به گزارش راهبرد معاصر؛ قیمت خودرو در هفته های اخیر ترمز بریده است. قیمت ها روزانه و ساعتی بالا می رود و خریدار واقعی از دلال مشخص نیست. با آنکه هر ساله نزدیک ایام عید و ماه های پایانی سال افزایش چند درصدی قیمت خودرو درایران امر معمول و عادی بوده اما این روزها به دلیل تحریم ها و عدم شفافیت اقتصادی و نبودن دورنمای روشنی از آینده اقتصاد به نظر می رسد خودرو دراین وضعیت تبدیل به کالای سرمایه ای نه مصرفی شده است. محمد حسین کاکایی عضو هیت علمی دانشگاه علم و صنعت و کارشناس بازار خودرو چرایی افزایش قیمت خودرو را به ما توضیح داده است.
با اینکه افزایش قیمت خودرو از ماجرای ارز جهانگیری و بالا رفتن نرخ دلار شروع شد اما در حال حاضر نیز قیمت خودروهای داخلی به شدت در حال افزایش است چرا این روند در پایان سال شتاب بیشتری به خود گرفته است؟
افزایش ارز از شب عید سال گذشته، قیمت خودرو را بالا برد، با آنکه تولید خودرو در اواخر سال 96 از وضعیت قابل قبولی برخوردار بود اما خروج آمریکا از برجام و به تبع آن بالا رفتن نرخ ارز و سکه و طلا موجب افزایش قیمت کالاهای سرمایه ای دیگری درایران به عناوین مسکن و خودرو شد، البته در موضوع خودرو اتفاق اضافه ای افتاد.
دولت با اعلام این موضوع که ارز 4200 تومانی خودروساز را تامین می کند به مساله افزایش قیمت خودرو دامن زد چرا که با یک حساب سرانگشتی دلالان در همان زمان متوجه سود بیست درصدی ناشی از تغییر ارز با قیمت 3300 به 4200 تومان شدند، بعد از سه ماه شورای رقابت با افزایش 7 درصدی موافقت کرد، همین عدد پالس واضحی برای سرمایه گذاران بود که وارد شدن دراین بازی به معنای سود بری با اختلاف حداقل 13 درصدی است لذا از آن زمان تا کنون بازار خودرو یک بار دیگر تبدیل به بازار سرمایه شد هر چند این روند تا سال گذشته با کندی پیش رفت اما در یک سال گذشته سال افزایش قیمت ارز در خودروسازی که قیمت موثر ارز تا 8 هزار تومان برآورد می شود منجر به افزایش قیمت شد هر چند که دولت تا بهمن ماه سال گذشته با افزایش قیمت موافقت نکرد. کم شدن تولید خودرو موجب شد تا دولت خودروسازان را به پیش فروش های متعدد خارج از توان مجبور کند در نتیجه تعهدات دیگری برای خودروساز به وجود آمد که ماحصل آن زیان بالای بیست هزار میلیارد تومانی به خودروسازان بود.
حوالی بهمن ماه سال گذشته که قیمت بازار با قیمت خودروساز 10 درصد فاصله داشت همچنان دامنه های هیجان سرمایه گذاری و سود آوری در خودرو را به دنبال داشت. لذا این بازار همچنان هیجان خود را دارد و متاسفانه قیمت گذاری آزاد در این مدت تست نشده است. در شرایط فعلی ورود به بازار خودرو یعنی سرمایه گذاری تضمین شده، به این معنا که بعضا سودهای سی تا پنجاه درصدی نصیب دلالان می شود.
پرایدی که از کارخانه با قیمت رسمی 40 میلیون تومان خریده می شود در بازار نزدیک به 60 میلیون تومان به فروش می رسد، اختلاف قیمت 50 درصدی که هیجان دلالی دراین بازار را افزایش می دهد، بازار هیجان خودرو از سال قبل به امسال رسیده و همچنان دلالی را دراین بخش سود آور کرده است.
نقش سیاست گذاریهای غلط را در افزایش قیمت خودرو و دست های آشکارای دلالی دراین عرصه چگونه ارزیابی می کنید؟
اتفاق مضاعفی که دراین بازار رقم خورد تحمیل زیانهای مختلفی ناشی از تحریم ها به خودروسازان بود. سیاست های غلط ابتدای امسال نیز بر مشکلات افزود بگونه ای که در دو ماه گذشته با تدابیر و رفع موانع گمرکی تولید خودرو نسبت به شهریور ماه سال جاری دو برابر شده است؛ یعنی تولید مفیدی که به دست مردم می رسد افزایش داشته، جای سوال دارد با افزایش تولید چرا دو ماه گذشته قیمت ها افزایش داشته است؟ در حالی که برخی عدم تولید را دلیل افزایش قیمت عنوان می کنند اما چنین ادعایی درست نیست چرا که تغییر مدیران خودروسازیها و نظارتهای مختلف تولید خودرو را دو تا سه برابر افزایش داده است، ولی با این حال قیمت خودرو پایین نیامده بلکه افزایش نیز یافته است.
برای فهم و پیش بینی بازار باید مراجعه به بقیه بازارها اعم از بازار بورس، مسکن و ارز در نظر گرفته شود. رشد چشمگیر بورس که کانالهای 400 هزار تایی را رد کرده همچنان سود آور است، در نتیجه می توان نتیجه گرفت وضعیت بازار خودرو تداوم بازار سرمایه است چرا که خودرو به نسبت به مسکن امکان نقد شوندگی بالایی دارد.
به دلیل اینکه مردم آشنایی کاملی با سرمایه گذاری در بورس ندارند لذا خرید ماشین برای سرمایه گذاری راحت ترین کاراست بخصوص تا زمانی که قیمت گذاری غیر اصولی بر بازار حاکم باشد، افرادی که به طرق مختلف قادر به ثبت نام هستند از اینکه سود تضمین شده نقدی حتی در دراز مدت خواهند داشت خیالشان راحت است چرا که می دانند خودرو درایران کالایی است که ارزش خود را حفظ می کند.
آیا سامانه های درنظر گرفته شده نتوانسته اند انضباط بخشی موثری در دفع دلالی در بازار خودرو داشته باشند؟
بیش از یک سال است که سامانه ی ثبت نام خودرو طراحی شده که نظارتهای مختلفی بر آن صورت می گیرد. هرنفر با یک کد ملی بیش از یک بار نمی تواند برای خرید خودروی تولید داخلی ثبت نام کند.
نکته اینجاست که ابزارهای نظارتی نمی توانند مانع فوت و فن های دلالانی شوند که با دادن یکی دو میلیون به افراد بی بضاعت و گرفتن کد ملی آنها با ثبت نام های متعدد از هر خودرو سود بیست میلیونی تضمین شده ای کسب می کنند.
به هم ریخته شدن بازار عامل بسیاری از مشکلات است هر چه قدر نظارت ها قوی باشد نمی توان جلوی ثبت نام های اینگونه را گرفت چرا که اصلا جرمی اتفاق نیفتاده است. جنگ اقتصادی داخلی -خارجی ندارد، حتی برخی در داخل از جنگ اقتصادی به نفع خود بهره برداریهای زیادی صورت می دهند.
با جرات می توان گفت زیان خودروسازها از اختلاف غلط قیمت گذاری کارخانه و بازار آزاد افزون بر 30 هزار میلیارد تومان در دو سال گذشته بوده است. سودی که به جیب دلالان رفته و مردم وخودروساز زیان دهندگان اصلی آن بوده اند. تا زمانی که قیمت گذاری دستوری باشد زور تولید به تقاضا نمی رسد و این وضعیت ادامه خواهد داشت.
پیش بینی شما از آینده بازار خودرو چیست؟
با توجه به دور نمای نامعلوم سیاسی و تنش های روز افزون به نظر می رسد ارزش ریال در حال پایین آمدن است و این موضوع موجب شده تا مردم پول نقد خود را به کالایی تبدیل کنند تا با کاهش ارزش مواجه نشود.
به نظر می رسد تا پایان سال شاهد افزایش قیمت در خودرو و سایر حوزه های سرمایه گذاری باشیم. از آن بدتر همه منتظر جهش ارزی در انتهای سال هستند، کاهش درآمد ارزی دولت و نیاز به ارز مساله مهمی است که مردم را نگران کرده است. متاسفانه بازار خودرو تبدیل به بازار سرمایه ای شده که مشکلات آن با بگیر و ببند حل نمی شود. حل معضل گرانی خودرو وابسته به حل مشکلات پایه ای اقتصاد و تولید است. پراید در حال حاضر خودروی سود آوری برای سرمایه گذاران و دلالان شده است، قطعا با خروج از بحران ها حباب گرانی قیمت خودرو می شکند و سرمایه گذاران زیان می کنند اما این حباب چه زمانی بترکد مساله و موضوع اصلی است.