ورزش زیاد به‌سلامتی آسیب می‌زند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ ورزش برای سلامتی مفید است اما از قدیم گفته‌اند در هر چیز باید اعتدال را رعایت کرد و این موضوع درباره فعالیت بدنی نیز صادق بوده و پژوهشگران در مطالعات جدید خود دریافته‌اند که فعالیت بدنی اضافی می‌تواند برای ورزشکاران و به‌خصوص افراد غیرحرفه‌ای مضر باشد.

این تأثیرات منفی همچنین با خستگی عمده و کاهش عملکرد همراه است. یافته‌های محققان نشان می‌دهد که فشار بدنی زیاد می‌تواند به ظرفیت مغز و به‌ویژه حوزه کنترل شناختی؛ آسیب برساند.

در این مطالعات، تیمی از پژوهشگران موسسه تحقیقاتی اینسرن در فرانسه به سرپرستی ماتیاس پسیگلیون (Mathias Pessiglione) به مطالعه و شناسایی علل پدیده‌ای شایع در ورزشکاران برتر، معروف به سندرم تمرین بیش از حد (overtraining syndrome) هستند.

این سندرم معمولاً با کاهش عملکرد ورزشی و خستگی شدید همراه است. به گفته محققان، ورزشکارانی که از این سندرم رنج می‌برند ممکن است وسوسه شوند از مواد دوپینگی و محصولاتی که احتمالاً عملکردشان را افزایش داده و انرژی آن‌ها را بازیابی کنند، استفاده کرده و فرضیه اولیه محققان بر این اساس شکل گرفت که خستگی ناشی از ورزش بیش‌ازحد، همان چیزی است که در اثر تلاش‌های ذهنی و روانی ایجاد می‌شود.

برای بررسی این فرضیه، پژوهشگران به مدت 9 هفته، 37 ورزشکار را تحت بررسی قراردادند. این ورزشکاران به دو گروه تقسیم‌شده و گروه نخست تحت تمرینات معمولی و عادی قرارگرفته و گروه دوم تمریناتی مداوم با 40 درصد فشار بیشتر را تجربه کردند.

به‌این‌ترتیب، محققان توانستند شباهت‌هایی بین تمرینات بدنی بیش‌ازحد و کار ذهنی بیش‌ازحد را که منجر به تحلیل عملکرد مغز می‌شود، شناسایی دهند.

یافته‌های به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که فعالیت بدنی بیش‌ازحد، منجر به کاهش فعالیت قشر پیشانی و جانبی مغز می‌شود که یک منطقه مهم برای کنترل شناختی به شمار می‌رود. این فرایند، مشابه آنچه در طول تلاش ذهنی مشاهده می‌شود بوده و تأثیری مشابه بر عملکرد افراد داشت.

این کاهش در فعالیت مغز، با تصمیم‌گیری بدون فکر همراه بود که در آن رضایت کوتاه‌مدت به نسبت اهداف بلندمدت در اولویت قرار می‌گیرد. برای نمونه در مورد ورزشکارانی که فشار بیشتری را تحمل می‌کردند، این فشار می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری آن‌ها مبنی بر متوقف کردن ورزش، درست در میانه آن و یا ترک مسابقه شود. دلیل این موضوع نیز تلاش غیرارادی آن‌ها برای این منظور است تا بتواند دردی را که در هنگام انجام اعمال بدنی احساس می‌کنند، پایان دهند.

محققان معتقدند که خستگی و کاهش کنترل شناختی نیز ممکن است نخستین مرحله از ایجاد «سندرم فرسودگی» باشد که عملکرد بسیاری از افراد را در بخش‌های مختلف حرفه‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهد. پژوهشگران توصیه می‌کنند برای داشتن ذهن و بدنی سالم، ورزش را به‌طور معتدل انجام داده و از فشار آوردن بیش‌ازحد به خود، اجتناب کنید.

شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی Current Biology منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.