واکاوی اهداف تور اروپایی زلنسکی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با به نیمه رسیدن فصل زمستان، اوکراین در حال آماده شدن برای «نبرد نهایی» است و منابع اطلاعاتی غرب مدعی آماده‌سازی و تجهیز ارتش روسیه برای تهاجم گسترده به اوکراین هستند. با وجود این ادعا، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه می گوید نیروهای نظامی کشورش وارد «مرحله جنگی» نشده اند و درگیری‌های اخیر صرفاً سلسله عملیات‌های نظامی ویژه با هدف نجات جان روس‌تباران و نازی‌زدایی از اوکراین است.

رمضان قدیروف، رئیس منطقه خودمختار چچن معتقد است، ارتش روسیه تا پایان سال جاری میلادی در میدان نبرد پیروز می شود و جنگ پایان خواهد یافت. در سوی مقابل، ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین پس از سفر به واشنگتن، راهی پایتخت‌های اروپایی شده است تا بتواند علاوه بر کسب مشروعیت سیاسی و کمک‌های مالی، به تجهیزات راهبردی همچون تانک‌های نسل جدید، جنگنده‌های اف- 16 و ... دست یابد.

طبق اخبار منتشر شده در رسانه‌ها، زلنسکی با این امید راهی لندن شده است که بتواند رضایت مقام های سیاسی- دفاعی لندن را برای دریافت جنگنده‌های نسل جدید به دست آورد

به نظر می‌آید کی یف با ترک رؤیای پیوستن به ناتو، به دنبال معرفی خود به عنوان کشوری اروپایی است تا به این وسیله راه پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا هموار شود.

زلنسکی در سفر غیر منتظره و اعلام نشده راهی  لندن شد تا با ریشی سوناک، نخست وزیر و نمایندگان مجلس انگلیس دیدار و گفت و گو کند دفتر نخست‌وزیر انگلیس اعلام کرد، رئیس جمهور یهودی اوکراین در ایستگاه نخست به دنبال دریافت تسلیحات بیشتر و آموزش خلبان‌های اوکراینی بود. البته موضع‌گیری شخص زلنسکی خبر از روایت دیگری می‌دهد.

طبق اخبار منتشر شده در رسانه‌ها، وی با این امید راهی لندن شده است که بتواند رضایت مقام های سیاسی- دفاعی لندن را برای دریافت جنگنده‌های نسل جدید به دست آورد. بن والاس در مقام وزیر دفاع هرگونه انتقال فوری جنگنده به اوکراین را رد کرده است. سوناک نیز با تأکید بر آموزش خلبانان اوکراینی موضوع فروش جنگنده به کی یف را به آینده موکول کرد.

پاریس مقصد دوم زلنسکی در سفر به قاره سبز بود. وی در کاخ الیزه علاوه بر امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه با اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز دیدار و گفت  وگو کرد. سران فرانسه و آلمان نیز به مانند مقام های انگلیسی مخالفت خود را با هرگونه ارائه جنگنده‌های پیشرفته به اوکراین اعلام کردند و آن را نیاز حیاتی کی یف در شرایط فعلی ندانستند.

نوع موضع‌گیری سیاسی و کنشگری سران تروییکای اروپایی نشان دهنده خط مشی نسبتاً متفاوت آن‌ها در مقایسه با مواضع تهاجمی واشنگتن است. آن‌ها به خوبی می‌دانند دشمنی با همسایه‌ای بزرگ که به تسلیحات اتمی مجهز است چه خطراتی می‌تواند برای نظم اروپایی داشته باشد. آن‌ها ترجیح می‌دهند با ارائه تسلحیات دفاعی همچون تانک یا سامانه‌های ضدهوایی صرفاً جلوی پیشروی روس‌ها را بگیرند و اجازه ندهند کی یف (به عنوان نخستین سنگر اروپا در برابر روسیه) تسلیم پوتین شود.

وضع تحریم‌های مدت‌دار و هدفمند از سوی لندن نشان دهنده نگاه این کشور برای رسیدن به نقطه آتش بس و صلح با مسکوست. به عبارت دیگر برخلاف آمریکایی‌ها که به دنبال فرسایشی شدن روند جنگ و تنگ‌تر شدن رژیم تحریمی علیه روسیه هستند؛ دولت‌های اروپایی با درک تجربه جنگ‌های اول و دوم جهانی و جنگ سرد به دنبال مدیریت تنش‌ها با مسکو تا رسیدن به نقطه صلح هستند.

علاوه بر درخواست مقام های اوکراین برای دریافت کمک‌های بیشتر مالی- تسلیحاتی، روی دیگر این تور اروپایی برای نمایشی ایدئولوژیک برای ایجاد همبستگی میان اعضای بلوک غرب در برابر روسیه بود

شاید اصلی‌ترین دلیل آغاز جنگ را می‌توان اشتیاق غربگرایان اوکراینی برای پیوستن به ناتو دانست. با آنکه تا فرا رسیدن «ساعت صفر» آغاز عملیات نظامی روسیه، بیشتر مقام های غربی، به‌ویژه آمریکا و انگلیس مشغول تحریک زلنسکی برای ایستادگی در مسیر پیوستن به ناتو بودند، اما امروز کمتر کسی از تحقق این رؤیا سخن می‌گوید. حال کی یف برای پاسخ به افکار عمومی و جلب رضایت مردم چاره‌ای ندارد جز آنکه تصویری مطلوب از روند پیوستن به اتحادیه اروپا را به اوکراینی‌ها نمایش دهد.

زلنسکی در سومین مقصد اروپایی خود راهی بروکسل، پایتخت بلژیک شد تا در جمع نمایندگان پارلمان اروپا به ایراد سخنرانی بپردازد. در این سفر مقام های ارشد اتحادیه اروپا با به کار بردن لحنی انتقادی نسبت به سران قدرت‌های بزرگ این قاره، خواستار تحویل جنگنده‌های تهاجمی به اوکراین شدند. فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا از دستور کار این نهاد برای تسریع در روند پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا خبر داد. همچنین قرار شد 50 میلیارد یورو برای کمک به کی یف از سوی این اتحادیه اختصاص یابد.

علاوه بر درخواست مقام های اوکراین برای دریافت کمک‌های بیشتر مالی- تسلیحاتی، روی دیگر این تور اروپایی برای نمایشی ایدئولوژیک برای ایجاد همبستگی میان اعضای بلوک غرب در برابر روسیه بود. کشورهای حوزه یوروآتلانتیک برخلاف آنکه همواره خود را مخالف هرگونه اندبشه متصلب و بسته معرفی می‌کنند، اما در هنگام مواجه با دشمنان یا رقبای بین‌المللی خط مشی متفاوت اتخاذ و به وسیله ابزارهای دانشگاهی، رسانه‌ای، پژوهشی و ... پروژه «اهریمن‌سازی» نزد افکار عمومی و جامعه جهانی را کلید می‌زنند.

واشنگتن به خوبی می‌داند برای مقابله با چالش‌های پیش‌رو غرب به چیزی بالاتر از تسلیحات پیشرفته یا رشد اقتصادی نیاز دارد. کاخ سفید برای جلوگیری از قدرت‌گیری کشورهای حوزه بریکس نیازمند خون تازه و هویت مشترک است. بحران اوکراین به خوبی این نیاز را برای دستگاه تبلیغات سیاسی-رسانه ای غرب تأمین می‌کند.

 
بهره سخن

بسیاری از کارشناسان مسائل بین‌الملل معتقدند نتیجه جنگ اوکراین می‌تواند نظم آتی نظام جهانی را دگرگون کند. اگر مسکو موفق به فتح کی یف و براندازی نظام طرفدار غرب در این کشور شود، آنگاه احتمال گسترش دامنه نزاع در سایر کشورهایی اروپایی همچون مولداوی، لهستان و ... فراهم خواهد شد. همچنین روسیه می‌تواند با توجه به پیروزی در میدان نبرد، ادعای سرزمینی خود را در منطقه دونباس پیگیری کند.

در سوی مقابل، اگر ورق به نفع کی یف برگردد آنگاه غربی‌ها سیاست محاصره روسیه و تضعیف متحدان این کشور همچون بلاروس را دنبال خواهند کرد. سفر زلنسکی به واشنگتن، لندن، پاریس و بروکسل با هدف تجهیز مالی- تسلیحاتی و رسیدن به نقطه پیروزی در برابر غرب انجام شد.

در این میان نقطه اختلاف حاکم در میان کشورهای اروپایی و آمریکا تمرکز بر روی موضوع پیروز نشدن یا شکست کامل روسیه است. باید منتظر ماند و دید آیا اروپایی با ارسال تجهیزات پیشرفته آفندی به اوکراین وارد مرحله جدیدی از تقابل با روسیه می‌شوند یا آنکه فضا برای صلح با مسکو را باز خواهند گذاشت.