سیاست بایدن و ترامپ در برابر ایران؛ راهبرد یکسان، تاکتیک متفاوت

به گزارش راهبرد معاصر؛ جو بایدن نامزد دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر، برای نخستین بار مجموعه ای منسجم از دیدگاه و نقطه نظرات خود را در مورد سیاست آمریکا در قبال ایران را مطرح کرد. بایدن در یادداشتی به عنوان «راهی هوشمندانه تر برای سخت گیری در مقابل ایران» به صورت ضمنی تصریح کرد که با اهداف اساسی و اصلی کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران مخالف نیست، بلکه فقط به روش های شکست خورده برای تحصیل این اهداف اعتراض دارد. بنابراین وی در این مقاله، از ترامپ به دلیل خروج از برجام و تیره شدن روابط آمریکا با متحدان اروپایی انتقاد می کند. با این وجود، وی در این مقاله کمی تردید باقی می گذارد که بازگشت آمریکا به برجام بیشتر ابزاری برای فشار گسترده تر به ایران می باشد تا پایه ای برای ایجاد یک روابط بالقوه سازنده.

جو بایدن در این یادداشت بر تعامل دیپلماتیک با ایران تاکید دارد، اما وی تصریح کرد که در ابتدا تهران باید به پیروی از تعهدات برجامی خود بازگردد. علی رغم این واقعیت که ایالات متحده آمریکا در می 2018 به صورت یکجانبه از توافق هسته ای موسوم به برجام خارج شده است. جو بایدن ضمن پذیرش کمبودها و نواقض برجام، وعده همکاری با شرکا و متحدین برای «تقویت و گسترش مفاد» و همچنین فشار بر ایران در حوزه های مختلف مانند حقوق بشر، سیاست های منطقه ای و موشک های بالستیک را داد. با این حال، در هیچ کجا، بایدن انگیزه ای برای مشارکت ایران در چنین مذاکراتی ارائه نمی دهد چه رسد به ارائه امتیاز در این مسائل.

بایدن همچنین تصریح کرد که تحریم های آمریکا مانع مبارزه ایران برای مقابله با بیماری اپیدمی کووید 19 نخواهد شد. حتی در این مسئله در گذشته مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا اعتراف کرد که تجارت بشردوستانه با ایران مجاز می باشد و تحت تحریم های آمریکا قرار ندارد. بنابراین اگر جو بایدن در مورد احیای برجام جدی می باشد، باید به وضوح نشان دهد که قصد دارد تحریم های یکجانبه ایالات متحده را که ترامپ بر خلاف آن توافق نامه اعمال کرده، حذف کند. این به معنای خاتمه بخشی به انسداد غیرقانونی تجارت مشروع ایران با جهان است. هیچ چیز کمتری موجب بازگشت ایران به پیروی کامل از برجام نخواهد شد.

جو بایدن علی رغم سیاست های بسیار بی ثبات کننده دولت نتانیاهو در قبال فلسطینیان و اتحاد فزاینده با دیکتاتورهای سرکوبگر در خلیج فارس، اظهار تعهد محکم و استواری نسبت به اسرائیل می کند. وی در مورد «شرکا و متحدان» دیگر به خصوص عربستان سعودی و امارات متحده عربی قول داد که به آن ها کمک خواهد کرد تا تنش ها را کاهش و درگیری های منطقه ای به ویژه بحران یمن را پایان دهند. با این حال وی سعودی ها و اماراتی ها را به خاطر جنایات جنگی که در یمن مرتکب شده اند، مسئول نمی داند. این تنها برداشتی از استاندارد دوگانه را در برخورد با ایران و پادشاهی های خلیج فارس ایجاد می کند. بنابراین این دیدگاه بسیار دور از دیدگاه سرسخت تر باراک اوباما رئیس سابق بایدن می باشد که تاکید داشت ایران و عربستان سعودی باید یاد بگیرند که دیدگاه مشترکی نسبت به منطقه داشته باشند.

جایی که بایدن مواضع قاطعانه تری را اتخاذ کرده؛ دیدگاه وی برای متحدان و شرکای اروپایی پیرامون سیاست های آمریکا می باشد. او از استقبال گرم رهبران اروپایی که پس از چهار سال اقدامات تحقیرآمیز ترامپ در روابط فراآتلانتیکپ، بازگشت به حالت «عادی» را خواهند دید، لذت خواهد برد. با این وجود موفقیت در مشارکت جدید فرا آتلانتیک در مورد ایران به ارائه امتیازات ملموس بستگی دارد. این بدان معناست که اول از همه برجام کاملا این اطمینان را ایجاد کند که ایران از سلاح هسته ای برخوردار نیست و این امر بدون چشم انداز کاهش تحریم ها برای ایران امکان پذیر نیست. اروپایی ها همچنین بر این انتظار هستند که بایدن، تحریم های فرامرزی آمریکا را لغو کنند که این امر مشخصه بارز دولت ترامپ بود که مانع تجارت اروپا با ایران می شد. حتی اگر آمریکا و اتحادیه اروپا نقش منطقه ای چالش برانگیز ایران را ارزیابی کنند، آن ها دیدگاه و روش های مختلفی را اتخاذ می کنند که به عنوان مثال دیپلماسی اخیر مکرون در لبنان، که نقش و عامل ایران را به وضوح در نظر می گیرد. اما در مقابل جوبایدن فقط نوید عقب راندن ایران را می دهد و این ممکن است دیر یا زود منجر به اصطکاک و تنش های مجدد فراآتلانتیک شود. به خصوص اگر در احیای برجام به دلیل عدم سازش آمریکا در لغو تحریم ها، پیشرفتی حاصل نشود.

مقاله نسبتا فریب کارانه جو بایدن ممکن است به این دلیل باشد که تا بتواند دیدگاه رای دهندگان آمریکایی را که از سیاست «سخت گیرانه و تهاجمی» جمهوری خواهان در مسائل امنیت ملی ناراضی هستند، به خود جلب کنند. اما جو بایدن در صورت پیروزی در انتخابات، به سیاست مهار خود علیه ایران ادامه خواهد داد. در مجموع با توجه به شواهد دیدگاه های بایدن در مورد ایران، در حال حاضر فضای محدودی برای امیدواری وجود دارد که سیاست آمریکا در قبال ایران تغییر کند.