هادی العامری به اردوی نوری المالکی می پیوندد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ از ابتدای سقوط صدام حسین، هیچ حکومتی در عراق نبوده که طیف های نسبتا مهمی ضد آن نبوده باشند. منظور از طیف در این جمله، نه صرفا طیف های قومیتی و مذهبی بلکه طیف های سیاسی درون هر یک از سه بیت اصلی عراق نیز هست. بزرگترین اجماع ها در خصوص عادل عبدالمهدی و سپس مصطفی الکاظمی شکل گرفت. در مورد عادل عبدالمهدی شاهد آن بودیم که تقریبا تمامی طیف های شیعی بعلاوه شمار زیادی از نمایندگان سنی پای درخواست نخست وزیری اش را امضا کردند. اپوزیسیون دولت عادل عبدالمهدی، به طور خاص دو طیف شیعی النصر و حکمت بودند. دو طیفی که به رغم تلاش فراوان جهت همراه کردن جو عمومی با خود، نتوانستند کاری از پیش ببرند. فراخوان های مشترک و مجزای این دو برای برگزاری "جمعه های میلیونی" هیچگاه مورد استقبال قرار نگرفت.

در مورد کاظمی هم تقریبا اجماع بزرگی صورت گرفت. حنان الفتلاوی، یکی از شخصیت های سیاسی شیعه نزدیک به مقاومت (حداقل پیش از انتخاب کاظمی) در پیام تبریک به نخست وزیر جدید بابت پست جدیدش، از "شبه اجماع بی سابقه" نوشت؛ این "شبه اجماع" به درستی بزرگتر از اجماع نصفه و نیمه ای بود که برای نخست وزیری عادل عبدالمهدی وجود داشت. اما تفاوت اصلی در این بود که یکی از بزرگترین، یا شاید بتوان گفت بزرگترین بازیگر حاضر در این اجماع، یعنی فتح به رهبری هادی العامری، با میل و رغبت قلبی پا پیش نگذاشته بود و طبق گفته بسیاری از نمایندگان این ائتلاف، جهت خروج از بحران آن مقطع که پس از اعتراضات توام با آشوب فراوان بوجود آمده بود، نخست وزیری کاظمی را پذیرفت.

این اظهارات نمایندگان وقتی 100% اثبات شد که هادی العامری پس از انتصاب های 16 گانه نمایندگان نخست وزیر در دستگاه های مختلف، رسما طی بیانیه ای به کاظمی متذکر شد که وظیفه وی فقط و فقط، برگزاری انتخابات زودهنگام و اخراج نیروهای بیگانه است.

همچنین تغییر دیگری که در شبه اجماع کاظمی با عبدالمهدی وجود داشت این بود که حکمت و نصر از اپوزیسیون دولت به حامی آن تبدیل شده بودند و در عوض، دولت قانون از حامی دولت به اپوزیسیون پیوسته بود. به بیان دقیقتر، همان نقشی را که حکمت تلاش داشت در دوره عادل عبدالمهدی اجرا کند، دولت قانون در دولت مصطفی الکاظمی اجرا می کند.

نوری المالکی پای ثابت معارضه با کاظمی

همانطور که پیشتر اشاره شد، دولت قانون از ابتدا مخالف کاظمی بوده است. البته شاید به دلیل نداشتن توان، شاید هم به دلیل نخواستن اقدام جدی علیه کاظمی، پس از نخست وزیری نکرده است. هرچند تا لحظه روی کار آمدن کاظمی، نوری المالکی تمام توان خود را برای روی کار آمدن کاظمی به کار بست، اما پس از روی کار آمدن وی، مالکی به اصطلاح "تک افتاد" و دیگر قدرت عرض اندام آنچنانی نداشت. این موضوع تا حدی به روابط نوری المالکی با برخی نهادهای ایرانی هم تاثیر گذاشت. توضیح آن که نوری المالکی در سفر اخیر خود به ایران، دیداری با مسئولین سپاه نداشت که شاید منادی اختلاف وی با سپاه قدس باشد (مگر آنکه دیدار به صورت سری برگزار شده باشد).

هادی العامری؛ از بیعت با کاظمی از سر ناچاری تا پیش رفتن در مسیر معارضه

رئیس ائتلاف فتح مسلما از نخست وزیری عادل عبدالمهدی خوشنود تر است تا کاظمی! کاظمی برآمده از اعتراضاتی است که جریان های ضد مقاومتی در آن نقش پر رنگی داشتند. کاظمی نخست وزیری است که با ترامپ، قاتل دوست نزدیک العامری، ابومهدی المهندس، ملاقات دوستانه برگزار می کند و قدردان اوست! کاظمی در سیاست های کلان خود بدنبال روی کار آوردن طیفی بسیار غربزده است و همکاری های نزدیک و دراز مدتی با امریکایی ها داشته است.

البته تمامی این موارد هنگام روی کار آمدن کاظمی هم وجود داشت (به جز ملاقات دوستانه با ترامپ) و هادی العامری با علم به تمام این ها، در جلسه تنفیذ حکم وی حاضر شده بود. احتمالا این اقدام جهت "تک افتاده" نشدن فتح بوده است. به هر حال با گذشت زمان، اختلافات العامری و کاظمی عمیق تر شده است و انتصاب افرادی نظیر شیخ سامی المسعودی (از نزدیکان طیف فتح) به عنوان رئیس هیئت حج و یا برادر العامری، رحمان، به عنوان سفیر عراق در واتیکان نتوانسته رضایت رهبر ائتلاف فتح را جلب کند.

اگر بخواهیم از بیانیه نسبتا منفی العامری در خصوص انتصاب مسعودی از سوی کاظمی صرفنظر کنیم، نمی توانیم چشم خود را بر روی عدم حضور العامری در دو جلسه مهم کاظمی طی یک هفته گذشته ببندیم. کاظمی و رهبران جناح های سیاسی از همه طرف ها طی یک هفته اخیر دو جلسه داشته اند. طبق بیانیه دفتر کاظمی در جلسه اول حلبوسی، برهم صالح و فائق زیدان هم بوده اند. در این جلسه اما دو رهبر بزرگ شیعه یعنی العامری و نوری المالکی حضور نداشته اند.

جلسه بعدی در منزل حیدر العبادی بوده که باز هم العامری و نوری المالکی نیامده اند. این در حالیست که چند هفته پیش (7 شهریور) سران فراکسیون های شیعه همگی در منزل هادی العامری گرد آمدند و با کاظمی دیدار داشتند. این ملاقات پیش از سفر کاظمی به امریکا بوده اما پس از این سفر، اوضاع متحول شده است. مشخص نیست که آیا چنین چرخشی در سیاست العامری در قبال کاظمی به دلیل توافقاتی است که وی در جریان سفر به امریکا داشته یا اینکه موضوعات دیگری هم مطرح است.

جمع بندی

از ابتدای روی کار آمدن کاظمی، نوری المالکی تقریبا به وضوح رهبری اپوزیسیون حکومت نخست وزیر جدید را بر عهده گرفته بود. او در این میدان تقریبا تک افتاده بود و چندان قدرت عرض اندام نداشت. اما پس از سفر کاظمی به واشنگتن و دیدار گرم وی با ترامپ، قاتل شهدای نصر، گویا به مرور هادی العامری هم به اردوی نوری المالکی در معارضه با دولت کنونی می پیوندد. العامری اخیرا طی سه سخنرانی، و یک بیانیه، مواضع نسبتا منفی در قبال دولت عراق گرفته و تذکرات تلویحی بدان می دهد. همچنین دو جلسه بزرگ رهبران فراکسیون ها با حضور کاظمی را با همراهی نوری المالکی، تحریم کرده است. بنظر می رسد به مرور اختلافات میان هادی العامری و مصطفی الکاظمی تعمیق می شود و رهبر جریان فتح قصد دارد تا روز انتخابات به همگان نشان دهد که حامی دولت کاظمی و "اشتباهاتش" نبوده است.