از آشپزی هیئت تا خوانندگی تیتراژ مختارنامه/نوایی که ماندنی شد+ صوت

به گزارش راهبرد معاصر، یکی از نقاط عطف موسیقی این سریال ماندگار، تیتراژ ابتدایی با صدای به اصطلاح بدوی یک خواننده و بازیگر بومی یعنی اکبر سلطانعلی از اقوام داوود میرباقری و بازیگر نقش غلام شمر سریال مختار نامه بود که با مطلع «برخیز که شور محشر آمد» آغاز می‌شود.

آغازی برای یک پایان بسیار جالب توجه در موسیقی تیتراژ پایانی مجموعه با نوای لالایی حزن‌انگیز صدیقه بحران که آنچنان دل شنوندگان را می‌لرزاند که گویی در صحرای کربلا نظاره گر واقعه‌ای هستی که تا دنیا دنیاست در دل و جانمان باقی می‌ماند و ندای مظلومیتی را سر می‌دهد که شعله‌اش تا ابد خاموش نمی‌شود.

اکبر سلطانعلی خواننده تیتراژ ابتدایی سریال «مختارنامه» از جمله هنرمندانی است که با ایفای نقش غلام شمر در این مجموعه شهرت یافت. هنرمندی که علاوه بر نسبت فامیلی که با داوود میرباقری در قامت پسرعمه او دارد، به قدری قدرتمند از ایفای نقش سپرده شده به او برآمد که دیگر نمی‌توانستیم به راحتی از نامش در تیتراژ سریال بگذریم. چرا که در همان زمانی که تیتراژ فیلم پیش روی مخاطبان قرار می‌گرفت، این صدای بدوی و مهار نشده او بود که اثری جاودانه را به گوش مخاطبان این سریال رساند.

سلطانعلی: من ۳۵ سال در خدمت حضرت سیدالشهدا (ع) بودم و فکر می‌کنم ایشان به واسطه حضورم در سریال مختارنامه و خوانندگی تیتراژ خواست تا یک چیزی از من در این دنیا به یادگار بماند. این صدا باید ۵۰ سال دیگر هم شنیده شود تا مردم آن روزگار به واسطه آن بگویند: خدا اکبر سلطانعلی را بیامرزد
جالب است بدانید که سلطانعلی برای شروع کار هنری‌اش بازیگری را انتخاب نکرده بود، این هنرمند شصت و هفتاد ساله اهل روستای خیج شهرستان بسطام شاهرود از همان طفولیت در رشته موسیقی فعالیت کرده و جالب آنکه در این سال‌ها حتی در زمینه تدریس و ساخت برخی از سازهای محلی موسیقی نواحی ایران کارهایی را انجام داده است.

این هنرمند که پیشه نجاری را هم جزو تجربه‌های همیشگی خود می‌داند در زمان تولید سریال «مختار نامه» مسئولیت ۱۰۰ نفر از سوارکارانی را داشت که در بخش‌های جنگی سریال حضور داشتند. پس با این حساب او یک آچار فرانسه تمام عیار برای پسرعمه کارگردانش بود که با خوانش تیتراژ ابتدایی اثر، میرباقری را به شدت رو سفید کرد.

اکبرآقای این قصه به واسطه ایفای نقش غلام شمر هم تجربه جالبی دارد. چرا که او در حالی ایفاگر یک نقش منفی که در طول داستان سریال بانو «ام وهب» را به شهادت می‌رساند بود که به گفته خودش سال‌ها در هیات‌های مذهبی شهرستان شاهرود به عنوان آشپز حضور فعالی داشته و بازی در این نقش بسیار سخت‌تر از آن چیزی بوده که تصورش را می‌کرده است. اما به هر حال این سختی در یک نقطه‌ای تبدیل به شیرینی شد که یک عمر نام سلطانعلی را در حوزه موسیقی تیتراژها ماندگار کرد. چون این داوود میرباقری بود که به او پیشنهاد خوانش تیتراژ ابتدایی سریال را داد.

شرایطی که سلطانعلی درباره آن گفته بود: «من ۳۵ سال در خدمت حضرت سیدالشهدا (ع) بودم و فکر می‌کنم ایشان به واسطه حضورم در سریال مختارنامه و خوانندگی تیتراژ خواست تا یک چیزی از من در این دنیا به یادگار بماند. این صدا باید ۵۰ سال دیگر هم شنیده شود تا مردم آن روزگار به واسطه آن بگویند: خدا اکبر سلطانعلی را بیامرزد»


سلطانعلی چندی پیش در گفتگو با یکی از رسانه‌ها بود که درباره نحوه اجرای این موسیقی توضیح داد: آقای میرباقری از صدای بنده شناخت داشت. قسمت اول «مختارنامه» که پخش شد، دوست دیگری نوحه «برخیز که شور محشر آمد…» را خوانده بود. روزی آقای میرباقری تلفنی تماس گرفت و گفت بیا تهران، آقای «توسلی» - آهنگساز- با تو کار دارد. رفتم و آقای توسلی گفت که باید این نوحه را بخوانی. من در استودیوی ضبط ایشان کار را خواندم و ضبط کردند که پخش شد. شبی که این کار را در استودیو می‌خواندم، آقا داوود هم نظر داشت و می‌گفت: «برو در وادی همان نوحه‌هایی که در روستا می‌خوانی. منظورش این بود که وحشی بخوانم.»

او درباره ایفای نقش غلام شمر در سریال مختارنامه هم گفت: پیشنهاد آقای «میرباقری» بود و باید بازی می‌کردم. «رستم» شیطنت مرموزی دارد و با ترفند و زیرکی که دارد خود را از دست مختار نجات می‌دهد. غلام مختار را طی مسیر می‌کشد و فرار می‌کند. البته این نکته را هم بگویم بازی در این نقش خیلی برایم سخت بود چون نمی‌توانستم آدم سنگدل و شیطانی باشم. افرادی مانند من که در کار هنر موسیقی هستند روحیه لطیف و مهربانی دارند و نمی‌توانستم این گونه مانند «رستم» باشم ولی روی نقش کار کردم تا توانستم آن را درآورم. این نکته را هم بگویم که «داوود میرباقری» در حین نگارش فیلم نامه نقش «رستم» را برای من نوشت. […] من در تاریخ مطالعه کردم که «رستم» غلام شمر، ایرانی تبار است، او از همه جا مانده و رانده است و برای رهایی و نجات جانش و گذران زندگی روزمره دست به هر کاری می‌زند و عاقبت هم کشته می‌شود.


به هر ترتیب همان گونه که پیش تر گفته شده بود موسیقی متن سریال «مختارنامه» که از حاشیه‌های ریز و درشت هم بی‌بهره نبود، یکی از آثار ماندگار در عرصه نواهای عاشورایی است که همه عوامل سازنده‌اش از نویسنده، کارگردان، آهنگساز گرفته تا گروه اجرایی و نوازندگان سعی بر آفرینش موسیقی بودند که قطعاً هم متفاوت و هم حرف‌های تازه‌ای برای گفتن داشت.

شرایطی که موجب عبور از خط قرمزهای فراوانی شد اما همین ساختارشکنی از امیر توسلی آهنگسازی معرفی کرد که می‌تواند در گونه‌های مختلف تصویر حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد. کما اینکه موسیقی تیتراژ پایانی سریال هم دربرگیرنده ساختارشکنی‌هایی بود که تا آن زمان به کمترین شکل ممکنش در رسانه ملی تجربه شده بود.

موسیقی تیتراژ پایانی سریال مختارنامه

/مهر