«تهاجم فرهنگی» مخرب تر از «تهاجم نظامی»

به گزارش راهبرد معاصر؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت، به اهمیت مقابله‌ی فرهنگی در برابر تهاجمات ضدفرهنگی غرب اشاره کرده و فرمودند: «دشمنان نظام اسلامی صراحتاً می گویند که غلبه بر جمهوری اسلامی و حاکمیت اسلام با جنگ نظامی و تحریم اقتصادی امکان پذیر نیست و باید با نفوذ فرهنگی و تأثیرگذاری بر ذهن‌ها و مغزها و تحریک هوس‌ها به این هدف رسید».

 اهمیت درک این موضوع از آنجا نشأت می‌گیرد که در یک گزارش منتشر شده، ایالات متحده برای تقویت «قدرت نرم» و نفوذ بیشتر در جهان برای سال 2015 بودجه بیش از یک میلیارد و 833 میلیون دلاری اختصاص داده است. این بودجه فقط جهت پیشبرد «دیپلماسی عمومی» آمریکا در اکثر اقصی نقاط جهان به صورت رسمی صرف می‌شود که البته بودجه‌های غیررسمی و محرمانه دیگری نیز وجود دارد که جهت نفوذ نرم توسط سازمان‌های اطلاعاتی استفاده می‌شود و هیچ‌گاه در رابطه با آن اخبار یا اطلاعاتی به بیرون انتشار پیدا نمی‌کند. این در صورتی است که این ردیف بودجه در سال 2018، تا 20 درصد افزایش یافته و موضوع جنگ نرم، همپای با مسائل مهم نظامی و اقتصادی در حال پیشروی می‌باشد. به طور مثال نام ایران تحت عنوان دو پروژه اصلی نفوذ در گزارش جامع «برنامه دیپلماسی شهروندی» ذکر می‌شود که از «برنامه کمک‌هزینه تحصیلی آموزگاری الکترونیکی» و «برنامه کمک‌هزینه آموزشی هیوبرت هامفری» (زیرمجموعه فولبرایت در کشورهای در حال توسعه) هستند.

محصولات فرهنگی و کنترل خروجی ها

عموماً تهاجم فرهنگی از طریق محصولات و رسانه‌های فرهنگی ِ تراز غرب، وارد کشور می‌شود. شبکه‌های ماهواره‌ای، و شبکه‌های مجازی به عنوان دو بازروی اصلی این تهاجم گسترده شناخته می‌شوند. از این روی است که رهبر معظم انقلاب در دیدار با دولتمردان می‌فرمایند: «باید مانع نفوذ این اقدامات سازمان‌یافته در تولیدات فرهنگی همچون هنر، سینما، کتاب و تئاتر شد». گاهی در کشور شاهد آن هستیم با وجود عدم فروش کافی محصولات فرهنگی در یک طیف خاص (ضدفرهنگی)، روند تولید این نوع محصولات متوقف نمی‌شود. به طور مثال در مقوله‌ی تئاتر همین منوال به عنوان روند چندین ساله سالن‌ها درآمده است، اما در ادامه نه از تولید کاسته شده و نه از توالی ارائه آن‌ها. پرداخت به موضوعاتی که اصولاً خالی از هر گونه انگاره‌های دینی و ملی است کماکان ادامه دارد. همین روند نیز در انتشار کتاب و یا اکران‌ فیلم‌ها قابل مشهود است.

اثر شبکه‌های مجازی بر تهاجم فرهنگی

اما تأثیر مخرب شبکه‌های مجازی در ناپایداری امنیتی در دو مورد «حملات تروریستی مجلس شورای اسلامی» و نیز «اغتشاشات دی‌ماه 1396» نیز جز آن نقاط عطفی بود که خود گواه سرمایه‌گذاری‌های معنوی و مادی طرف‌های غربی در خصوص تهی‌کردن جامعه از هویت و امنیت به شمار می‌رفت. به همین جهت است که رهبر معظم انقلاب در دیدار امروز خود با دولت فرمودند: « ما معتقد به بستن فضای فرهنگی کشور نیستیم اما با ولنگاری فرهنگی به‌شدت مخالفیم» گفتند: ما در شرایطی هستیم که جبهه مقابل ما و دستگاههای استکباری، همه امکانات فرهنگی و هنری خود را برای ضربه زدن به نظام اسلامی، به‌کار گرفته اند و ما باید برنامه‌ریزی جدی در مقابل این جبهه داشته باشیم». از این روی دولت با در نظر گرفتن منویات رهبر انقلاب می‌تواند نسبت به نوع عملکرد دستگاه‌های اجرایی در عرصه فرهنگ با وسواس بیشتر عمل کند، زیرا اصولاً نفوذ در عرصه فرهنگ به مراتب نسبت به حوزه‌های دیگر سهل الوصول‌تر بشد. بر همین اساس مقام‌معظم‌رهبری در دیدار امروز خود تصریح می‌کنند که: « باید دستگاه‌های فرهنگی اعم از وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و صداوسیما و حتی دستگاه‌های اطلاعاتی بر روی این مسائل به شدت حساس باشند».

سیاستگذاران، ناجیان عرصه‌ی فرهنگ

متأسفانه در خصوص بازوی اجرایی فرهنگ نیز، دولت آنگونه که باید نتوانسته است توازن مناسبی بین بخش تجاری و غیرتجاری برقرار کند. برخی آثار نازل فرهنگی در قیل و قال شبکه‌های اجتماعی به فروش‌های بالایی گاهاً دست یافته که علی الظاهر رخوت و ناامیدی بزرگی را میان اهل فرهنگ کشور به وجود آورده است. در این میان سیاستگذاران عرصه فرهنگ چه در مجلس و چه در دولت نتوانسته با ایجاد یک سیستم مناسب تشویقی نسبت به هنرمندان انقلابی در برابر این مواجهه ضدفرهنگی به درستی بایستند. از این جهت است که مقام معظم رهبری در دیدار امروز خود با دولت و در راستای بیانات فرهنگی خود فرمودند: « اگر مدیران در خصوص مسائل دینی، فرهنگی و اعتقادی دستگاههای تحت مدیریت خود، علناً مراقبت و نقش آفرینی کنند، قطعاً تأثیرگذار خواهد بود». اهمیت نقش سیاستگذاری در فرهنگ هماره از تمامی بخش‌ها بیشتر احساس شده‌است.

بهره سخن

وقتی گزارش خبرگزاری آلمان در خصوص سیاست‌های ضدفرهنگی آمریکا را می‌خوانیم به عمق فاجعه‌ی پیش طراحی شده توسط ایالات متحده پی می‌بریم. در بخشی از این گزارش آمده است که: «مایه شگفتی آن که ماهواره ها و رسانه‌های امریکایی می‌کوشند مردم دیگر کشورها را به منجلابی بکشانند که خود در آن غرق شده اند و به گورستانی روانه کنند که ارزش‌های انسانی را در آن به خاک سپرده‌اند و جالب است بدانیم که فساد جامعه و رسانه آمریکایی به حدی است که حتی کشورهای غربی چون فرانسه که دست کم از آمریکا ندارد، کانال‌های ماهواره‌ای و رسانه‌های آمریکایی را تحریم می‌کند و اسقف اعظم کاتولیک اتریش می‌گوید: «اروپاییان را خطر تقلید از فرهنگ آمریکایی تهدید می کند. خبرگزاری آلمان / به نقل از ماهنامه صبح / آذر 1376). با این وجود نیاز مبرم امروز کشور، به جای اجرای بدون ذهنیت برخی دستورات، سیاستگذاری‌های درستی است که از طریق آن بتوان شاهراه‌های تهاجم فرهنگی به کشور را مسدود کرد و در نهایت بتوان فرهنگ ایرانی – اسلامی را نسبت به «زیست غربی» واکسینه نمود.