ترامپ؛ تضعیف کننده هژمونی آمریکا و سازمان ملل

به گزارش راهبرد معاصر؛ وسواس شدید دولت ترامپ بر مسئله ایران به یک دشمنی بی هدف تبدیل شده که تاکنون با هیچ دستاوردی همراه نبوده است. پس از دو سال از اجرای کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران، این سیاست تنها باعث افزایش فعالیت های هسته ای و ماجراجویی های منطقه ای ایران شده است. در واقع سیاست گذاری های آمریکا باعث انزوای دیپلماتیک این کشور شده و این امر بر افکار عمومی جهان در مورد آمریکا تاثیر منفی گذاشته است.

در این مسیر دولت ترامپ تا جایی قدم گذاشته که فراتر از پیامدهای منفی انزوای گذشته می باشد و این کشور درصدد فعال سازی بند مکانیزم اسنپ بک در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران می باشد. بند اسنپ بک تحریم ها نوعی مهندسی دیپلماتیک خلاقانه برای اطمینان بخشی به طرفین برجام درمورد پای بندی ایران به تعهدات است. در این چارچوب اگر ایران تعهدات برجامی خود را نقض کند، تمامی تحریم های بین المللی بدون ضرورت مذاکرات دشوار و بدون خطر حق تو روسیه و چین، علیه ایران بازخواهند گشت. بر اساس چارچوب بند مکانیزم اسنپ بک، هر یک از طرفین توافق هسته ای می توانند در صورت نقض تعهدات برجامی توسط ایران، این مسئله را به شورای امنیت سازمان ملل گزارش دهند و 30 روز بعد از این گزارش، تحریم ها به صورت خودکار بازخواهند گشت مگر این که شورای امنیت با تصویب قطعنامه جدید تحریم ها را به حالت تعلیق در آورد.

این اقدام در حالی صورت گرفت که دولت ترامپ در مه 2018 به صورت یکجانبه از توافق هسته ای موسوم به برجام خارج شده است و اکنون بدون عضویت در این توافق درصد فعال سازی مکانیزم اسنپ بک می باشد. در شورای امنیت سازمان ملل 13 عضو از 14 عضو به جز جمهوری دومینکن صریحا با این ایده آمریکا مخالفت کردند. این اقدام زمانی بیشتر تعجب برانگیز می شود که اساسا ایالات متحده برجام را نقض کرده است نه ایران. در شرایط کنونی دولت ترامپ برای فرار از واقعیات چنان صحبت می کند که گویی تحریم های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده اند اما در واقع این صحیح نیست. آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل تصریح کرد که تفسیر قطعنامه شورای امنیت برعهده شورای امنیت است و اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت با بازگشت تحریم های سازمان ملل علیه ایران مخالفت کرده اند. اما این مسئله قابل اغماض نیست که ایالات متحده از تمامی ابزارهای خود برای دستیابی به این هدف استفاده می کند. این کشور هر چیزی که به ایران مرتبط باشد را تحریم کرده است و هر کشوری که فکر می کرده می توانند با ایران مناسبات تجاری برقرار کند، با تحریم های ثانویه تهدید کرده است. در واقع جدا از این موارد فوق، ایالات متحده امریکا کاری دیگر نمانده که بخواهد انجام دهد. در چنین شرایطی بسیار نگران کننده خواهد بود که دولت ترامپ تصمیم بر این بگیرد که به اقدامات فیزیکی مانند توقیف محموله های ایران در آب های بین المللی روی آورد. در صورت اجرایی شدن چنین اقدامی می توان آن را «دزدی دریایی» تلقی کرد و تهدید درگیری های گسترده نظامی را در پی خواهد داشت.

لفاظی های دولت ترامپ در مورد فعال سازی مکانیزم اسنپ بک مانند سایر لفاظی های وی بر توهم مبتنی است. هیچ کسی صلاحیت اجرای آن چه را که وی می گوید اجرا می کند نداده است و اکنون ایالات متحده بزرگترین ناقض قطعنامه های شورای امنیت محسوب می شود.

تمام اقدامات فوق بخشی از کارزار گسترده دولت ترامپ برای فروپاشی و نابودی برجام می باشد. دونالد ترامپ احتمالا بر این امید است که با این اقدامات، یا ایران از توافق خارج شود و یا آن را نقض کند و بدین ترتیب بتواند برای همیشه میراث دولت باراک اوباما را نابود کند. اما در این شرایط ضمن خسارت و آسیب قابل توجه به رویه منع اشاعه هسته ای، آسیب گسترده ای به ابزار و گزینه های دیپلماتیک آمریکا وارد خواهد شد. بنابراین ابزار قدرتمند «اسنپ بک» احتمالا به عنوان یکی از گزینه های هر توافق احتمالی دیگر با ایران یا سایر کشورها به طور کلی نابود خواهد شد. بنابراین به دلیل سو استفاده دولت ترامپ، تصور پذیرش این چارچوب دیپلماتیک از سوی ایران یا سایر طرفین برجام دشوار خواهد بود.

البته نباید به آسیب های وارده به قدرت و جایگاه آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت بی توجه باشیم. یکی از نشانه های بی عقلی و دیوانگی دونالد ترامپ در ارتباط با فعال سازی مکانیزم اسنپ بک تحریم ها علیه ایران این می باشد که حتی جان بولتون یکی از افراد ضد ایران هم مخالف این اقدام می باشد. نگرانی اصلی جان بولتون در مخالفت با فعال سازی مکانیزم اسنپ بک، محافظت از حق وتوی آمریکا در شورای امنیت می باشد.

یکی از عناصر و مولفه ی اصلی بازگشت تحریم ها، قدرت ایالات متحده آمریکا در وتوی قطعنامه های شورای امنیت می باشد، اما اهمیت حق وتو در نهایت بیشتر از اهمیت قطعنامه ها می باشد. دولت ترامپ با نادیده گرفتن اراده شورای امنیت و پیشبرد مسیر غیرعقلانی خود در ارتباط با ایران به آن اهمیت و احترام آسیب خواهد رساند. تقلای دولت ترامپ برای بهره گیری از مفاد اسنپ بک قطعنامه 2231 ضمن بی احترامی به نهادهای بین المللی، نشانگر این است که با این اقدامات کارامدی و سودمندی این نهاد را تضعیف می کند.