چرا ایزدی ها به الحاق سنجار به اقلیم با دیده تردید می نگرند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ توافق دولت مصطفی الکاظمی با اقلیم بر سر سنجار که به توافق "عادی سازی سنجار" مشهور شده، مسلما تاثیر بزرگی بر معادلات منطقه سنجار و به تبع، معادلات منطقه خواهد داشت. در این ناحیه ترکیه، مقاومت، ایزدی‌ها، دولت مرکزی، بخشی از بیت سنی،پ.ک.ک و بیت کردی در رقابت شدید هستند. امضای توافق سنجار به معنای توافق حداقل دو بازیگر اصلی میدان (دولت مرکزی و بیت کردی) با همراهی دو بازیگر دیگر (ترکیه و بیت سنی) است. با توجه به اهمیت این توافق، طی مصاحبه ای با عیسی سعدو، فعال سیاسی و رسانه‌ای ایزدی مستقر در سنجار، از وی پیرامون مسائل ایزدی‌ها ، ارتباط آن ها با حشدالشعبی و پ.ک.ک و توافق سنجار پرسیدم.

آقای عیسی سعدو، منطقه سکونتگاه ایزدی‌ها کجاست؟ کدام بخش از عراق منزلگاه این قومیت است؟

ایزدی ها عراق حدود 600 هزار نفر هستند. حدود 400 هزار نفر از آن ها در منطقه سنجار زندگی می‌کنند. سنجار در مرز سوریه و عراق، غرب موصل و شمال عراق واقع شده است. باقی ایزدی های عراق در بعشیقه و الشیخان (شرق و شمال موصل) هستند.

روابط ایزدی‌ها با دولت مرکزی و اقلیم چگونه است؟

از منظر اداری، تمامی مناطق ایزدی نشین در حوزه مدیریت دولت فدرال عراق هستند جز منطقه الشیخان که در کنترل حکومت اقلیم کردستان است و از ابتدال دهه 70 میلادی تاکنون، به لحاظ نظامی و اداری تحت کنترل اقلیم واقع شده. این ناحیه اصلی ترین معبد ایزدی ها، معبد لالش را در خود جای داده است.

اما سنجار که گروه تروریستی داعش مرتکب نسل کشی ضد ایزدیها در آن شد، و در آن مردان و کودکان را کشت و زنان را به کنیزی گرفت، اکنون در کش و قوس است. این ناحیه مورد خیانت قرار گرفت. نیروهای پیشمرگه تابع حزب دموکراتیک کردستان از 2003 مسئول حمایت نظامی از این ناحیه بودند و با عقب نشینی خود باعث سقوطش به دست داعش شدند.

در خصوص روابط میان کردستان و ایزدی ها باید بگویم که حکومت کردستان دائما در تلاش است از مظلومیت ایزدی ها و رنج هایی که کشیده اند استفاده کند و حمایت های بین المللی را جلب نماید و از ناحیه این حمایت‌ها هیچ چیز به ایزدی ها نداده است. نشانه این موضوع این است که مثلا در منطقه الشیخان که چاه های نفتی دارد که حکومت کردستان آن را صادر می کند و می فروشد، هیچ پولی از ناحیه این فروش نفت برای بهبود اوضاع و توسعه و بازسازی منطقه خرج نشده و چنین چیزی در مورد سنجار هم که از 2003 تا 2014 تحت کنترل کردستان بود، صادق است. اقلیم در انتخابات ها از آرای ایزدی ها استفاده می کرد و به نفع خودش آن ها را به کار می برد و در عوض هیچ چیز به آن ها نداد و حتی وقتی ساکنان سنجار در خطر محاصره افتادند، هیچ حمایتی نکرد و آن ها را در مقابل داعش رها کرد.

متاسفانه باید بگویم که شیوه تعامل دولت فدرال هم چندان تفاوتی نداشته است. به خصوص بعد از سقوط نظام دیکتاتوری صدام، زمانی که انتظار داشتیم خیری به ما برساند. اما بغداد طی این سال ها، در مقابل ایزدی ها اهمال کرده و آن ها را به اداره دولت راه نداده و حقوقشان را خورده و مناطق فقیر آن ها را بدون هیچ تلاشی برای بهبود اوضاع و ارتقای وضعیت معیشتی رها کرده. بغداد حتی از ما در درگیری هایی که پس از سقوط صدام در این ناحیه با گروه های تروریستی نظیر القاعده رخ می داد، حمایت نکرد و به همین خاطر ایزدی ها شکاری آسان برای سازمان های تروریستی شدند تا آن ها را ببرند و آواره کنند و منازلشان را به ویرانه تبدیل کنند و به اشغال خود در بیاورند. با وجود قربانی هایی که ایزدی ها برای عراق داده اند و پایبندی آن ها به کشور، حکومت عراق از 2014 هم در قبال مناطق آن ها اهمال کرده و چشم روی رنج های آنان بسته است.

پ.ک.ک چقدر در میان ایزدی‌ها محبوب است؟ چه روابطی با گروه‌های مسلح ایزدی دارد؟

در واقع نیروهای پ.ک.ک حضوری در سنجار ندارند. بله درست است که آن ها از ایزدی ها در 2014 حمایت کردند ولی بعد از آن به صورت تدریجی این ناحیه را ترک کردند. در خصوص گروه های مسلح ایزدی و رابطه آن ها با پ.ک.ک لازم است گفته شود تنها یک گروه ایزدی است که با آن ها رابطه نزدیک دارد. نام این گروه "یگان‌های پشتیبانی شنگال" است که همه نیروهای آن ایزدی هستند و بومی منطقه اند ولی با پ.ک.ک ارتباط دارند و از جانب آن حمایت می شوند. واقعیت این است که این گروه نقش بزرگی در بازگرداندن امنیت و مواجهه با تروریسم در منطقه داشته است. گروه های مسلح ایزدی دیگر تابع هیئت حشدالشعبی هستند مانند "لشکر لالش"، "لشکر کوجو"، "نیروهای مراد شیخ کالو" که همه آن ها نقش مهمی در مبارزه با داعش و تامین امنیت منطقه داشته اند.

شیوه تعامل دولت مصطفی الکاظمی با ایزدی ها چگونه بوده است؟

در این خصوص واقعیت این است که او هیچ برنامه ای نداشته و کاری هم نکرده است. به خصوص این که منطقه سنجار هنوز تخریب شده است و همچنان 90% ساکنان آن آواره اند و به شهر خود بازنگشته اند زیرا منازلشان خراب شده و هنوز بقایای جنگ بر چهره منطقه هست و مواد منفجره در سطح آن دیده می شود. هیچ آب و برقی نیست و دارو پیدا نمی کنید. اوضاع به خصوص در جنوب سنجار حادتر است. در کنار تمام این ها، ما همچنان 2800 زن و کودک ایزدی را داریم که ربوده شده اند و هنوز مشخص نیست کجا هستند. حکومت کاظمی در قبال این مشکل ها چه کرده؟ هیچ! هیچ اقدامی از سوی دولت کاظمی در خصوص این پرونده ها ندیده ام.

نظرتان در رابطه با توافق سنجار چیست؟ آیا می تواند برای سنجاری ها مفید باشد؟

این توافق به تازگی بسته شده. طرفین آن هم حزب دموکراتیک کردستان و حکومت کاظمی بوده اند. چنین توافقی تا این لحظه باعث هراس ایزدی ها شده زیرا بیم آن می رود که بار دیگر منطقه سنجار به پیشمرگه تابع پارت دموکرات سپرده شود. چه به لحاظ اداری و چه نظامی. مسلما پیامد چنین موضوعی پایان دادن به نقش رزمندگان ایزدی عضو هیئت حشدالشعبی خواهد بود. تظاهراتی که اخیرا از سوی سنجاری ها در اعتراض به این توافق برگزار شد هم به دلیل همین نگرانی هاست. آن ها به پیشمرگه به ویژه پیشمرگه پارتی اعتماد ندارند. همین گروه بودند که سال 2014 از سنجار عقب نشستند و از ایزدی ها دفاع نکردند و آن بلاها را داعش بر سر قومیت ما آورد.