به گزارش راهبرد معاصر؛ بدون شک محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به اظهارات جو بایدن نامزد انتخابات ریاست جمهوری در دومین سالگرد قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی با نگرانی گوش فرا داد. اظهارات جو بایدن بیشتر بر محکومت شدید عاملان قتل خاشقچی بود که از سال 2017 مقیم آمریکا بوده است. جو بایدن در اظهارات خود تاکید کرد از حمایت آمریکا در جنگ یمن که از سال 2015 توسط عربستان سعودی آغاز شده تجدیدنظر می کند. وی خاطرنشان کرد: «امروز من مانند بسیاری از مردان و زنان شجاع سعودی، فعالان، روزنامه نگاران و جامعه جهانی در سوگ مرگ خاشقچی هستیم و از درخواست مردم برای دستیابی به آزادی حمایت می کنم».
تغییر افکار عمومی
چنین اظهاراتی از سوی شخصی که ممکن است در آینده رهبری کاخ سفید را بر عهده بگیرد، مطمئنا امواجی از شوک و هراس را در ریاض ایجاد می کند. اما در نقطه مقابل دو سال پیش دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روایت دولت سعودی در مورد روزنامه نگار مقتول به عنوان «دشمن دولت» را پذیرفت. ترامپ بیش از هر چیز به خاطر محافظت از قاتلان به خصوص محمد بن سلمان در مقابل کنگره آمریکا ایستاد و به طور شرم آور به این اقدام افتخار کرد. بسیاری از نمایندگان کنگره هم جمهوری خواه و هم دمکرات، عربستان سعودی و حاکم استبدادی آن را به خاطر ارتکاب جنایات علیه شهروندان خود در قلمرو خارجی و ادامه سیاست تحمل و تساهل صرف در برابر فعالان و مخالفان محکوم کردند. محافظت از بن سلمان از نظارت بیشتر و تحریم های احتمالی باعث شد ولیعهد از دو سال امنیت و آرامش برخوردار باشد.
در این صورت باید هنگام پیش بینی تغییر و تحول سیاسی بزرگ آمریکا در صورت پیروزی یک دموکرات در کاخ سفید محتاط بود. سوابق گذشته روسای جمهور دموکراتیک بیشتر مطابق با سنت دیرینه ایالات متحده در حمایت از محافظه کاران اقتدارگرا در خاورمیانه به طور خاص عربستان سعودی بود. علی رغم این که آن ها بر ارزش های آمریکا استناد می کنند ولی اقدامات آن ها مطابق با سیاست واقع گرایانه در حمایت از دیکتاتورهای منطقه در تناقض با ارزش ها می باشد. اما باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا با عدم حمایت از حسنی مبارک در مقابل معترضین از این رویکرد فراتر است. در جریان تحولات قیام های عربی، سعودی ها از این هراس داشتند که آن ها در معرض تغییرات جدی سیاسی قرار بگیرند بدون این که آمریکا برای محافظت از آن ها در مقابل سقوط اقدامی انجام دهد. رهبران سعودی می دانستند که بدون درخواست اصلاحات جدی نمی توانند اوباما را در آغوش خود بگیرند. اوباما در یک مصاحبه معروف به رهبران کشورهای عربی خلیج فارس یادآوری کرد که بزرگترین مشکل آن ها «داخلی» است و آن ها را تشویق کرد تا «تهدیدات خارجی» مانند نفوذ منطقه ای ایران را برجسته و تقویت نکنند و ابتدا باید صدای منتقدین داخلی را ساکت کنند. رهبري عربستان سعودي از توافق تاريخي بين آمريكا، چند كشور اروپايي و ايران كه به همت عمان انجام شد بیشتر آزرده شدند. سعودی ها فهمیدند که یک رئیس جمهور دموکرات بدون محکوم کردن صریح سیاست های داخلی و منطقه ای خود در خاورمیانه، می تواند تا چه حد به سمت به حاشیه راندن آنها قدم بردارد. بنابراین این اقدام به مذاق حاکمان خودکامه سعودی خودش نیامد، زیرا اوباما با ایران دشمن اصلی عربستان سعودی مذاکره ای ترتیب داد.
حس خیانت
سعودی ها در این شرایط احساس خیانت کردند که با قدرت یابی ترامپ این احساس فروکش کرد و زمانی که وی بن سلمان را با دریافت وعده های سرمایه گذاری در اقتصاد آمریکا و بررسی جدی عادی سازی روابط با اسرائیل کاملا مورد تایید و حمایت قرار داد. در صورت پیروزی بایدن در انتخابات ایالات متحده، بن سلمان در حالت آماده باش خواهد بود. هر كلمه ای كه كاخ سفید در تأیید شاهزاده جوان و یادآوری محوریت «مشاركت تاریخی» بین آمریكا و عربستان سعودی گفته نشود، به طور خودكار در ریاض به عنوان موضع خصمانه تفسیر می شود. با این وجود گفتمان های دموکرات ها در مورد ارزش های ایالات متحده، اگر با تغییرات واقعی سیاست همراه نباشد، دیگر قانع کننده نیست. عدم حمایت از خودکامه گان کافی نیست و این منطقه و فعالان آن به جای حمایت منفعلانه از کشوری، انتظار دارند که به دموکراسی و حقوق مدنی خود ببالند. آنها انتظار دارند اقدامات واقعی و مشخصی صورت گیرد که طول عمر حاکمیت استبدادی را تضعیف کند و منطقه و بقیه جهان با تغییر و تحول سیاسی، رونق اقتصادی و هماهنگی اجتماعی برخوردار شوند.
نخستین اقدام در این زمینه باید لغو ارسال تسلیحات به این مستبدین می باشد که علیه مردم و همسایگانشان استفاده می کنند. آیا دموکرات ها در صادرات بی امان تسلیحات و برنامه های آموزشی آمریكا به عربستان سعودی و همسایگان آن تجدیدنظر می كنند، باید منتظر ماند. حداقل بایدن می تواند صادرات تسلیحات به عربستان سعودی را منوط به رعایت استانداردهای بین المللی حقوق بشر و تغییرات سیاسی جدی کند تا سعودی ها بتوانند در یک مجمع ملی حضور داشته باشند. مردم عربستان می توانند بقیه کارها را انجام دهند.
خاورمیانه و بقیه جهان اعتقاد خود را به ایالات متحده از دست داده اند. آمریکایی ها هنوز هزینه های انتخاب ترامپ و آسیب های ناشی از اعتبار آن را محاسبه نکرده اند. در صورت به قدرت رسیدن یک دموکرات در ماه آینده، آنها در تلاشند تا نه تنها تاریخ کوتاه شکست های ترامپ بلکه بیش از نیم قرن سیاست غلط ایالات متحده در خاورمیانه را اصلاح کنند. از حالا تا اوایل ماه نوامبر بن سلمان بدون انتظار از دست دادن یک شریک خوب در واشنگتن - کسی که به او اجازه داد از قتل دور شود - شب های سختی خواهد داشت.