مغرب قصد دارد کارزار ایمن‌سازی عمومی با واکسن‌های چینی را در این ماه آغاز کند. واکسن‌های چینی همچنین منتظر تایید در ترکیه، اندونزی و برزیل هستند و آزمایش آنها در چندین کشور دیگر از جمله روسیه، مصر و مکزیک ادامه دارد.
سوءظن‌ها و تحسین‌ها
واکسن‌های چینی در برخی از کشورها با سوءظن نگریسته می‌شوند. جائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور برزیل به طور مکرر درباره اثربخشی واکسن شرکت چینی سینوواک بدون اینکه شاهدی ارائه کند، ابراز تردید کرده و گفته است برزیلی‌ها «خوکچه آزمایشگاهی» نخواهند شد.
در مقابل بسیاری از کارشناسان قابلیت‌های چین در واکسن‌سازی را ستایش می‌کنند.
جمی تریکاس، رئیس بخش ایمنی‌شناسایی و بیماری‌های عفونی در دانشکده پزشکی دانشگاه سیدنی به نتایج بالینی تا به حال منتشرشده از واکسن‌های چینی در ژورنال‌های علمی اشاره می‌کند و می‌گوید: «من درباره واکسن‌های چینی خیلی نگران نیستم.»
چین بیش از یک دهه در حال اجرای برنامه‌های ایمن‌سازی‌اش بوده است. جین دونگ- یان، استاد پزشکی در دانشگاه هنگ‌کنک می‌گوید چین واکسن‌های موفقی را در مقیاس بزرگ برای جمعیت خودش تولید کرده است، از جمله واکسن‌های سرخک و هپاتیت.
او می‌گوید: «شیوع عمده‌ای از هیچکدام از این بیماری‌ها رخ نمی‌دهد. این وضعیت نشان می‌دهد این واکسن‌ها بی‌خطر و موثر بوده‌اند.»
چین از همکاری بنیاد گیتس و سازمان‌های دیگر برای بهبود کیفیت تولید واکسن‌هایش در دهه گذشته استفاده کرده است. سازمان جهانی بهداشت به طور مقدماتی کیفیت پنج واکسن چینی برای بیماری‌های عفونی دیگر به جز کووید-۱۹ را تایید کرده است و بر این اساس سازمان‌های وابسته به سازمان ملل می‌توانند آنها را برای استفاده در کشورهای دیگر بخرند.
شرکت‌های چینی که واکسن‌هایشان برای بیمارهای دیگر تایید مقدماتی گرفته است، شامل شرکت سینوواک و شرکت دولتی سینوفارم هم می‌شوند که هر دو جزء تولیدکنندگان پیشگام واکسن‌های کووید-۱۹ هستند.
رسوایی‌های قبلی چین در تولید واکسن
با این حال، «انستیتوی فراوردهای زیستی ووهان»، شعبه‌ای از سینوفارم که یکی از واکسن‌های کرونا را ساخته است قبلا در سال ۲۰۱۸ در یک رسوایی مربوط به واکسن‌ها درگیر شده است.
بازرسان دولتی دریافتند که این شرکت در شهر ووهان، یعنی همان شهر محل شناسایی ابتدایی کروناویروس مستقر است، به علت اشکال در تجهیزات فنی، صدها هزار دوز بی‌اثر از یک واکسن ترکیبی برای دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه را ساخته است.
در همان سال گزارش شد که یک شرکت چینی دیگر به مام شرکت زیست‌فناوری چانگ‌شنگ داده‌های مربوط به یک واکسن هاری را جعل کرده است.
رسانه‌های چینی در سال ۲۰۱۶ افشا کردند که ۲ میلیون دوز از واکسن‌های گوناگون برای کودکان به طور نادرستی ذخیره شده و برای سال‌ها در سراسر این کشور فروخته شده بودند.
پس از این رسوایی‌ها میزان واکسیناسیون در چین کاهش یافت.
رسوایی‌های صنعت واکسن در چین
ری ییپ، مدیر قبلی شعبه بنیاد گیتس در چین می‌گوید: «همه دوستان چینی محلی من، شغل‌های رده بالا و درآمد خوبی دارند و هیچکدام از آنها داروهای ساخته شده در چین را نمی‌خرند.» او می‌گوید او یکی از معدود افرادی است که از خریدن داروهای ساخت چین پرهیز نمی‌کنند.
چین در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ قوانینش را اصلاح کرد تا نظارت بیشتری بر مدیریت ذخیر واکسن‌ها ایجاد کند و بازرسی‌ها و مجازات‌ها برای واکسن‌های معیوب را افزایش داد.
سازندگان اصلی واکسن‌های کووید-۱۹ در چین تا به حال برخی از یافته‌های علمی‌شان در ژورنال‌های علمی با داوری همتراز منتشر کرده‌اند. اما کارشناسان بین‌المللی درباره شیوه جلب داوطلبان و نوع ردیابی انجام‌شده برای عوارض جانبی احتمالی پرسش‌هایی دارند. شرکت‌های چینی و مقامات دولتی چین این جزئیات را منتشر نکرده‌اند.
البته برای برخی افراد در کشورهایی که نشانه‌ای از همه‌گیری کرونا مشاهده نمی‌شود، کشوری که واکسن را ساخته است اهمیتی ندارد.
دانیل آلوس سانتوس، آشپزی در رستورانی در ریودوژانیرو در برزیل می‌گوید: «قصد من این است که نخستین واکسنی را اثربخش بودنش تایید شده، بزنم و امیدوارم خداوند هم کمک کند.»
ایرنا