انتخابات آمریکا؛ آیا بایدن مسیر واشنگتن در برابر تهران را تغییر می دهد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ همانطور که به انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 آمریکا در اوایل نوامبر نزدیک تر می شویم، یکی از موضوعات داغ بین رئیس جمهور دونالد ترامپ و جو بایدن حریف اصلی دموکرات وی، آینده سیاست آمریکا در قبال ایران و خاورمیانه است. با برجستگی تضاد دیدگاه دو نامزد؛ جو بایدن بر این عقیده است که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، در اولین روز کاری ممنوعیت اعمال شده سفر ایرانیان و چندین کشور مسلمان به آمریکا را لغو کند. تعهد بایدن در صورت تحقق، به احیا تصویر و چهره آسیب دیده ایالات متحده در جهان اسلام و فراتر از آن کمک خواهد کرد.

شکاف فراآتلانتیک

در دستورکار دموکرات ها آن ها خواستار بازگشت آمریکا به توافق هسته ای ایران می باشند و این یک واژگونی مهم در سیاست دولت ترامپ مبنی بر خروج از برجام می باشد و شکاف های فراآتلانتیک را التیام می بخشد. اما قبل از اینكه نتیجه بگیریم كه در صورت انتخاب شدن بایدن به عنوان رئیس جمهور چه اتفاقی رخ می دهد، ابتدا باید تفاوت های ظریف مواضع سیاست خارجی بایدن را مورد بررسی قرار دهیم. وی سناتور کاملا هریس را معاون ریاست جمهوری معرفی کرده است. هریس با تصمیم ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از توافق هسته ای مخالفت شدیدی انجام داد و اما خواهان گسترش توافق برای پوشش موشک های بالستیک ایران شد. وی همچنین از حامیان قدرتمند اسرائیل است و به احتمال زیاد از سیاست خصمانه اسرائیل در قبال ایران حمایت و پشتیبانی خواهد کرد.

سرنخ مهم دیگر در مورد رویکرد بایدن به ایران از طرف تونی بلینكن مشاور ارشد سیاست خارجی وی كه بیانگر موقعیتی ظریف در توافق هسته ای ایران است، آمده است. تیم سیاست خارجی بایدن طرفدار توافق نامه جدید و اعمال محدودیت های جدید علیه ایران است، اما این مسئله بی اعتمادی ایران به آمریکا را پس از آنکه به تعهدات برجامی خود پای بند بوده است، دست کم می گیرد. در کل، دستورکار بایدن همان تداوم سیاست دولت ترامپ است که خواهان بازگشت ایران به مذاکرات تحت تحریم های شدید می باشد. مطمئنا مشاوران سیاست خارجی جو بایدن برای تعامل بخشی مجدد آمریکا و ایران باید وعده لغو تحریم ها را ارائه دهند. تحریم ها اقتصاد ایران را ویران کرده و فقط وعده لغو تحریم ها می تواند منجر به نتیجه شود. علاوه بر این کنگره آمریکا که اساسا تحریم های سخت گیرانه ای را علیه ایران تحمیل کرده است، بعید است که با درخواست های کاخ سفید برای لغو آن ها موافقت کند. کنگره که مورد توجه رقبای منطقه ای ایران، یعنی اسرائیل و عربستان سعودی است مانع برجسته در برابر عادی سازی روابط با ایران خواهد بود و احتمالاً هرگونه تلاش بالقوه بایدن در برابر ایران را خنثی می کند.

با این وجود، با فرض اینكه بایدن به عنوان رئیس جمهور بعدی تمایل به احیای توافق هسته ای دارد، می تواند از سازوكار حل اختلاف این توافق برای شروع مجدد دور جدید دیپلماسی آمریكا - ایران استفاده كند - با فرض اینكه تهران موافقت خود را برای گفتگو جدید با آمریكا اعلام کند. علی رغم این که رهبر ایران بارها بر عدم مذاکره با آمریکا سخن گفته است. آیا تغییر مقام در کاخ سفید و ظهور رئیس جمهور «اوباما مانند» بر اصلاح و تعدیل مواضع رهبر ایران تاثیر می گذارد؟ این مسئله بعدا بررسی خواهد شد. با این حال، مسلم است که ترامپ به دیپلماسی آمریکا و ایران خسارت گسترده وارد کرده است که برای نمونه دستور ترور{شهادت} سردار قاسم سلیمانی دو کشور را تا آستانه جنگ سوق داد. مجددا تلاش های گسترده ای برای برقراری ارتباط دیپلماتیک صورت گرفت. این روند را شاید بتوان از طریق واسطه ها، مانند رئیس جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون انجام داد که بارها بیهوده تلاش کرد تا در قضیه ایران بر تصمیم ترامپ تاثیر بگذارد، اما هیچ رئیس جمهوری از ایالات متحده دوست ندارد تصمیمات مهم سیاست خارجی را تحت تاثیر خارجی ها اتخاذ کند و بایدن نیز از این قاعده مستثنی نیست.

درس های یاد گرفته شده

در صورت پیروزی، بایدن احتمالاً از برخی از نكات ارزشمند آموخته شده در دوره اوباما، كه به کانال های پنهان دو جانبه با ایران متكی است، بهره می برد و رویکرد قدرت ترکیبی سخت و نرم را (مانند جنگ سایبری علیه زیرساخت های هسته ای ایران) اتخاذ می کند. به عبارت دیگر، انتظار بازگشت مجدد آمریکا به برجام و قرار گرفتن ایالات متحده در مسیر تنش زدایی با ایران، ساده انگارانه است و موانع مهم و قابل توجهی وجود دارند که حاکی از تداوم سیاست تقابل جویانه ترامپ در مقابل ایران است. از سوی دیگر، نتایج انتخابات آمریکا می تواند بر انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ایران اثرگذار باشد. پیروزی جو بایدن می تواند موفقیت بزرگ برای جناح اصلاح طلبان ایران باشد. به طور کلی، اگر ریاست جمهوری اوباما توسط بایدن تکرار شود، برای بسیاری از اعتدالگرایان و اصلاح طلبان در ایران جایی برای خوش بینی محتاطانه در مورد آینده روابط آمریکا و ایران ایجاد می کند.