برجامِ ظریف در کلاب هاوس

به گزارش راهبرد معاصر؛ بنده هم به طور اتفاقی در جلسه کلاب هاوس دکتر ظریف در تاریخ 11فروردین حضور داشتم. بحث هایی که بازهم نشد به طور جدی و عمیق پاسخ داده شود. شگفتی حضور در اتاق گفتگو با پلتفرمی جدید از یک طرف و مواجهه با دو وزیر و نماینده مجلس و سخنگوی وزارت خارجه و نخبگان سیاسی کشور از طرف دیگر شاید نگذاشت آنطور که باید سوال ها و بحث ها مطرح شود. هرچند مدیر اتاق هم بی طرفی را رعایت نکرد، اما چهار بخش مهم در بحث های آقای دکتر ظریف قابل توجه بود:

1. دربرابر اشکال عدم فعالیت رسانه ای پیرامون سند راهبردی ایران و چین، پاسخ داده شد که ما یک هفته قبل از عید، روزنامه نگارها و اصحاب رسانه را دعوت و توجیه کردیم. اما صدا و سیمایی که دنبال پخش گاندو که سراپا دروغ و افترا نسبت به خادمان کشور است، نمی تواند نقشی هم در این عرصه داشته باشد.
2. دربرابر اشکال اجرایی شدن سند راهبردی ایران و چین پاسخ داده شد که پیش نویس اصلی این کار توسط خود آقای دکتر ظریف انجام شده و نفر اصلی ارتباطی بین ایران و چین هم معرفی شده توسط آقای ظریف است. هرچند دو مانع اصلی وجود دارد: یکی تحریم ها و دوم عدم پذیرش FATF از سوی ایران؛ امروز هم که چین به این سند راهبردی رسیده بخاطر برجام است. آنها تا قبل از برجام نه تنها به سمت ایران نیامدند که اتفاقا به قطعنامه ها رأی مثبت می دادند.
3. دربرابر اشکال عدم فایده مندی برجام در زندگی ایرانیان، پاسخ داده شد که تا قبل از برجام و با تلاش های تیم مذاکره کننده قبلی شش قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران در شورای امنیت تصویب شد که روسیه و چین هم به این قطعنامه ها رأی مثبت دادند. اما هم اکنون حتی با خروج آمریکا از برجام، چین و روسیه به قطعنامه های بعدی رأی منفی دادند و آمریکا نتوانست علیه ایران اجماع جهانی ایجاد کند.
4. در برابر اشکال گره زدن مسائل داخلی به سیاست خارجی، پاسخ داده شد که اساسا وزارت خارجه جای حزب و جناح خاصی نیست. صحبت های آقای ظریف با البرادعی و همچنین در شورای وزارت خارجه آمریکا نیز برای دفاع از انتخابات آزاد در کشور بود که توسط BBC که رسانه کفر است، سانسور شد. حتی صحبت در مورد توان دفاعی کشور توسط خبرگزاری فارس تقطیع شده بود.

آنچه که در تمام این صحبت ها مشخص است، هیچ کاره بودن وزیر امور خارجه در برابر تمام اقداماتی است که همه دولت آقای روحانی نسبت به آن موضع مثبت دارد. برای همین تناقضاتی بین این مواضع با صحبت های آقای ظریف دیده می شود که هرکدام جای تأمل دارد.

اول، تمام تلاش این دولت مصروف به برداشته شدن تحریم ها بود و اساسا مذاکرات به سمت معاهده برجام پیش رفت که تحریم ها برداشته شود. اما از همان بهمن94 که تمام تعهدات جمهوری اسلامی ایران انجام شده بود، طرف مقابل به شرکت های اروپایی حاضر در ایران تذکر می داد که این گشایش شکستنی است!، ریس بانک مرکزی، آقای سیف، در سخنرانی خود اشاره کردند که ما به هیچ رسیدیم. مقام معظم رهبری هم در عید95 تذکر دادند که در مورد این معاهده عجله شد و پر از خلل و فرج است. خود آقای ظریف بعد از امضای مجدد تحریم های کاتسا توسط اوباما گفت که به قول آقای جان کری اعتماد کرده بود!،... در اینجا سوال این است که پس تحریم ها چه شد؟، در دوره ترامپ که وضع تحریم ها معلوم است.

دوم، اگر سریالی همچون گاندو، باگ های تیم مذاکره کننده را نشان می دهد این از یک طرف به نفع آقای ظریف است. ایشان می تواند از نظام اطلاعاتی و امنیتی کشور مطالبه کند که چرا پیش از این مانع نفوذ این جواسیس در سیستم وزارت خارجه نشدند. از طرف دیگر هشداری برای همه بخش های دولت و حاکمیت نسبت به وجود نفوذی ها در قالب های مختلف از جمله مشاوره است. همچنین موجب توجه و آگاهی مردم از چگونگی توطئه نظام استکبار در برهم زدن سیستم تصمیم گیری مسئولین می شود.

سوم، تفاهم نامه راهبردی ایران و چین به این اندازه ارزشمند است که وجود تحریم های آمریکایی را بی معنا کند، اما آقای دکتر ظریف تحریم ها و حتی FATF را مانع این تفاهم نامه می داند. پس نه تنها نمی توان انتظار بازنمایی این تفاهم نامه را همچون برجام در نظام رسانه ای داشت بلکه حتی دولت حاضر به دفاع از این تفاهم نامه نخواهد بود. این موضع گیری نشان می دهد همچنان رویکرد اصلی دولت گره زدن مسائل داخلی اقتصاد به تحریم های آمریکایی است و بیش از تلاش برای خنثی سازی تحریم ها به رفع تحریم ها پرداخته شده است.

اما سوالات بی پاسخ آقای دکتر ظریف به افکار عمومی:

1. آیا فکر نمی کنید حساسیت بیش از حد دولت و مسئولین وزارت خارجه نسبت به فیلم هایی همچون گاندو نه تنها سبب دیده شدن بیشتر این فیلم ها می شود بلکه اتهام ایشان را نسبت به خطایی که داشتند بیشتر می کند؟
2. چرا آقای ظریف برای فایده مندی برجام به قطعنامه های شورای امنیت توجه می کند و به تحریم ها، سفره مردم و اقتصاد داخلی کشور اشاره ای نمی کند؟
3. اگر مشکل فقط ترامپ بود، چرا امروز که کنار رفته، رئیس جمهور بعدی هم در حال امتیازگیری است و قدم مثبتی برنداشته؟ آیا با دکترین واحدی از سوی آمریکا نسبت به کشور مواجه نیستیم؟
4. چرا مناظره با تیم مذاکره کننده قبلی از جمله دکتر جلیلی و دکتر جمشیدی را در هر رسانه ای که صلاح می دانید را قبول نمی کنید؟
5. به جای اتهام جناحی بودن به صدا و سیما، چرا مصاحبه و گفتگوی آزاد و بدون شرطی را با مجریان رسانه ملی را قبول نمی کنید؟ چنانکه یکی از مجریان نامه صدا و سیما به شما را افشا کرد.

در آخر باید مدنظر داشت که پلتفرم جدید کلاب هاوس لزوما اتاق جلسه ای برای حضور همه مردم با توجه به محدودیت هایی که دارد نیست، اما همین اندازه که وزیر امور خارجه نزدیک به سه ساعت در آن حضور داشته و به گفتگو با افراد مختلف بپردازد قابل توجه است و البته این می تواند با حضور مسئولین در نرم افزارهای ایرانی و ان شالله بعد از کرونا، حضور در جلسات مردمی همچون دانشگاه و مسجد و جلسات نخبگانی ادامه پیدا کند.