چالش جدید سازمان ملل؛ تقابل آمریکا با سایر اعضا بر سر تحریم های ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ اختلاف بین اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد بر سر اعمال مجدد تحریم های سازمان ملل علیه ایران، موتور چندجانبه گرایی پساجنگ را به ناکارامدی کشانده است. دولت ترامپ بر این استدلال است که تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران باید 30 روز بعد از فعال سازی مکانیزم اسنپ بک تحت چارچوب توافق هسته ای که دو سال پیش از آن خارج شده، بازگردند. اما چهار عضو دائم دیگر شورای امنیت؛ چین – روسیه – انگلیس و فرانسه با این تصمیم آمریکا مخالفت می کنند و بر این تاکید دارند که آمریکا به دلیل خروج از برجام فاقد جایگاه قانونی برای توسل به مکانیزم ماشه است.

ناظران و تحلیلگران اروپایی بر این عقیده هستند که اختلافات بر سر توافق ایران، اعتبار شورای امنیت را تهدید می کند. یکی از مقامات ارشد اروپا در مورد تصمیم و اقدام آمریکا گفت: «این رویکرد یک شکاف بزرگی در شورای امنیت ایجاد می کند که موج و تاثیرات منفی آن فراتر از مسئله ایران خواهد بود». برخی دیگر از ناظران و تحلیلگران غربی نگران هستند که ایالات متحده امریکا با شکست در این رویه از حمایت سایر ابتکارات تحریمی سازمان ملل خودداری کند.

توافق هسته ای 2015م که بر اساس آن تهران در ازای لغو تحریم ها، متعهد به پای بندی به محدودیت های هسته ای شد، اکنون از سوی جنگ طلبان دولت ترامپ در مسیر نابودی کامل قرار دارد. رویه «اسنپ بک» در واقع مسیری یکجانبه برای تحمیل مجدد تحریم ها در صورت مشاهده عدم پای بندی ایران به تعهدات برجامی می باشد که وتوی قدرت های بزرگ دیگر مانند چین و روسیه اثری ندارد. یک مقام ارشد اروپایی گفت: «اجرای مکانیزم اسنپ بک می تواند چالش بنیادینی برای مشروعیت و اقتدار شورای امنیت سازمان ملل باشد. ما اکنون در حال ورود به مرحله ای از شکاف های گسترده و تنش های سیاسی در شورای امنیت هستیم».

یک دیپلمات شورای امنیت سازمان ملل بر این عقیده است که «این شکاف محصول اقدامات روسیه و چین می باشد زیرا آن ها می خواهند پس از انقضای تحریم تسلیحاتی سازمان ملل در 18 اکتبر به فروش تسلیحات به ایران روی آورند و ایالات متحده تاکنون در تمدید این تحریم با شکست روبرو شده است. بنابراین نگاه به ایالات متحده در این موقعیت دشوار بدون پیروان و حامی در پشت سر خود به عنوان رهبر جهانی، جذابیت بسیار زیادی برای روسیه و چین دارد». در این راستا کلی کرافت سفیر ایالات متحده در سازمان ملل در مصاحبه هفته گذشته گفت: «روسیه و چین از عملکرد و عدم موفقیت شورای امنیت خوشحال می شوند».

با وجود گستردگی تحریم های آمریکا، اما مشخص نیست که اسنپ بک چه تاثیری ایجاد خواهد کرد. حسن روحانی رئیس جمهور ایران گفت: «سیاست فشار حداکثری امریکا در قبال ایران با شکست روبرو شده است». در این راستا هفته گذشته ایران برای بازدید بازرسان آژانس از دو سایت هسته ای موافقت کرد و این نشان از تمایل این کشور برای همکاری در حفظ برجام می باشد. «مایکل کیتینگ» مدیر اجرایی انیستیتوی صلح اروپا گفت: « تصویر بسیار بزرگ این است که آیا سازمان ملل قادر به رعایت و حفظ اصول اساسی خود یعنی حفظ صلح و امنیت بین المللی می باشد یا خیر. سازمان ملل زمانی می تواند این وظیفه را تحقق بخشد که از اختیارات و اقتدار سیاسی قابل ملاحظه ای برخوردار باشد که در حال حاضر ضعیف به نظر می رسد».