نسخه نویسی الکترونیک آغاز تحولات بزرگ در نظام سلامت

به گزارش راهبرد معاصر استفاده از فناوری‌های نوین مانند نسخه‌نویسی الکترونیک نقش مهمی در ارتقاء کیفیت خدمات‌رسانی در حوزه بهداشت و درمان ایفا خواهد کرد اما در این میان شاید ضعف زیرساخت‌های فنی مهم‌ترین مانع در مسیر اجرای کامل این طرح ملی محسوب شود که شایسته است بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ دکتر محمدحسین عباسی مسئول سابق بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم و دیدگاه وی را در این زمینه جویا شدیم.

عباسی نسخه‌نویسی الکترونیک را گام مهمی در راستای شفاف‌سازی نظام سلامت می‌داند و معتقد است که این طرح باعث می‌شود مواردی مانند نوع تجویز پزشکان، نوع درخواست‌ها و تعداد ارجاع‌ها به مراکز آزمایشگاهی، پاراکلینیک‌ها و داروخانه‌ها به شکل دقیق‌تری مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

وی با اشاره به عدم همراهی برخی پزشکان و مراکز درمانی با این طرح ملی افزود: «تغییر برای هر فردی می‌تواند سخت باشد. البته این مقاومت فقط محدود به این طرح نیست و در زمان اجرایی شدن هر طرح جدید دیگری هم عده‌ای در ابتدا مقاومت‌هایی دارند. عده قلیلی اساساً با شفافیت میانه خوبی ندارند. این عده کم به علل مختلف از جمله «تعارض منافع» مقاومت‌هایی خواهند داشت ولی نمی‌توانند مانع اجرای طرح باشند. ما باید زودتر به سمت اجرای این طرح می‌رفتیم چرا که اگر این طرح به درستی اجرا بشود، هم روند درمان بیماران به روش بهتری پیش می‌رود و هم پزشکان با سیستم شفافی که در اختیار دارند، مسیر بهتری را برای تشخیص و درمان بیماران انتخاب می‌کنند. بنابراین در حال حاضر یکی از اولویت‌هایی که باید هر چه سریع‌تر به سمت آن برویم، موضوع نسخه‌نویسی الکترونیکی است. البته سامانه موجود کاستی‌هایی هم دارد و رابط کاربری سامانه ضعیف است که این کاستی‌ها هم در شکل‌گیری برخی مقاومت‌ها بی‌تأثیر نبوده است.»

کارشناس نظام سلامت معتقد است که یک مقدار در اجرای این طرح عجله شده است و می‌گوید: «به نظر بنده قبل از اجرای این طرح باید اقدامات توجیهی و آموزشی لازم صورت می‌گرفت. در حال حاضر طرحی تصویب شده و از اول دی‌ماه نیز اجرایی شده و همه ملزم به استفاده از این سامانه شده‌اند و حالا بعد از اجرا تازه درباره آن بحث و تبادل نظر می‌شود؛ در حالی که این مسیر باید به صورت معکوس اتفاق می‌افتاد یعنی اول باید در مورد ابعاد مختلف طرح تبادل نظر می‌شد و افراد توجیه می‌شدند و حتی سامانه در ابعاد کوچک‌تری مورد آزمایش قرار می‌گرفت و پس از برطرف شدن ضعف‌ها و کاستی‌ها در سطح ملی اجرا می‌شد. جمله معروفی است که می‌گویند اگر می‌خواهید یک کاری اجرا نشود، آن را بد اجرا کنید. بنابراین اجرای بد این طرح می‌تواند به منتفی شدن اصل طرح منجر شود.»

وی همچنین با برشمردن مصادیقی از کاستی‌ها و نواقص موجود اظهار داشت: «به عنوان مثال در سامانه بیمه سلامت امکان ثبت نسخه بیماران وجود دارد اما در سامانه بیمه تأمین اجتماعی چنین امکانی وجود ندارد و یا در بعضی از سامانه‌ها هنوز خود شرکت بیمه‌ای این طرح را راه‌اندازی نکرده است. در چنین شرایطی نمی‌توان پزشک یا مراکز درمانی را مقصر دانست زیرا وقتی که سامانه بیمه‌ها قطع باشد، اساساً برای اکثر پزشکان قابل اجرا نخواهد بود. قبلاً در پنج دقیقه می‌توانستیم نسخه و دستور دارویی را بنویسیم اما در این طرح یک زمان تقریباً پانزده دقیقه‌ای باید اختصاص یابد تا داروها و دستورات پزشکی مورد نظر در سیستم پیدا و ثبت بشود. قطعاً این مشکلات رابط کاربری باعث گریزان شدن افراد از این طرح می‌شود. اگر می‌خواهیم کاری انجام بشود، باید تا می‌توانیم فعالیت مورد نظر را دلچسب و آسان بکنیم تا افراد با اشتیاق از طرح مورد نظر استقبال بکنند نه اینکه طرح  اینقدر غیر کاربردی و پیچیده باشد که هیچ‌کس میلی برای انجام آن نداشته باشد.»

عباسی با تأکید بر ضرورت رفع نواقص موجود با بهره‌مندی از دیدگاه‌های متخصصین افزود: «شاید بهتر باشد جلوی اجرای طرح را بگیرند و نواقص را رفع کنند و مجدداً ادامه مسیر بدهند چون ادامه دادن این طرح بدون رفع اشکالات باعث از بین رفتن کل طرح می‌شود. ضمن اینکهIT این طرح به صورت جدی اشکال دارد و باید از نظر رابط کاربری، آماده بودن سیستم‌ها و پهنای باند اینترنت مجدداً مورد بررسی قرار گیرد. در خیلی از مناطق کشور اتصال اینترنتی با مشکلات جدی مواجه است و باید تقویت بشود. همچنین باید میزان اهمیت موضوع، جزئیات این طرح و نحوه استفاده از این سیستم برای پزشکان و مردم توضیح داده شود که متأسفانه این کار در بسیاری از مناطق انجام نشده یا به صورت خیلی ضعیف پیش رفته است ولی این نکته باید ذکر شود که قطعا نسخه‌نویسی الکترونیک باید انجام گیرد و آغاز تحولات بزرگ در نظام سلامت کشور خواهد بود.»/فارس