کنفرانس ضدایرانی لهستان از منظر کارشناسان

به گزارش راهبرد معاصر؛ یکی از موضوعاتی که بیش از سایر اخبار و حواشی در جریان سفر منطقه‌ای مایک پامپئو، وزیرخارجه آمریکا مورد توجه قرار گرفت، اعلام خبر برگزاری نشست بین‌المللی ضدایرانی در لهستان بود. این خبر را نخستین‌بار، پامپئو در حاشیه دیدارش از قاهره و در جمع خبرنگاران اعلام کرد. وی گفت کشورش در روزهای 13 و 14 ماه فوریه (24 و 25 بهمن) اجلاسی بین‌المللی را با مشارکت بسیاری از کشورها در لهستان و با موضوع ثبات، امنیت و آزادی برگزار خواهد کرد. پامپئو در عین حال این را نیز اضافه کرد که نشست لهستان بر موضوع مقابله با ایران در خاورمیانه تمرکز خواهد داشت.

این خبر بازتاب گسترده ای در رسانه های داخلی و خارجی داشته است. اما بسیاری از کارشناسان برجسته خارجی این نشست را شکست خورده و نشان از ضعف آمریکا دانسته‌اند. عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم، در یادداشتی می‌نویسد سفر ضد ایرانی پامپئو به منطقه موفقیت‌آمیز نخواهد بود و به هیچ‌کدام از اهداف آن به استثنای چپاول باقیمانده خزانه برخی شیخ نشین‌ها نخواهد رسید. این نویسنده برجسته جهان عرب کنفرانس ضد ایرانی لهستان را از پیش شکست خورده توصیف کرد و افزود: «کنفرانسی که پیشنهاد شده برای بررسی مسائل خاورمیانه و مقابله با ایران در ماه آتی در لهستان برگزار شود، ما را یاد کنفرانس دوستان سوریه می اندازد که بیش از شصت و پنج کشور به رهبری آمریکا در چندین کشور غربی و عربی برگزار کردند.»

عبدالباری عطوان در پایان با طرح این سوال که وقتی گروه دوستان سوریه در تغییر نظام سوریه شکست خورد آیا لهستان در تغییر نظام ایران موفقیت آمیز خواهد بود، این پاسخ را مطرح کرد: «ما بسیار مشکوک هستیم، ما کسانی هستیم که اصلاً از همان روز اول انتظار موفقیت گروه دوستان سوریه را نداشتیم.»

حسن نافعه، استاد علوم سیاسی و تحلیلگر برجسته مصری در صفحه خود در توئیتر نوشت، سخنرانی مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا در دانشگاه آمریکایی قاهره در هفته گذشته نشان داد، دولت ترامپ اصرار بر رهبری ائتلافی عربی – صهیونیستی برای مقابله با ایران دارد، این ثابت می‌کند صهیونیست‌ها عامل اصلی و پشت‌پرده سیاست‌های آمریکا در منطقه هستند. دنباله‌روی حکومت های عربی از این سیاست ها فاجعه های بزرگی به بار می آورد و به همین دلیل اعراب باید مراقب این دام باشند.

این استاد علوم سیاسی مصری افزود، آمریکا، لهستان را برای میزبانی نشست ضد ایرانی انتخاب کرده است، این کار نشان می دهد ترامپ سعی می کند روابط بین الملل به ویژه روابط کشورش با منطقه خاورمیانه را به روش کوچه بازاری و سیرک گونه پیش ببرد. نافعه در ادامه نوشت، ترامپ در پی ایجاد مناسبتی برای پیشبرد طرح معامله قرن و بین المللی کردن آن است، نشست ضد ایرانی در لهستان با شکست مواجه می شود؛ زیرا هیچ یک از عناصر لازم برای موفقیت را ندارد به ویژه اینکه بازیگر این سیرک (دونالد ترامپ) خود در آستانه سرنگونی است.

ناصر قندیل، کارشناس برجسته لبنانی و سردبیر روزنامه البناء نیز در یادداشتی برای این روزنامه با عنوان «پیمان جدید ورشو... اما علیه ایران» تاکید کرد، آمریکا بار دیگر اما این بار در موقعیتی ضعیف‌تر به تجربه شکست خورده ائتلاف‌سازی علیه ایران روی آورده است. در مقدمه این یادداشت آمده است: این روزها وزیر امور خارجه آمریکا می‌خواهد با استفاده از نام ورشو، تصویر پیمان ورشو در ایام اتحاد جماهیر شوروی سابق را زنده کند آن هم، با اعلام ائتلافی به منظور مقابله با ایران از همان شهر ورشو پایتخت لهستان و با همین نام «پیمان ورشو» و از همین رو در سفر خود به منطقه دعوت به برگزاری چنین نشستی در نیمه ماه آتی میلادی کرده است.

نویسنده افزود: پامپئو در سفر دوره‌ای به منطقه، کل حرفش از عزم و اراده دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای جلوگیری از تبدیل‌شدن یمن و سوریه به لبنان دیگر برای عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی بود. او صراحتا از ماموریت اصلی خود از سفر به منطقه حرفی نزد اما به اشاره گفت که باید همه تلاش‌ها در خاورمیانه علیه ایران بسیج شود. او همچنین «عبارت جادویی» «اتحاد سعودی اسرائیلی» را که در سایه نشست ورشو خود را نشان خواهد داد، بر زبان نیاورد.

البناء آورده است: مصر، عربستان، بحرین، امارات و مغرب از جمله کشورهای عربی هستند که برای شرکت در کنفرانس ورشو از طرف آمریکا دعوت شدند و احتمالا از برخی کشورهای آمریکای لاتین هم برای حضور در آن دعوت می‌شود؛ اما باید گفت در مقایسه با کنفرانس دوستان سوریه که آمریکا در سال ۲۰۱۲ آن را برای هماهنگی تلاش‌ها در سرنگون کردن نظام سوریه ساماندهی کرد و شامل همه کشورها اروپایی و اغلب کشورهای عربی بود و البته از رژیم صهیونیستی به منظور تضمین موفقیت این کنفرانس دعوتی نشده بود و دیگر کشورهای اسلامی نظیر اندونزی، ترکیه و پاکستان هم در آن حضور داشتند، کنفرانس ورشو به نظر ضعیف می‌رسد و کاملا بیانگر کاهش شدت نفوذ آمریکا نه تنها در منطقه بلکه در جهان است.

این روزنامه افزود: همین عدم حضور متحدان اروپایی آمریکا و شرکای بزرگ آن در پیمان ناتو و در رأس آن ترکیه در کنار کشورهای اروپایی خود نشانه ضعف این کنفرانس است؛ زیرا قرار است تنها کشورهایی که در توانمندی برای ورود به رویارویی تاثیرگذار با ایران در حاشیه قرار دارند در این کنفرانس حاضر باشند و یک وظیفه واحدی را دنبال کنند، اینکه ائتلافی از متحدان عرب واشنگتن در کنار تل‌آویو را برای یک ماموریت مشترک تشکیل دهند که نام آن رویارویی با ایران و نیروهای مقاومت است.

به عقیده قندیل، شاید پامپئو متوجه نشده باشد این برای اولین بار نیست که سلاطین عرب ضد مقاومت در یک کنفرانس با سران رژیم اشغالگر همنشین می‌شوند و شاید هم متوجه نشده که نشست سال ۱۹۹۶ در سطح سران کشورهای شرکت کننده بود در حالی که در کنفرانس ورشو وزرای خارجه عرب قرار است گرد هم جمع شوند علاوه بر اینکه از آن روز تا به امروز، حال و وضع آمریکا و حکام عرب و رژیم صهیونیستی هم دچار ضعف و افول شده است.

نویسنده تاکید کرد: همه این‌ها به اندازه کافی است تا پیش‌بینی‌ها درباره شکست کنفرانس ورشو در مقایسه با شکست کنفرانس شرم الشیخ قوت بگیرد و اینکه باید گفت این کنفرانس اصلا نمی‌تواند حتی بر اساس معامله قرنی که آمریکا به آن تکیه کرده است و با مشارکت فلسطینیانی که عرب های آمریکایی به آنها اعتقاد دارند، برای حل مساله فلسطین گامی جدی بردارد تا منجر به ایجاد تحولی ریشه‌ای در موازنات منطقه شود، بنابراین کنفرانس ورشو همان فرمول‌های سنتی را بر می گرداند و این اعتراف به ناامیدی از موفقیت فرمول‌های جدید است، چون این فرمول‌ها اهدافی است که نقشه واقعی برای تحقق آن وجود ندارد.

سردبیر البناء در پایان آورده است: کنفرانس ورشو تمام خواهد شد و نتایج آن بهتر از اجلاس سال ۱۹۹۶ شرم الشیخ یا کنفرانس سال ۲۰۱۲ دوستان سوریه نخواهد بود و البته در سطح شرکت کنندگان هم ضعیف‌تر از آن دو نمونه قبلی است علاوه بر اینکه وضعیت آمریکا و شرکت کنندگان در این کنفرانس هم ضعیف و ناتوان‌تر از قبل است.

علاوه بر کارشناسان جهان عرب بسیاری از تحلیلگران غربی نیز این نشست را از پیش شکست خورده دانستند. مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی که حامی تلاش‌های پامپئو علیه ایران است، با اشاره به شکاف موجود میان دیدگاه‌های شرق و غرب اروپا، اعلام کرد فرانسوی‌ها و آلمانی‌ها تمایلی بر اعمال فشار بر ایران ندارند.

سوزان مالونی، معاون برنامه سیاست خارجی موسسه بروکینگز نیز اعلام کرد این ایده پامپئو پیش‌تر نیز انجام شده است. وی با اشاره به اینکه این طرح جدیدی نیست گفت: در دولت جورج دبلیو بوش نیز سیاستی مشابه و با عنوان شورای همکاری خلیج فارس بعلاوه ۲ بودیم که در تلاش بود تا دو کشور مصر و اردن را به این چارچوب منطقه‌ای بیفزاید. وی هشدار داد: این نوع تلاش‌ها برای ایجاد ائتلاف گسترده در خاورمیانه به منظور مقابله با تهدید ایران در گذشته نیز در نهایت ناکام ماندند. اصلی‌ترین دلیل این شکست، تفسیر هر کدام از کشور‌های منطقه از منافع و تهدید‌های ادعایی و همین طور اصطکاک‌های تاریخی میان کشور‌های عربی مانند عربستان سعودی و قطر است. مالونی پیش بینی کرد تغییر توازن قوا در منطقه از طریق ائتلاف منطقه‌ای شانس اندکی خواهد داشت.

در همین راستا یک از اعضای گروه بین‌المللی بحران، چالش دیگر این نشست را خروج یک جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران در ماه مه ۲۰۱۸ دانسته و گفته است: به نظر می‌رسد دولت آمریکا قادر به تشخیص این امر نیست که تشکیل هر نوع ائتلافی در برابر ایران تا زمانی که واشنگتن به عنوان ناقض توافق هسته‌ای مطرح باشد، محکوم به شکست است.