تقویت گفت‌وگو و همگرایی منطقه‌ای در کنفرانس «بغداد 2»

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ امروز (سه‌شنبه) کرانه بحرالمیت در اردن میزبان اجلاس «بغداد 2» با حضور کشورهای جمهوری اسلامی ایران، مصر، عربستان سعودی، امارات، ترکیه، قطر و البته فرانسه است. در این دور کشورهای عمان و بحرین نیز به این مجمع منطقه‌ای افزوده شده اند. در این اجلاس قرار است درباره چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی میان بازیگران مؤثر در غرب آسیا و شمال آفریقا رایزنی شود.

اهمیت این کنفرانس از آن رو است که سطح تنش‌ها میان ایران و عربستان سعودی افزایش یافته، نوعی موازنه نرم از سوی کشورهای عربی در روابط با آمریکا، چین و روسیه برقرار و تداوم بحران اوکراین موجب اخلال در حوزه امنیت انرژی شده است. بنا بر شعار این دوره از اجلاس، به نظر می‌آید عراق همچنان موضوع اصلی این نشست باشد.

نخستین دور کنفرانس بغداد سال گذشته با حضور 10 کشور عربی، چند سازمان بین‌المللی- منطقه‌ای، جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و فرانسه در عراق برگزار شد

به گزارش خبرگزاری دولتی اردن (پترا)، امان در آستانه برگزاری دومین کنفرانس بغداد، با استقرار ارتش در خیابان قرار است تدابیر امنیتی شدیدی از  فرودگاه بین‌المللی ملکه علیا تا منطقه بحر المیت برقرار کند. به نظر می‌آید افزایش تدابیر امنیتی در فضای داخلی اردن به دلیل افزایش ناآرامی‌ها و اعتراضات داخلی نسبت به وضعیت معیشتی و گرانی سوخت در این کشور باشد.

سازمان امنیت عمومی اردن نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد، استقرار نیروهای امنیتی در استان های مختلف در راستای حفظ امنیت شهروندان، حفظ آزادی رفت و آمد در تمام جاده ها، مقابله با متجاوزان به اموال عمومی و خصوصی و برخورد قانونی با خرابکاران است.

نخستین دور کنفرانس بغداد سال گذشته با حضور 10 کشور عربی، چند سازمان بین‌المللی- منطقه‌ای، جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و فرانسه در عراق برگزار شد. در بیانیه پایانی نشست نخست کشورهای حاضر در نشست بر حمایت امنیتی- اقتصادی، ثبات در حاکمیت و حفظ تمامیت ارضی عراق تأکید شد.

با آنکه عراق روزانه 3 میلیون بشکه نفت در روز صادر می‌کند و بخشی کشورهای پیشرو در حوزه صادرات این منبع هیدروکربن به شمار می‌رود، اما سال‌ها جنگ با تروریسم، ناآرامی‌های سیاسی و فساد مدیریتی موجب ایجاد وضعیت ناکارآمدی در دستگاه دولتی شده و این کشور را با مشکلاتی جدی در حوزه امنیت غذایی، امنیت دارویی و امنیت انرژی مواجه کرده است. حال جریان‌های سیاسی و افکار عمومی مردم عراق امیدوارند کابینه شیاع السودانی، نخست وزیر جدید این کشور بتواند بر چالش‌های بی شمار این کشور غلبه کند.

حرکت به سمت تفاهمات گسترده منطقه‌ای، نقطه تمرکز کنفرانس بغداد2 در اردن است. نشست مقدماتی این کنفرانس با حضور فؤاد حسين، ايمن الصفدي و كاترين كولونا، وزيران امور خارجه عراق، اردن و فرانسه در نيويورك برگزار شد. در نشست مقدماتی قرار شد کنفرانس اردن با هدف استمرار گفت‌وگو ميان سه كشور، تقويت همكاري و ثبات در منطقه، ايجاد شراكت اقتصادي و حفاظت از عراق در برابر تهديدهاي خارجي برگزار شود.

حرکت به سمت تفاهمات گسترده منطقه‌ای، نقطه تمرکز کنفرانس بغداد2 در اردن است

برخی کارشناسان امور غرب آسیا معتقدند، حضور مقام های ارشد دولت‌های سوریه، ترکیه و ایران به همراه محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی فرصتی بی‌بدیل برای کاهش تنش‌ها در منطقه و حرکت به نوعی مصالحه جمعی فراهم خواهد کرد. در این میان آسوشیتدپرس در گزارشی عنوان کرد، مذاکرات امنیتی بغداد به دلیل سوء ظن تهران به ریاض در زمینه تحریک اعتراضات داخلی، به طور موقت متوقف شده و بیانیه پایانی شورای همکاری خلیج فارس و چین بر شدت سوء تفاهمات میان دو کشور افزوده است.

کنفرانس «بغداد 2» می‌تواند سوء تفاهمات شکل گرفته میان دو کشور را بر طرف و زمینه را برای ازسرگیری مجدد مذاکرات میان دو کشور، این بار در سطح دیپلماتیک فراهم کند. النشره در گزارشی نوشت، در مذاکرات میان تهران و ریاض عمده تمرکز ایرانی‌ها بر بازگشایی سفارتخانه‌ها- دفاتر دیپلماتیک و تمرکز سعودی‌ها بر حل‌وفصل جنگ یمن است.

یکی دیگر از نقاط کلیدی کنفرانس، سفر جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و انریکه مورا به اردن برای ازسرگیری مذاکرات رفع تحریم ها میان تهران و غرب است. به نظر می‌آید پس از تأخیر سه ماهه در روند این مذاکرات، فضای مساعدی برای ازسرگیری مذاکرت هسته‌ای و حل اختلافات باقی مانده میان تهران- واشنگتن ایجاد شده است.

روز گذشته (دوشنبه) کمال خرازی، رئیس شورای روابط خارجی کشورمان در سومین مجمع «گفت و گوهای تهران» با ابراز امیدواری درباره حل‌وفصل موضوعات فنی میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران آمادگی بازگشت به تعهدات برجام دارد.

ازسرگیری روابط با اردن ازجمله فرصت های پیش‌روی دستگاه سیاست خارجی کشورمان است. امان به دلیل همسایگی با کشورهایی همچون عراق، سوریه، عربستان، مصر و نیز رژیم صهیونیستی از جایگاه مهم ژئوپلیتیکی در منطقه برخوردار است. بغداد در دوران نخست وزیری مصطفی الکاظمی با ایفای نقش میانجی میان ایران با جهان عرب زمینه گفت و گوی مقام های امنیتی ایران و اردن را فراهم کرد.

مداخله نکردن در امور داخلی یکدیگر و هدف قرار ندادن منافع یکدیگر در منطقه ازجمله نتایج این مذاکرات امنیتی بود. بی‌شک استمرار این مذاکرات و دنبال کردن سیاست اعتمادسازی از سوی دو کشور می‌تواند به آب شدن کوه یخ اختلافات و ازسرگیری روابط میان تهران و اردن منجر شود.

بهره سخن

با پایان رقابت های فوتبال جام جهانی 2022 قطر امکان فعال شدن گسل‌های امنیتی در سراسر منطقه غرب آسیا وجود دارد. در چنین شرایطی لازم است دستگاه دیپلماسی کشور با به دست گرفتن ابتکار عمل زمینه گفت و گو و کاهش تنش با کشورهای عربی و اتحادیه اروپا را بر مبنای سه اصل عزت، حکمت و مصلحت فراهم کند تا به این وسیله جلوی پیشروی‌های جریان راست افراطی در رژیم صهیونیستی برای ایجاد بحران در محیط پیرامونی ایران گرفته شود.

کنفرانس «بغداد2» در اردن می‌تواند زمینه مناسبی برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای در یمن، لبنان، سوریه و عراق باشد و در عین حال زمینه لازم را برای کاهش اختلافات میان قدرت‌های منطقه‌ای فراهم کند.