جایگاه سوریه در سیاست خارجی بایدن کجاست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، آیا راهبرد این کشور در قبال سوریه با تغییر همراه خواهد شد؟ از چهار سال گذشته که بایدن از قدرت خارج شده، در کنار تداوم جنگ داخلی سوریه، درگیری منطقه ای حل نشده در این کشور می تواند چالش های جدیدی برای آمریکا ایجاد کند.

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا سابقه رویکرد متفاوت و متناقضی در قبال سوریه دارد. وی از یک سو  به سیاست باراک اوباما که درصدد سرنگونی بشار اسد و حمایت از شبه نظامیان مسلح بود پایان داد و از سوی دیگر در واکنش به استفاده دولت سوریه از سلاح شیمیایی، به حملات موشکی اقدام کرد و تحریم گسترده سزار را علیه این کشور اعمال نمود.

در شرق سوریه؛ ترامپ به سیاست ضد داعش دولت اوباما ادامه داد و برای نابودی خلافت داعش از شبه نظامیان نیروهای دموکراتیک سوریه حمایت و پشتیبانی نمود و از این طریق ابوبکر البغدادی رهبر داعش را به قتل رساند. اما وی سپس متحدان سابق خود را رها کرد (کردها) و پس از عقب نشینی بیشتر نیروی زمینی امریکا، اجازه داد تا در سال 2019 ترکیه به مواضع کردها در سوریه حمله کند. دولت ترامپ تنها برای حفظ میادین نفتی سوریه با حضور محدود نیروهای زمینی موافقت کرد.  به صورت مشابه ترامپ در مورد بازیگران اصلی خارجی در بحران سوریه مواضع ضد و نقیضی اتخاذ کرد. وی با ایران متحد اصلی اسد در تقابل و درگیری بود در حالی که روابط متناسب و سازگاری با روسیه داشت. به همین ترتیب به نظر می رسید که او بیشتر مایل به شنیدن درخواست های رجب طیب اردوغان بود و حتی گاهی خلاف توصیه های رهبران نظامی آمریکا تصمیم می گرفت. نفوذ واشنگتن در سوریه که قبلا محدود شده بود، در طی دوره چهار ساله ترامپ بیشتر کاهش یافت.

بایدن مانند سایر اعضای کابینه اوباما از تصمیم وی در عدم حمله نظامی به سوریه به دلیل استفاده بشار اسد از سلاح شیمیایی حمایت کرد. وی در سال 2016م با ابراز تاسف نسبت به منتقدانی که می گفتند اوباما در مقابل اسد کم کاری کرده، توصیه های آن ها را غیرواقعی و به صورت محکم رد نمود. اظهارات اخیر جو بایدن حاکی از این است که سوریه در فهرست پایین اولویت های دولت جدید می باشد. بنابراین با شکست داعش، دیگر مداخله آمریکا در منطقه خاورمیانه اهمیت ضروری ندارد و حتی بایدن در اظهاراتی تاکید داشت که سایر مناطق اولویت خواهند داشت. بنابراین مسائل داخلی مانند بیماری همه گیر کووید 19 و رکود اقتصادی مرتبط با آن بیشتر توجهات بایدن را به خود جلب می کند و اولویت های سیاست خارجی وی شامل چندجانبه گرایی، حرکت به سمت محور شرق آسیا، چین و تغییرات آب و هوایی خواهد بود.

در منطقه خاورمیانه؛ جو بایدن تصریح داشته که مجددا به توافق هسته ای ایران باز خواهد گشت، مشروط بر این که تهران به تعهدات برجامی خود پای بند باشد. در حالی که تیم بایدن نسبت به عربستان سعودی مواضع انتقادی تری اتخاذ کرده اند. مدیریت متحدان دشوار مانند اسرائیل و ترکیه محور دیگر سیاست خارجی جو بایدن خواهد بود. در حالی که بایدن به طور گسترده تر گفته که می خواهد از دموکراسی های همگانی در سطح جهان حمایت کند، اما در خاورمیانه  به نظر می رسد تمرکز وی بیشتر بر ضد تروریسم باشد تا تغییر رژیم. با اظهارات اخیر وی در مورد خاتمه بخشی به جنگ های بی پایان و مخالفت با حضور نظامی آمریکا در منطقه، این نشانگر آن است که بایدن علاقه ای به مداخله آمریکا در سوریه ندارد، هر چند که غیرممکن به نظر می رسد که او دستور عقب نشینی نیروهای آمریکا از این کشور را صادر کند.

در مورد اسد؛ سیاست های بایدن ممکن است بسیار مشابه ترامپ باشد و وی به حفظ فشار های مالی ادامه دهد و بدون هیچ گونه مداخله نظامی شدید یا سرمایه گذاری دیپلماتیک می تواند رژیم بشار اسد را به مرحله سقوط یا مصالحه وادار سازد. در شرق سوریه، بایدن تصریح داشت که برای محافظت در مقابل احیای مجدد داعش، تعداد محدودی از نیروهای آمریکا را حفظ خواهد کرد. علاوه بر این احتمالا شاهد احیای اتحاد نیروی دموکراتیک سوریه و آمریکا باشیم که در سال 2019 به صورت تعجب آمیزی توسط ترامپ کنار گذاشته شده بودند. بنابراین سیاست های آمریکا در قبال سوریه جز اولویت های اصلی دولت جدید نیست مگر این که آن ها از بحران سوریه برای فشار به ایران در مسئله توافق هسته ای استفاده کنند. علاوه بر این بایدن در قیاس با ترامپ رویکرد خصومت آمیزتری نسبت به روسیه اتخاذ می کند.