چرا هژمونی آمریکا در دوران ترامپ رو به افول است؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ در دوران ترامپ، ایالات متحده آمریکا با خروج از توافق نامه های بین المللی، بسیاری از رویه های گذشته را نقض و زمینه عصبانیت و نارضایتی متحدانش را فراهم کرده است، که نادیده گرفتن صدای مخالفت آن ها دشوار می باشد. یک رویکرد خاص می تواند به جایگاه و موقعیت ابرقدرتی آمریکا خسارت جبران ناپذیری وارد کند که آن استفاده ناعادلانه و سواستفاده از تحریم ها می باشد.

در حال حاضر ایالات متحده آمریکا بیش از 8000 تحریم علیه افراد، شرکت ها و کشورها وضع کرده است. در حالی که در طی چندین دهه گذشته ایالات متحده از تحریم ها استفاده کرده، اما در طی سال های اخیر به طور خاص در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ به طرز چشم گیری افزایش یافته است. وی بیش از دو برابر پیشینیان خود تحریم علیه کشورهای خارجی وضع کرده که برای نمونه، وی در یک روز در سال 2018م 700 مورد تحریم علیه ایران اعمال کرده است.

تحریم ها علیه کشورهایی نظیر ایران و ونزوئلا به حدی گسترده می باشد که باعث شد میشل باچل، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد هشدار دهد که تحریم ها سیستم مراقبت های بهداشتی آن ها را در معرض خطر قرار داده و می تواند جان میلیون ها انسان عادی را به خطر بیندازد، اما تحریم ها فقط مربوط به دشمنان آمریکا نیست بلکه وی حتی شرکای آمریکا مانند عراق و ترکیه را تهدید کرده در صورت عدم انجام کاری که از آن ها خواسته، اقتصاد دو کشور را نابود خواهد کرد.

در اوایل ماه جاری سه متحد نزدیک ترامپ در مجلس سنا با ارسال نامه ای به آلمان تصریح کردند که در صورت پیشبرد پروژه « نورد استریم 2» (خط لوله گاز بین روسیه و آلمان)، علیه این کشور تحریم های قانونی و اقتصادی وضع می کنند. این تهدیدات به شدت با واکنش روبرو شده – جایی که سیاستمداران ارشد آمریکا آن ها را به « باج خواهی» و « نئوامپریالیسم» متهم می کنند.

چرا ایالات متحده تحریم را به عنوان ابزار سیاست خارجی ترجیح می دهد؟ زیرا تحریم ها روشی به ظاهر بدون هزینه برای مجبورسازی کشورها برای تغییر مسیر می باشد. تحریم ها نه نیازمند تعهد سربازان آمریکایی و نه تصرف مبالغ زیاد کمک های خارجی می باشد. تحریم ها به واشنگتن اجازه می دهد تا مخالفت های خود را نشان دهد بدون این که مجبور به انتخاب های سخت گردد. همانطور که یک بار محقق الیوت کوهن در مورد قدرت هوایی گفت: تحریم ها اغوا کننده هستند، زیرا مانند مهمانی مدرن، آن ها بدون تعهد رضایت ارائه می دهند.

اما در واقع تحریم ها با هزینه همراه می باشند که می توان به تعرفه ها – متوسط هزینه ای که مصرف کننده های آمریکایی برای این سیاست پرداخت می کنند – اشاره کرد، اما این هزینه ها به شدت در بین شهروندان توزیع می گردد. اگر چه تحریم ها می توانند به اهداف مورد نظر، درد و مشکلات واقعی ایجاد کنند اما به ندرت در تحصیل هدف اصلی یعنی تغییر رژیم موثر بوده اند. دولت های کوبا، ونزوئلا، کره شمالی و ایران  هنوز هم پس از گذشت چندین دهه در مقابل تحریم ها مقاومت کرده اند.

با این وجود ایالات متحده با بهره گیری از قدرت نظام مالی خود، به طور فزاینده به تحریم های تحت دستور ترامپ روی آورده است. به هر حال با رشد اقتصاد جهانی، نیاز به ارز مسلط را تقویت کرد و دلار این نقش را پر کرده است. در نتیجه هنگامی که آمریکا « تحریم های ثانویه » را علیه هر کسی یا هر نهادی که با کشور هدف معامله می کند ایجاد می کند می تواند دسترسی کشور هدف به معاملات بین المللی را فلج کند. بنابراین هنگامی که ایالات متحده به صورت یکجانبه از توافق هسته ای خارج شد و دوباره تمامی تحریم ها را اعمال نمود، ایران تا حد زیادی از اقتصاد بین المللی جدا شد.

این یک قدرت خارق العاده می باشد و واشنگتن نباید از آن سو استفاده کند. اهرم قدرت و نفوذ آمریکا حتی باعث ناراحتی و نارضایتی شدید متحدانش شده است. هر چه واشنگتن از قدرت خود سو استفاده کند، تقلا برای یافتن جایگزین هژمونی دلار بیشتر می شود. روس ها و چینی ها مدت هاست درصدد هستند تا راه هایی برای کنترل قیمت دلار پیدا کنند. اروپایی ها اکنون در مسئله تحریم های ایران همین کار را انجام می دهند. تاکنون آن ها از شدیدترین گزینه ها مانند ملی کردن سیستم سوئیفت که انتقال وجه بانکی بین المللی را پردازش می کند، امتناع کرده اند. آن ها در مسئله ایران مکانیزم جایگزین اینستکس را راه اندازی کردند، اما تمایلی به پشتیبانی کامل و آشکار از ان را ندارند. هر چه ترامپ بیشتر به تحریم ها متوسل می شود، زمینه ناراحتی و عقب نشینی بیشتر متحدان فراهم می شود و این هزینه واقعی تحریم ها است.

قدرت دلار یکی از بزرگترین نقاط قوت آمریکا است. واشنگتن در مواجهه با چالش کووید 19 از یک مزیت اصلی برخوردار می باشد و این کشور می تواند بدهی را به ارز خود – ارز ذخیره جهانی ( دلار) جبران کند. اما اگر ایالات متحده روزی این امتیاز را از دست دهد ضربه بزرگی به موقعیت این کشور وارد خواهد شد. ما اکنون مخالف سو استفاده از این دارایی گران بها هستیم و آرزو می کنیم با مراقبت بیشتر از این دارایی بهره ببریم.