چشم انداز عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل در هاله ای از ابهام

به گزارش راهبرد معاصر؛ «توافق نامه آبراهام» محصول تغییر و تحول ساختاری آرام در ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه می باشد که زمینه همسویی منافع اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس را فراهم کرده است. تهدید ایران و گروه های نیابتی آن در سرتاسر منطقه مرکزی ترین و محور اصلی این همسویی می باشد. دولت فعلی ایالات متحده آمریکا این تغییر و تحول ساختاری را با موفقیت شناسایی کرد و نقش مثبت خود را به عنوان یک کاتالیزور و میانجی گر ایفا کرد و توانست بازیگران را به سمت شناسایی رسمی اسرائیل سوق دهد. دولت ترامپ این نقش را با مهارت استثنایی خود ایفا کرد و در واقع اکنون گمانه زنی ها در مورد احتمال عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی می باشد. در واقع حمایت و پشتیبانی قاطع واشنگتن از نیازها و ضرورت های امنیتی ریاض، موضع گیری روشن و واضح آمریکا در مقابله با هژمونی منطقه ای ایران، حمایت از آل سعود در جنگ یمن و عدم انتقاد نسبت به سیاست های داخلی ریاض باعث شده تا احتمال تغییر رسمی مواضع پادشاهی سعودی در برابر اسرائیل فراهم شود.

اما سیاست های خاورمیانه ای اتخاذ شده از سوی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری، هر گونه پتانسیل موجود برای پیشبرد عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی را تضعیف می کند. دلیل این امر آن است که بایدن و مشاوران وی به صراحت اظهار داشته اند که آنها قصد دارند تمام جنبه های سیاست های خاورمیانه دولت فعلی آمریکا را تغییر دهند و به عبارت دیگر تمام سیاست هایی که به توافق نامه آبراهام امکان تحقق بخشیده است. «جک سالیوان» مشاور سیاست خارجی جوبایدن بر این عقیده است که ایالات متحده آمریکا باید کاملا از حمایت و پشتیبانی ریاض در جنگ یمن جلوگیری کند و همچنین بر ریاض در مسئله کاستی های حقوق بشر داخلی فشار بیشتری ایجاد کند. بایدن در یادداشتی برنامه خود را برای برقراری مذاکره با تهران توضیح داده است. «تونی بلیکن» مشاور ارشد سیاست خارجی جوبایدن، در موارد مختلفی همین بحث را مطرح کرده است: اینکه واشنگتن باید سیاست کنونی فشار حداکثری بر ایران را کنار بگذارد و مذاکرات مستقیم را در راستای برجام 2015 دنبال کند. پیشنهادهای فوق تغییرات فاحشی را در سیاست فعلی ایجاد می کند.

به طور كلی برنامه بایدن این است كه دولت آمریكا باید به محمد بن سلمان بگوید: «ببینید ما دیگر قصد نداریم برای عملیات شما علیه گروه های نیابتی ایران در یمن به شما موشك بفروشیم. ما سیاست فشار حداکثر علیه ایران را کنار می گذاریم و در عوض می خواهیم رابطه آشتی جویانه ای با بزرگترین رقیب و جدی ترین تهدید ژئوپلیتیک شما دنبال کنیم. ما همچنین از جنبه های فرهنگ سیاسی و سوابق حقوق بشر شما راضی نیستیم و اگر می خواهید پشتیبانی ما را حفظ کنید انتظار داریم تغییراتی را از شما شاهد باشیم. اما آیا شما مخالف آن هستید که اقدام  تاریخی در عادی سازی روابط با اسرائیل بردارید؟»

پیشنهادات سیاست تیم بایدن هر گونه چشم انداز عادی سازی را تضعیف می بخشد و مسئله تنها به همین جا ختم نمی شود. تغییر و تحولات ساختاری که امکان گشایش دیپلماتیک و زمینه عادی سازی روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس را فراهم کرد با مشکل روبرو می سازد. در واقع تنها تحولات اخیر سیاست ایالات متحده آمریکا در قبال مسئله اسرائیل و فلسطین بود که این پویایی و دینامیک را تغییر داد. دولت ترامپ به جای طرح خواسته های نامعقول و غیرضروری از اسرائیل برای کسب امتیازات ارضی، تمایل خود را برای همراهی با برنامه های اسرائیل برای ادعای حق حاکمیت بر مناطقی از دره اردن را نشان داد. این مسئله یک برگ برنده جدیدی را روی میز مذاکره گذاشت. این تهدید الحاق مناطق بود که درهای عادی سازی روابط با اسرائیل را گشود.

اما جو بایدن و مشاورانش قصد دارند این شرایط را با تغییر و تحول روبرو سازند. همانطور که او و تیمش در طی ماه های گذشته بر ان تاکید کرده اند. بایدن قاطعانه هر گونه گسترش الحاق و حاکمیت اسرائیل به سرزمین های دیگر را رد می کند. این یک اصل اساسی در مذاکرات است و با این اقدام بایدن وضعیت بن بست را تعمیق می بخشد. در ماه نوامبر  آمریکایی ها تصمیم می گیرند که چه کسی را به عنوان رئیس جمهور بعدی خود انتخاب کنند و اسرائیل با هر کسی که مردم آمریکا در کاخ سفید انتخاب کنند کار و همکاری خواهد کرد. امیدواریم که هر کسی در کاخ سفید به قدرت می رسد بتواند راجع به آنچه در خاورمیانه امروز مفید است از توافق نامه آبراهام در بگیرد و اقدامات خود را بر اساس آن تطبیق دهد. بایدن باید سیاست های فعلی ایالات متحده در منطقه را ادامه دهد و این به نفع ایالات متحده، اسرائیل و شرکای عرب آنها خواهد بود.