محکومیت رژیم صهیونیستی در غزه از منظر حقوق بین‌الملل

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ مایکل فخری، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حق غذا  در جلسه شورای حقوق بشر استفاده رژیم صهیونیستی را از کمپین قحطی علیه مردم فلسطین در غزه نسل کشی توصیف کرد و گفت: وقتی جنگ شروع شد، دیدیم مردم به شکل بی سابقه ای به گرسنگی کشانده می شوند. تا به حال ندیده ایم هیچ جامعه ای به این سرعت به چنین سیاستی وادار شود. اکنون آنچه می بینیم قحطی است و کودکان از سوء تغذیه و کم آبی جان خود را از دست می دهند.

در منشور بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی تصریح شده است: زندگی حق ذاتی هر انسانی است و باید این حق محافظت شود؛ هیچ‌کس را نمی‌توان خودسرانه از زندگی اش محروم کرد

وی با یادآوری اینکه رژیم صهیونیستی بلافاصله پس از آغاز جنگ در هشتم اکتبر 2023 میلادی آب غزه را قطع کرد، توضیح داد: غزه از 9 اکتبر 2023 میلادی به طور کامل در محاصره قرار گرفته است و هرگز در تاریخ معاصر و در درگیری ها به این سرعت شاهد سوق دادن کودکان به سمت سوءتغذیه نبوده ایم.

سیاست قحطی فلسطین به وسیله رژیم صهیونیستی از منظر حقوق بین الملل

1. گرسنگی دادن در قانون بین الملل حقوق بشر
   قانون بین‌الملل حقوق بشر به وضوح و به صراحت «حق بشر برای دریافت غذا» را بیان می‌کند و طبق ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر، هر فرد حق داشتن زندگی مناسب برای سلامتی و رفاه خود و خانواده‌اش را دارد و باید از غذا، پوشاک، مسکن، مراقبت های پزشکی و خدمات اجتماعی لازم برخوردار باشد.
   
   منشور بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (مواد 11 و 2) نیز این حق را تأیید و بر به رسمیت شناختن و تعهد دولت ها برای تلاش و حفظ این حق تأکید می کند.
   
   در منشور بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ماده 6) تصریح شده است: زندگی حق ذاتی هر انسانی است و باید این حق محافظت شود؛ هیچ‌کس را نمی‌توان خودسرانه از زندگی اش محروم کرد. گرسنگی دادن مردم یا قرار دادن آنها در معرض چیزی که ممکن است حق زندگی را از آنها سلب کند، جایز نیست.
   
   ماده اول و دوم (مشترک دو منشور) تصریح می کند، «در هیچ شرایطی محروم کردن مردم از دسترسی به وسایل معیشتشان جایز نیست»؛ یعنی محاصره اهالی غزه به وسیله رژیم صهیونیستی و جلوگیری از دسترسی اهالی آنجا به وسایل معیشت غیرقانونی است. علاوه بر این، استفاده از عامل فسفر سفید که خاک را می سوزاند، با هدف جلوگیری از امکان کشاورزی و تولید مواد غذایی ساکنان آینده غزه جایز نیست.
2. گرسنگی دادن در حقوق بین الملل بشردوستانه
   در سال 1919 میلادی کمیسیون مسئولیت بین‌المللی پس از جنگ جهانی اول گرسنگی عمدی غیرنظامیان را به عنوان نقض قوانین و آداب و رسوم جنگ که به پیگرد کیفری منجر می‌شود، فهرست کرد.
   
   طبق اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی، گرسنگی عمدی غیرنظامیان به عنوان روشی جنگی، جنایت جنگی در درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی به شمار می رود.
   
   الف - ماده 53 حقوق بین الملل بشردوستانه معروف به «قانون مخاصمات مسلحانه» چنین مقرر می دارد، «استفاده از گرسنگی دادن غیرنظامیان به عنوان وسیله جنگی ممنوع است».
   
   حقوق بین‌الملل بشردوستانه دولت‌ها را ملزم می‌کند به این قاعده احترام بگذارند، زیرا قاعده حقوقی عرفی است که در درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی و غیر بین‌المللی اعمال می‌شود.
   
   ممنوعیت گرسنگی دادن به عنوان روش جنگی در پروتکل های الحاقی اول و دوم به کنوانسیون های چهارگانه ژنو آمده است. علاوه بر این، قاعده بیان شده در سایر اسناد مربوط به درگیری‌های مسلحانه غیر بین‌المللی و شیوه نامه های نظامی ارتش‌ها قید شده است.
   
   ب - قوانین 54-55-56 تصریح می کند، گرسنگی دادن غیرنظامیان روشی جنگی و ممنوع است.
   
   قانون 54 حمله به اشیای ضروری برای بقای غیرنظامیان را ممنوع می کند. درباره قانون 55، جلوگیری از رسیدن کمک های بشردوستانه به غیرنظامیان نیازمند، ازجمله مانع تراشی عمدی در ارسال کمک های بشردوستانه ممنوع است، در حالی که قانون 56 تصریح می کند، محدود کردن آزادی حرکت کادر امدادی بشردوستانه ممکن است نقض ممنوعیت گرسنگی باشد.
   
   ج- محاصره گرسنگی
   
   قانون درگیری های مسلحانه میان نظامیان و جمعیت محاصره شده با هدف دستیابی به اهداف نظامی و جلوگیری از گرسنگی دادن غیرنظامیان تمایز قائل می شود. کشتن گروه نخست از سوی قانون منع نشده است، در حالی که تعرض به گروه دوم جنایت جنگی تلقی می شود و ممکن است به نسل کشی تبدیل شود.

در اعمال این تمایز میان اقدامات نظامی و محاصره قحطی زندگان و آنچه رژیم صهیونیستی در غزه انجام می دهد، باید گفت رژیم صهیونیستی نمی تواند ادعا کند هدف محاصره اش دستیابی به اهداف نظامی است، همان گونه که واقعیت گواه جنایت هایشان است. آنها مدعی هستند می خواهند به توانایی‌های مقاومت فلسطین در شمال نوار غزه پایان دهند، در حالی که از کمک‌های غذایی به مردم جلوگیری می‌کنند و به عمد آنها را در مناطق خود به گرسنگی می‌کشانند، گذرگاه‌ها را می‌بندند و کامیون‌های کمک‌رسانی را بمباران می‌کنند.

علاوه بر این، رژیم صهیونیستی به عنوان رژیم اشغالگر در برابر مردم سرزمینی که اشغال می کند، مسئول و به همین دلیل گرسنگی دادن آنها یا محروم کردنشان از حق غذا ممنوع است.

با وجود تصریح نص قوانین بین المللی مبنی بر ممنوعیت سیاست گرسنگی دادن به غیرنظامیان، هیچ سازوکاری برای واکنش نسبت به نقض آن وجود ندارد و سازوکارهای موجود همچنان اخلاقی است. بنابراین رژیم صهیونیستی به خود اجازه می دهد از قانون تخطی کند، هرچند می‌توان این رژیم را در قبال تخلفات دیگرش از قانون وادار به پاسخگویی کرد.