هدف کنفرانس بغداد چیست؟

 به گزارش راهبرد معاصر؛ یکی از اجزاء جدایی ناپذیر نظام بین‌الملل را می توان برخورد و تضاد منافع میان دولت-ملت‌ها دانست. اروپایی‌ها پس از قرنها تنش و مبارزه با انعقاد پیمان‌های همچون وستفالی، پیمان وین، صلح ورسای و توافق نامه رم آموختند که دیپلماسی جایگزینی مناسب‌تری نسبت به جنگ برای تامین منافع دولت‌های متبوع‌شان است. به نظر می‌رسد دولت‌های منطقه نیز پس از گذشت قریب به یک دهه «رقابت منفی»، به دنبال راهی برای رسیدن به یک پیمان منطقه‌ای در جهت پایان تخاصم و شروع فصلی جدید مبتنی بر همکاری‌های امنیتی-اقتصادی باشند. این روزها بغداد و دولت مصطفی الکاظمی تبدیل به مسیر اصلی میانجی‌گری و کاهش تنش‌ها میان قدرت‌های منطقه‌ای شده است. مسیری که به نظر می‌رسد تا کنون موفق بوده  و توانسته یخ روابط میان تهران-ریاض و آنکارا-ریاض را از بین ببرد.

حسن ناظم سخنگوی دولت عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که در اواخر ماه آگوست بغداد میزبان نشستی با موضوع «مسائل امنیتی» و راه‌های  افزایش «مشارکت اقتصادی» خواهد بود. بنا بر اطلاعات منتشر شده قرار است سران کشورهای جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، عربستان سعودی، مصر، اردن، قطر، کویت و امارات عربی متحده حضور داشته باشند. وی در ادامه افزود که اولین هدف از برگزاری این اجلاس دستیابی به ثبات در عراق است. هنگامی که تنش میان کشورهای منطقه کاهش یابد، عراق نیز به تبع آن با ثبات تر خواهد بود. همچنین قرار است در زمینه «مبارزه با تروریسم» میان دول منطقه هماهنگی‌هایی ایجاد شود. دومین هدف از برگزاری این اجلاس حول مسائل اقتصادی می‌چرخد، بویژه آنکه عراق با کشورهای منطقه در زمینه‌های برق، پتروشیمی، حمل و نقل، بهداشت، ساخت مدارس، پروژه‌های آموزشی، کشاورزی و فرهنگی دارای پروژه‌های مشترک است. علاوه بر این قرار است در این نشست به موضوع تغییرات اقلیمی نیز توجهی ویژه‌ای شود. شاید شگفتانه بزرگ این نشست حضور امانوئل مکرون رئبیس جمهور فرانسه در این کنفرانس باشد. همچنین به احتمال زیاد نمایندگانی از سازمان ملل و اتحادیه اروپا نیز در این نشست حضور خواهند داشت.

همزمان با نزدیک شدن به روز برگزاری نشست منطقه‌ای بغداد، نیروهای امنیتی عراق اقدامات فشرده‌ای را در جهت تامین امنیت این کنفرانس اتخاذ کردند. آماده باش نیروهای امنیتی، عملیات بازرسی، گشت‌های نظامی سرزده، مذاکره با گروه‌های مقاومت برای عدم حمله به منافع آمریکا از جمله تدابیر امنیتی دولت عراق است. مقام امنیتی در مصاحبه با العربی الجدید گفته است که مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق دستور تمرکز بر مناطق نزدیک به فرودگاه بغداد و مسیرهای منتهی به منطقه الخضراء را داده است.

منابع خبری اعلام کردند که عربستان منتظر اطلاع از سطح مشارکت مقامات ایران و ترکیه در نشست بغداد است تا درباره حضور شخص محمد بن سلمان تصمیم بگیرد. وزیر خارجه عراق نیز از «فضا مثبت» ایجاد شده بین مقامات ایران و عربستان برای برگزاری نشست دوجانبه در حاشیه نسیت بغداد خبر داد. با به قدرت رسیدن ابراهیم رئیسی در تهران به نظر می‌رسد این نشست فرصتی فوق‌العاده برای ایران در جهت کاهش تنش‌ها با ریاض و دور کردن محور لیبرال منطقه از رژیم صهیونیستی است. کارشناسان روابط بین‌الملل معتقدند که نزدیک شدن ایران و عربستان سعودی به نفع راهبرد جدید ایالات متحده آمریکا در منطقه غرب آسیا است. با افزایش توانمندی‌های نظامی تهران-ریاض و گسترش گروهای نیابتی در سراسر خاورمیانه، منطقه در شرایط «جنگ سرد» قرار دارد. در چنین شرایطی با کوچک‌ترین اشتباه محاسباتی از سوی هر یک از قدرت‌های منطقه‌ای ممکن است جنگی فراگیر و طولانی دامن منطقه بلاخیز منا را بگیرد. با وقوع چنین جنگی امریکا مجبور خواهد شد تا راهبرد کلان خود مبنی بر تغییر حوزه نفوذ ژئواستراتژیک خود از خاورمیانه به سمت شرق آسیا را به تعویق بی‌اندازد.

جهان سیاست پر است از سیاست مداران خلاق و جسوری که توانستند با ابتکار و نبوغ خود کشورشان را از تندباد حوادث نجات داده و به سمت ساحل نجات هدایت کنند. اگر کنفرانس بغداد بتواند مشکل لاینحل روابط میان قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای را حل کند؛ آنگاه خوب یا بد، اسم مصطفی الکاظمی مرد مرموز و «خاکستری» بغداد در تاریخ خواهد ماند. وجود تنش و بی‌ثباتی فزاینده در عراق سبب آن شده است تا دولت مرکزی این کشور به جای درگیر کردن نیروهای امنیتی عراق در مورد کنش «معلول‌ها» به حل ریشه‌ای «علت‌ها» بپردازد.

در دولت دوازدهم، حسن روحانی در سفر خود به نیویورک از طرح منطقه‌ای نام «صلح هرمز» رونمایی کرد. در این طرح قرار بود تا کشورهای حاشیه خلیج فارس به همراه عراق دور یک میز جمع شده و علاوه بر خل اختلافات درباره گسترش همکاری‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی به تفاهم برسند. با به نتیجه رسیدن مذاکرات عراق و حل اختلافات میان تهران، ریاض و آنکارا یعنی راس سه بلوک مقاومت، لیبرال محافظه‌کار و اخوانی، میتوانیم آینده‌ای روشن‌تر برای منطقه خود متصور باشیم. با بررسی آرایش قطب‌های منطقه‌ ای، این رژیم صهیونیستی است که با انتشار اخبار مثبت از بغداد مشوش خواهد شد و به فکر چاره‌ای برای ایجاد انشقاق و اختلاف مجدد در دل امت اسلامی خواهد افتاد.