مرگ زودرس سالانه ۴۱ هزار نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا

به گزارش راهبرد معاصر دکتر عباس شاهسونی، در آستانه ۲۹ دی ماه روز هوای پاک، آلودگی هوا را یکی از مسائل عمده شهرهای بزرگ جهان دانست و گفت:  مواجهه با ذرات معلق بطور میانگین باعث کاهش ۱,۸ سال از امید به زندگی در مردم دنیا می شود. در حال حاضر ۹۲ درصد از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می کنند که در آن سطح آلودگی هوا ۱۰ میکروگرم بر متر مکعب است؛ یعنی بالاتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت.

او با اشاره به اینکه در کشورهای با سطح درآمد متوسط و پایین خطر بیشتری وجود دارد، افزود: آلودگی هوا در سطح جهان، به عنوان چهارمین علت مرگ زودرس پس از فشار خون بالا، مصرف دخانیات و سوء تغذیه و دومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از بیماری های غیرواگیر پس از استعمال دخانیات شناخته شده است.

رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، اظهار کرد: بر اساس آخرین برآورد موسسه معتبر بار بیماری ها به ترتیب ۲۶ درصد از مرگ های ناشی از سکته مغزی، ۲۰ درصد از مرگ های ناشی از بیماری های ایسکمیک قلبی (IHD)، ۱۹ درصد از مرگ های ناشی از سرطان ریه،   ۲۰ درصد از مرگ های ناشی از دیابت، ۳۰ درصد از مرگ های ناشی از عفونت های تحتانی دستگاه تنفسی و ۴۰  درصد از مرگ های ناشی از بیماری های مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با آلودگی هوای آزاد است.

مطالعه بار بیماری ها، جامع ترین و دقیق ترین مطالعه اپیدمیولوژیک جهانی است که سالانه توسط انستیتوی سنجش و ارزیابی سلامت دانشگاه واشنگتن و با مشارکت چندین هزار محقق از کشورهای مختلف دنیا انجام می شود و روند مرگ و میر ناشی از بیماری ها و صدمات و نیز چالش های سلامت را با استفاده از روشهای دقیق و قابل مقایسه، در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی توصیف می کند.
متخصص مهندسی بهداشت محیط در ادامه، آلاینده های هوا را از مهمترین نگرانی های بهداشت عمومی اعلام کرد و گفت: آلاینده ها شامل ذرات معلق(PM)، ازن تروپوسفریک سطح زمین(O۳)، دی اکسید نیتروژن(NO۲) و دی اکسید گوگرد(SO۲) هستند که می توانند بسیاری از اندام ها و سیستم های انسان را تحت تأثیر قرار دهند.

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به نقل از شاهسونی اعلام کرد: شواهد زیادی در خصوص ارتباط بین این آلودگی ها و  اثرات  قلبی عروقی و تنفسی وجود دارد. سایر پیامدهای احتمالی سلامتی شامل اثرات متابولیکی(دیابت)، تصلب شرایین، اختلال در رشد عصبی و ریه در کودکان و حتی ارتباط با بیماری های تخریب عصبی است.

عضو هیات علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در خصوص وضعیت آلودگی هوای کشور و تاثیر آن بر سلامت هموطنان تصریح کرد: بر اساس آخرین برآورد موسسه معتبر بار بیماری ها، مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲,۵ در کشور، سالانه باعث بروز ۴۱ هزار و ۷۰۰ مورد مرگ زودرس می شود و تعداد مرگ منتسب به ذرات معلق PM۲,۵ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت ۶۳,۱ نفر گزارش شده است.

وی ادامه گفت: بر اساس این گزارش میانگین غلظت ذرات معلق PM۲,۵ در کشور بیش از ۳,۸ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت است. همچنین نتایج مطالعه ای که در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت انجام گرفته نشان می دهد که مرگ منتسب به آلودگی هوا در شهرهای ایران بطور میانگین ۷.۶۷ درصد است.

شاهسونی، عنوان کرد: مطابق با آخرین گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۸، هزینه های سلامت (مرگ و بیماری) آلاینده ذرات معلق(PM۲,۵) در شهر تهران سالیانه، ۲,۶ میلیارد دلار است. مطابق این گزارش در صورتی که غلظت ذرات معلق ذرات معلق(PM۲,۵) در شهر تهران از ۳۵ میکروگرم در متر مکعب به ۱۰ میکروگرم در متر مکعب (رهنمود سازمان بهداشت جهانی) کاهش یابد سالیانه هزینه های سلامت (مرگ و بیماری) ناشی از آلاینده ذرات معلق به میزان ۱,۶ میلیارد دلار کاهش می یابد.

وی در خصوص نتایج مطالعه مشترک دانشگاه و گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، بیان کرد: بر اساس این پژوهش مجموع سال های عمر از دست رفته بعلت مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲,۵  در ۲۵ شهر منتخب کشور، بطور میانگین برابر با ۴۸۶ هزار و ۲۸۹ سال و هزینه اقتصادی مرگ های منتسب به آلودگی هوا ۵ هزار و۷۸۰ میلیون دلار است.

متخصص مهندسی بهداشت محیط افزود: کیفیت پایین هوا یک عامل خطر مهم برای بیماری های حاد و مزمن تنفسی و قلبی عروقی است. افرادی که بیماری های زمینه ای دارند و در مناطق با هوای آلوده زندگی می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید عفونت کووید-۱۹ قرار دارند.

شاهسونی همچنین در خصوص اماکنی که احتمال ابتلا به کووید-۱۹ در آن ها بالاست، تصریح کرد: نتایج مطالعه ای که در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد، نشان می دهد ۶۲ درصد نمونه های هوای اخذ شده از اماکن عمومی و ۶۷ درصد نمونه های هوای اخذ شده از سیستم حمل و نقل شهر تهران به ویروس سارس کرونای جدید آلوده بودند که نشان دهنده این است که حضور در این اماکن امکان ابتلا به بیماری کووید-۱۹ را افزایش می دهد.

وی آلودگی هوا را عامل اصلی تعیین کننده افزایش بیماری هایی مانند آنفلوانزا و کووید-۱۹ اعلام کرد و گفت: افزایش آلودگی هوا می تواند آسیب پذیری دستگاه تنفسی افراد را بالا ببرد و همینطور باعث تشدید دیابت و بیماری های تنفسی شود که با نرخ بالاتر مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ همراه است.

وی  ادامه داد: نتایج مطالعه ای که در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  و گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت انجام پذیرفت نشان می دهد که مواجهه با آلودگی هوا باعث ۶ الی ۱۵ درصد افزایش موارد ابتلا به کووید-۱۹ می شود،   به همین دلیل اتحادیه بهداشت عمومی اروپا هشدار داده است افرادی که در شهرهای آلوده زندگی می کنند بیشتر در معرض خطر کووید-۱۹  قرار دارند.

شاهسونی، می گوید: در حال حاضر به دلیل تغییر فصل و افزایش آلاینده های هوا به خصوص در کلان شهرها  و شهرهای صنعتی با دو مشکل آلودی هوا و اپیدمی کووید-۱۹ مواجه هستیم که به دنبال آن میزان مراجعات افراد به مراکز درمانی، هم به دلیل آلودگی هوا و تشدید مشکلات تنفسی و قلبی و عروقی و هم کووید –۱۹ افزایش می یابد. بنابراین، آلودگی هوا یک عامل اثرگذار بر ابتلا و مرگ ناشی از کووید ۱۹ است.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: نتایج مطالعات نشان می دهد که بین آلودگی هوا و عفونت COVID-۱۹ رابطه آماری معناداری وجود دارد. همچنین مواجهه کوتاه مدت با غلظت های بالاتر PM۲,۵، PM۱۰، CO، NO۲ و O۳ با افزایش خطر ابتلا و مرگ بعلت کووید –۱۹ همراه است.

ایرنا