واشنگتن یا تهران؛ کدام قدم نخست را برمی دارد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ بحث اصلی بین تهران و واشنگتن در این سوال خلاصه خواهد شد: « کدام یک از طرفین (آمریکا و ایران) نخستین اقدام را انجام خواهد داد؟» تهران خواستار آن است که واشنگتن مسئول نقض تعهدات و تحمیل خسارات سنگین به ایران، باید تحریم های اظافی اعمال شده توسط دولت ترامپ پس از خروج یکجانبه از برجام را لغو کند. واشنگتن بازگشت فوری و خودکار به توافق هسته ای را رد می کند. آن ها اصرار دارند که تهران به تعهدات تحت برجام بازگردند و فعالیت های هسته ای که نقض کرده اند را متوقف سازند. واشنگتن همچنین از تهران می خواهند سانترفیوژ اظافی را از بین ببرد و برای آماده سازی واشنگتن در بازگشت به برجام تمام تولیدات اورانیوم غنی شده را متوقف کند.

با این حال در داخل بحث بر سر این است که «نخستین گام» چیست و چه کسی آن را برمی دارد. حتی با تحمیل بازگشت به توافق هسته ای بدون تغییر یا تغییر؛ غیرممکن به نظر می رسد که واشنگتن اصرار و تاکید خود را برای دستیابی به «توافق جامع» با ایران که به برنامه موشکی و نقش منطقه ای آن می پردازد پنهان سازد. ایران که کاملا از این مسئله آگاه است، بر این تاکید دارد که مذاکرات در سال 2015م به پایان رسیده و به طور قاطع از باز کردن بقیه پرونده ها در میز مذاکره خودداری می کند. با تحمیل این شرط که ایران ابتدا به تعهدات خود بازگردد، واشنگتن حمایت قدرتمندی از سوی تروئیكای قدرتمند اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) کسب می کند.

فدراسیون روسیه و اتحادیه اروپا از بازگشت ایران به تعهدات خود حمایت می کنند و نسبت به اصرار تهران بر تداوم تهدید نقض تعهدات خود و تأثیر آن بر فروپاشی توافق هسته ای هشدار دادند. این مسئله برنامه هسته ای ایران را خارج از نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار می دهد. هیچ کس دوست ندارد توافق هسته ای به هم بخورد، به استثنای سه یا چهار کشور که اسرائیل در راس آنها است - این یک واقعیت مشهور است. با این حال، اختلافات پیرامون راه های نجات توافق و شرایط لغو تحریم های آمریکا یا بازگشت ایران به تعهدات برجامی بسیار گیج‌کننده به نظر می رسد. اگر نیت ها درست باشد و طرفین به منافع مردم منطقه و نیاز آنها به امنیت، ثبات و توسعه وفادار باشند، «دیپلماسی» به عنوان وسیله ای برای نجات توافق از دست نخواهد رفت. متاسفانه پویایی داخلی هر یک از طرفین ممکن است مانع پیشرفت برای حل بحران شود. ایران پنج ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری را برگزار می کند و این زمان مناسب برای انجام مذاکرات با ایران نیست. در واشنگتن، مشکلات داخلی گریبانگیر دولت جدید است و تقریباً تمام وقت و انرژی خود را صرف غلبه بر آنها می کند.