سایه سنگین جنگ بر اقتصاد تل‌آویو

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ طبق گزارش فایننشال تایمز، جنگ اسرائیل و حماس فعالیت هزاران شرکت این دولت را مختل کرده است، به طوری که بسیاری از آن ها در آستانه فروپاشی هستند و در بحرانی بی‌سابقه فرو رفته‌اند.

داده‌های اداره مرکزی آمار اسرائیل نیز گویای این واقعیت است، پس از عملیات «طوفان الاقصی» در هفتم اکتبر، از هر سه کسب‌وکار یکی تعطیل یا با ۲۰ درصد از ظرفیت خود فعالیت می‌کند. همچنین بیش از نیمی از کسب و کارها با کاهش درآمد تقریباٌ ۵۰ درصدی مواجه هستند. مناطق جنوبی اسرائیل و نزدیک‌ترین مناطق به غزه، بیشترین فشار را متحمل و دو سوم کسب‌وکارهای آن یا تعطیل شده‌اند یا با حداقل ظرفیت فعالیت می‌کنند.

خسارت تجاری و گردشگری تل‌آویو

گزارش خبرگزاری بلومبرگ از پیامدهای اقتصادی جنگ‌ غزه بر تل‌آویو نشان می‌دهد، این درگیری تاکنون تقریباً ۸ میلیارد دلار به اقتصاد اسرائیل خسارت وارد کرده است و روزانه ۲۶۰ میلیون دلار بر این زیان افزوده می‌شود.

باوجود تلاش‌های مداوم در سال ۲۰۲۲ برای احیای بخش گردشگری، میزان سفر به اسرائیل در ماه اکتبر نسبت به سال گذشته کاهش شدید ۷۶ درصدی تجربه کرد

با وجود این وضعیت وخیم، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که به حمایت جناح‌های سیاسی دست‌ راستی و افراطی صهیونیستی متکی است، همچنان در تخصیص مبالغ هنگفت به پروژه‌های غیرضروری ایدئولوژیک و استعماری شهرک نشینان ادامه می‌دهد. وی ۱۴ میلیارد شِکِل (۳.۶ میلیارد دلار) میان پنج حزب سیاسی متشکل از دولت ائتلافی خود توزیع کرد که در نوع خود رکورد به شمار می‌رود و بیشتر آن برای مدارس مذهبی و توسعه شهرک‌های غیرقانونی یهودی در کرانه باختری در نظر گرفته شده است.

طنز تلخ دیگر جنگ غزه اینکه تعدادی از پروژه‌های ساختمانی در اسرائیل متوقف شده‌اند، زیرا عمدتاً بر استثمار کارگران فلسطینی استوار بودند.  بخش گردشگری نیز به عنوان راه نجات اقتصادی بالقوه فرصت اندکی برای تل آویو فراهم می‌کند. طبق داده‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)  بازدیدهای بین المللی تنها ۲.۸ درصد به تولید ناخالص داخلی کمک کرده و موجب اشتغال‌زایی برای ۲۳۰ هزار نفری شده که اندکی بیش از ۶ درصد نیروی کار اسرائیل است.

باوجود تلاش‌های مداوم در سال ۲۰۲۲ برای احیای بخش گردشگری، میزان سفر به اسرائیل در ماه اکتبر نسبت به سال گذشته کاهش شدید ۷۶ درصدی تجربه کرد. آغاز عملیات «طوفان الاقصی» باعث کاهش بیشتر این سفر شده است و پروازهای روزانه به/ از فرودگاه بن گوریون از ۵۰۰ به ۱۰۰ پرواز کاهش یافت.

 با توجه به اینکه هنوز چشم اندازی برای پایان جنگ وجود ندارد، شهرک‌نشینان صهیونیست روی به مهاجرت آورده اند و بعید به نظر می‌آید دست کم در کوتاه‌مدت تل آویو دوباره به مقصد محبوبی برای تعطیلات تبدیل شود.

خدشه به فعالیت شرکت های نوپا (استارت‌آپ)

این فاجعه اقتصادی برای بیشتر اقتصاددانان اسرائیلی قابل درک است، از همین روی ۳۰۰ نفر از آنها اول نوامبر از نتانیاهو و وزیر دارایی‌اش خواستند به دلیل ضربه سنگینی که به اسرائیل وارد شده است، به خود بیایند. آنها بر این باورند فاجعه کنونی نیازمند تغییرات اساسی در اولویت‌های داخلی و توزیع گسترده بودجه برای مقابله با آسیب‌های جنگ، کمک به قربانیان و بازسازی اقتصاد است.

در مقابل، نخست وزیر پاسخ داد: سخن من روشن است؛ ما پول را به هر کسی که به آن نیاز دارد تخصیص می‌دهیم. بهای اقتصادی این جنگ هرچه باشد، بدون تردید آن را خواهیم پرداخت. ما در جنگ نظامی دشمن را شکست خواهیم داد و در جنگ اقتصادی هم پیروز خواهیم شد.

با وجود چنین لفاظی‌هایی، نشانه‌ها گویای آن است اسرائیل در زمینه پایداری اقتصادی اش دچار توهم خطرناکی است. از همین روی گزارش‌ اندیشکدهSNPI  در تل‌آویو چشم‌انداز بدی برای اقتصاد اسرائیل متصور است. تنها دو هفته پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی»، این مؤسسه مطالعاتی گزارشی درباره آسیب‌های وارد شده به بخش فناوری اسرائیل منتشر کرد که روزگاری باعث مباهات این دولت بود.

گزارش‌ اندیشکدهSNPI  در تل‌آویو چشم‌انداز بدی برای اقتصاد اسرائیل متصور است

حتی در همان روزهای آغازین درگیری مؤسسه SNPI بر مبنای گزارشی احتمال وقوع بحران اقتصادی را به سرعت پیش‌بینی کرد. در مجموع ۸۰ درصد شرکت‌های فناوری اسرائیل آسیب‌های ناشی از وضعیت امنیتی گزارش کرده و یک چهارم شرکت‌های فناوری اسرائیل خسارت مضاعف در منابع انسانی و جذب سرمایه‌گذاری ثبت کرده‌اند.

بیش از ۴۰ درصد شرکت‌های فناوری اسرائیل قراردادهای سرمایه‌گذاری را به تعویق انداختند یا لغو کردند و تنها ۱۰ درصد از آن به ملاقات منجر شده است. یکی دیگر از دلایل شکست بخش فناوری اسرائیل که البته در گزارش فوق اعلام نشده، آشکار شدن آسیب‌پذیری‌های سامانه نظارت الکترونیکی در خلال عملیات «طوفان الاقصی» است.

این گزارش نتیجه‌گیری می‌کند عملیات مقاومت فلسطین احتمالاً به کاهش قابل‌توجه ثروت بخش امنیت سایبری اسرائیل منجر می‌شود، زیرا نشان‌دهنده ضربه سخت و بالقوه به فعالیت شرکت های نوپا (استارت‌آپ) استکه به شدت به امنیت سایبری متکی هستند.

چشم انداز تاریک اقتصاد اسرائیل

دوم نوامبر مؤسسه SNPI مطالعه دیگری منتشر کرد و به بررسی پایداری اقتصادی اسرائیل در برابر بحران‌های امنیتی بر مبنای داده‌های جنگ‌های 20 سال گذشته پرداخت. رویدادهای اخیر نگرانی‌های عمیقی را میان سرمایه گذاران، شرکا و مشتریان خارجی کسب و کارهای اسرائیلی ایجاد کرده است،

حمله سال ۲۰۱۴ اسرائیل به غزه تنها ۰.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی یا حدود ۸ میلیارد شِکِل هزینه داشت. همچنین آن درگیری نظامی تأثیر دائمی بر بازارهای مالی نداشت یا باعث نوسانات شدید در بورس اوراق بهادار تل آویو در کوتاه‌مدت یا بلند‌مدت نشد.

وسعت بی‌سابقه عملیات «طوفان الاقصی» باعث آماده‌باش ۳۶۰ هزار سرباز اسرائیلی شد و علاوه بر تشدید درگیری‌های نظامی در جبهه شمالی با حزب‌الله لبنان و تحمل ویرانی‌های اقتصادی، قابلیت‌های حفاظت از مرزها را به چالش ‌کشید. باید توجه کرد، در سال ۲۰۱۴ تقریباً ۷ هزار نیروی اسرائیلی در عملیات نظامی و برای تنها ۴۹ روز آماده باش بودند.

در مجموع، عملیات «طوفان الاقصی» تاکنون به موفقیت‌های شگفت‌انگیزی دست یافته است، زیرا اقدامات امنیتی تثبیت شده اسرائیل را به چالش کشید و تهدیدات علیه آن را به سطوح بی‌سابقه رسانده است. از همین روی، اقتصاد شهرک‌نشین-استعماری تل آویو متکی به فلسطینیان، احتمالاً با آینده‌ای تاریک و نامطمئن مواجه شود.