یک بام و دو هوای «شیطان پاریس»

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ شاید نخستین‌بار نام نشریه فرانسوی «شارلی ابدو» پس از انتشار کاریکاتور موهن درباره پیامبر اکرم (ص) و واکنش یکپارچه مسلمانان جهان در فضای رسانه‌ای و روشنفکری کشورمان شنیده شد؛ البته این نخستین بار نبود شارلی ابدو برای جلب توجه و فرار از ورشکستگی اقتصادی به سراغ موضوعات جنجالی و توهین به مقدسات یا نژادهای غیر اروپایی می‌رود.

حال این نشریه فرانسوی در تازه‌ترین اقدام زرد و غیر حرفه‌ای خود کاریکاتورهای توهین آمیز نسبت به مرجعیت سیاسی- دینی ایران منتشر کرده است. بسیاری از کارشناسان و اهل مطبوعات معتقدند دولت امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه غیر مستقیم در این شیطنت رسانه‌ای دست دارد. با وجود این، پاسخ توهین نه از دستگاه سیاست خارجی بلکه باید از سوی جامعه رسانه‌ای- هنری ایران داده شود.

برخی دیگر به مناسب توهین اخیر شارلی ابدو به رهبر انقلاب اسلامی، سیاست دوگانه و ریاکارانه پاریس را در زمینه نوع برخورد تند با منتقدان هولوکاست یادآوری می‌کنند.

 
شارلی ابدو؛ سیاهه توهین‌های فاشیستی

نشریه شارلی ابدو در اوج مبارزات سیاسی جریان نئومارکسیست در فرانسه که در آن زمان با نام «هاراکیری» شناخته می‌شد؛ دوشادوش جریان چپ حمله به دولت دوگل را در دستور کار قرار داده بود. شاید نخستین سابقه برخورد دولت فرانسه با این نشریه به توهین ابدو به شخصیت ژنرال دوگل پس از فوت وی بازگردد. پس از وقفه‌ای، این هفته‌نامه با تغییر نام خود به «شارلی» بار دیگر فعالیت‌های خود را ازسر گرفت. این نشریه که تحت تأثیر شورش‌های می 1968 در دانشگاه نانتر قرار داشت، رسالت خود را مواجهه کور با کاپیتالیسم و از بین بردن تمام ارزش‌های جهان غرب با نگاهی پست مدرن و نیهلیستی تعریف کرده بود. این خط مطبوعاتی تا سال 2001 ادامه یافت، اما پس از حمله به برج‌های دوقلوی تجارت جهانی، این نشریه تغییر خط مشی داد و به بهانه نقد تروریسم، سویه ضداسلامی و نژادپرستانه پیدا کرد.

پس از حمله به برج‌های دوقلوی تجارت جهانی، این نشریه تغییر خط مشی داد و به بهانه نقد تروریسم، سویه ضداسلامی و نژادپرستانه پیدا کرد

یکی از نقاط تاریک در تاریخچه شارلی ابدو حمله این نشریه به مسلمان سوئیسی بود که برای شرکت در اجلاسی به فرانسه سفر کرد. این هفته نامه بدون پرداختن به جنایت های رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی، دعوت از یک فعال منتقد صهیونیسم را یهودستیزی خواند و آن را محکوم کرد.

شاید این نوع برخورد تصویر روشنی از استانداردهای دوگانه این نشریه و رویکرد فاشیستی آن برای مخاطب ارائه دهد. کاریکاتورهای منتشر شده در شارلی ابدو نشان دهنده آن است که هدف اصلی هیئت تحریریه ابدو نه هجو تروریسم یا حتی اندیشه‌های اسلامی، بلکه نشان دادن برتری نژاد سفید نسبت به مردم رنگین پوست و بدوی غرب آسیاست.

 
سیاست دوگانه «شیطان پاریس» و آزادی بیان

پس از واکنش وزارت امور خارجه کشورمان نسبت به مطالب اهانت آمیز نشریه شارلی ابدو، مقام های فرانسوی با گرفتن ژست آزادی بیان به نوعی از مسئولیت این اقدام غیراخلاقی شانه خالی کردند. این دروغ در حالی مطرح می‌شود که پاریس و سایر دولت‌های غربی با استفاده از برچسب یهودستیزی جلوی هرگونه انتقاد نسبت به صهیونیسم یا هولوکاست را می‌گیرند.

در سال 2009 موریس سینه به دلیل کشیدن کاریکاتوری با مضمون «پول پرستی در میان یهودیان» مجبور به استعفا از این نشریه شد. در سال 1998 روژه گارودی در دادگاهی فرانسوی به دلیل نگارش و انتشار کتابی به جرم انکار هولوکاست و تهمت نژادی مجرم شناخته و 120 هزار فرانک جریمه شد. مرور مواردی از این دست نشان دهنده سیاست یک بام و دو هوای غرب در برابر توهین کنندگان به مقدسات بیش از 1 میلیارد مسلمان جهان و در سوی مقابل، نوع برخورد با منتقدان سیاست‌های رژیم آپارتاید صهیونیستی و صهیونیسم بین‌المللی است.

 
پاپاراتزی و پول با رنگ نژادپرستی

رسانه‌های حاشیه‌ای و زرد برای جذب مخاطب حداکثری راهی جز انجام اقدامات رادیکال و دروغ پردازی ندارند. روزی به پیامبر اسلام (ص) و روزی دیگر با دست آویز قرار دادن ناآرامی‌های داخل ایران، به زن ایرانی و مرجعیت سیاسی- دینی اهانت می‌کنند. کاریکاتور روی جلد این نشریه با به تصویر کشیدن قابی سیاه و ناهنجار از بانوی ایرانی، نگاهی شرق شناسانه و نژادپرستانه خود را به روشنی برای مخاطبانش؛ به ویژه ایرانیان به تصویر می‌کشد.

در ماجرای اخیر شاید لازم بود مقام های وزارت امور خارجه و سردبیران سیاسی مطبوعات به جای پرداختن به موضوع اهانت به رهبری، کمی به موضوع توهین به دختران و زنان ایرانی به وسیله این نشریه فرانسوی می‌پرداختند و این موضوع را به مطالبه عمومی جامعه فرهیخته و دانشگاهی بدل می‌کردند. برخورد هوشمندانه با این موضوع می‌توانست نه تنها سبب اعتراض جامعه ایرانی؛ بلکه موجب برانگیخته شدن هنرمندان، جریانات چپ و فعالان زن در فرانسه نیز شود.

 
ضرورت پاسخ هم سطح به اهانت شارلی ابدو

پس از انتشار نخستین تصاویر موهن از سوی نشریه فرانسوی شارلی ابدو، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اقدام به محکومیت این اقدام، اعلام هشدار به دولت فرانسه و تعطیلی مرکز ایران‌شناسی فرانسوی‌ها کرد. نشناختن صحیح سطح پاسخ به شیطنت اخیر مکرون موجب این نوع واکنش دستگاه دیپلماسی به توهین نشریه دسته چندمی فرانسوی شد.

در ماجرای اخیر شاید لازم بود مقام های وزارت امور خارجه و سردبیران سیاسی مطبوعات به جای پرداختن به موضوع اهانت به رهبری، کمی به موضوع توهین به دختران و زنان ایرانی به وسیله این نشریه فرانسوی می‌پرداختند

این در حالی است که در پاسخ به اهانت لازم بود دستگاه دیپلماسی- مطبوعاتی کشور در فضای غیر رسمی و در موقعیتی هم سطح پاسخی درخور بدهند، اما نوع سیاست وزارت امور خارجه فرصت رسوا کردن فرانسوی‌ها را در زمینه سیاست‌های دوگانه از دست داد.

بهره سخن

سلسله اهانت‌های شارلی ابدو به مقدسات اسلامی و مرجعیت سیاسی- دینی پرده دوم از سیاست‌های ریاکارانه پاریس در قبال تهران است. پاریس با توهین به بالاترین مقام سیاسی ایران قدم در مسیری پر خطر و پر هزینه گذاشته شده است. بازگشت به برجام، منافع مشترک در غرب آسیا، بحران اوکراین، بازار انرژی و ... پرونده‌هایی هستند که فرانسه برای حفظ منافع خود نیاز معناداری به ایران دارد.

در هنگام برخورد با چالش های بین‌المللی یا منطقه‌ای لازم است دستگاه دیپلماسی با مشخص کردن سطح برخورد با عامل خارجی، نسبت به واکنش متناسب و مؤثر تصمیم‌گیری کند.

در پاسخ به اهانت نشریه شارلی ابدو باید یک نشریه، روزنامه یا مجموعه هنری پاسخ متقابل دهد؛ به عنوان نمونه، کنفرانس‌ «افق نو» یادگار مرحوم طالب زاده ظرفیت برگزاری مسابقه کاریکاتوری با موضوع «یک بام و دو هوای غرب در برابر آزادی بیان» یا «هولوکاست» را با هدف به چالش کشیدن سیاست‌های دوگانه غرب، به‌ویژه دولت فرانسه دارد.