حضور آمریکا در سوریه برای فشار بر «دمشق و مسکو» است

به گزارش راهبرد معاصر. دکتر «هدی رزق» پژوهشگر و نویسنده لبنانی در امور ترکیه و منطقه گفت که آمریکا با حضور نظامی در سوریه از آن بهره اقتصادی به عمل آورده و علاوه بر آن از این حضور نظامی به عنوان اهرم فشاری بر دولت سوریه و مسکو و اعمال نوعی محاصره از طریق صادرات نفت و آرد از مناطق تحت سیطره خود، استفاده می‌کند.

دکتر هدی رزق در گفتگویی به تشریح موضوع عقب‌نشینی ترکیه از سوریه و تغییر سیاست‌های این کشور در قبال دمشق و تداوم حضور نظامی آمریکا پرداخت که در ذیل مشروح آن آمده است:

با توجه به انتشار اخباری درباره تماس‌های سوریه و ترکیه در سطح امنیتی، به نظر شما آیا این تماس‌ها به سطح سیاسی خواهد رسید؟ حقیقت اخبار مربوط به تصمیم رئیس جمهور ترکیه برای دیدار مستقیم با بشار اسد چیست؟

هدی رزق: تماس‌های اطلاعاتی دو کشور از چند ماه پیش آغاز شده و ادامه دارد اما بحث در زمینه توافقاتی که به تفاهم دو کشور درباره حضور ترکیه در خاک سوریه و حمایت از گروه موسوم به «معارضین میانه‌رو» و تروریست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای منجر شود، عمیق‌تر شد. بعید است دیدار دیپلماتیک در سطح عالی بین ترکیه یا سوریه یا در سطح ریاست‌ جمهوری و وزارتی برگزار شود. دولت رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز سعی دارد افکار عمومی این کشور را نسبت به استقبال از دمشق آماده کند و دیدارهای اطلاعاتی برای به وجود آوردن زمینه‌های مشترک دو طرف ادامه دارد.

آیا سوریه شروطی برای آشتی با ترکیه دارد؟ به خصوص اینکه شنیده می‌شود آنکارا خواهان برگزاری نشست‌هایی بدون شروط قبلی است و آیا این به نفع منافع سوریه است؟

هدی رزق: شروط ترکیه شامل بازگشت آوارگان سوری، توسعه زیر ساخت‌ها برای بازگشت آوارگان، بازگرداندن اموال آن‌ها، تضمین عدم پیگرد فانونی یا محاکمه کسانی که بازمی‌گردند و فراهم کردن شغل برای آنهاست و بر این اساس از دیدگاه آنکارا، سوریه باید قوانینی که در زمینه اموال و املاک این آوارگان صادر شده، لغو کند اما مسئله خروج از سوریه به تکمیل مرحله نگارش قانون اساسی جدید کشور، برگزاری انتخابات آزاد و تجدید توافق آدنا از جمله مبارزه با تروریسم بستگی دارد که تروریسم از دیدگاه ترکیه نیز حزب کارگران کردستان است.

انگیزه‌های ترکیه از این تغییر مواضع در حمایت از گروه‌های تروریستی و فشار بر دولت سوریه چیست؟

هدی رزق: سه انگیزه و علل وجود دارد: نخست نقش روسیه و تلاش آن برای تحقق این عادی‌سازی روابط و آرام کردن اوضاع سوریه به خاطر تمرکز بر جنگ در اوکراین، دوم وضعیت داخلی ترکیه که انگیزه اصلی برای مختومه کردن پرونده آوارگان سوری و حضور نظامی در خاک سوریه در سایه بحران اقتصادی حاد و تورم در ترکیه است که معارضین اعم از میانه‌رو و افراطی را به استفاده از موضوع آوارگان در مبارزان انتخابات ریاست جمهوری آینده، وامی‌دارد. سوم اینکه اردوغان نقش جدید ترکیه یعنی میانجی‌گری بین شرق و غرب متخاصم را مطرح می‌کند که ایفای نقش میانجی بین اوکراین و روسیه با تشویق سازمان ملل به ویژه در موضوع غلات اوکراین نیز در این راستا است.

تا چه حد منافع سوریه و ترکیه می‌تواند زمینه را برای حل‌وفصل فراگیر وضعیت سوریه را فراهم کند و آیا واشنگتن در خصوص فروپاشی پروژه آن در سوریه موضع تماشاچی خواهد داشت؟

هدی رزق: هاکان فیدان رئیس دستگاه اطلاعات ترکیه طی چند هفته گذشته چندین نشست با علی مملوک رئیس دستگاه اطلاعات سوریه برگزار کرد و تلاش‌هایی نیز برای برگزاری دیدار سیاسی در سطح متوسط در آینده در جریان است، ترکیه از حمایت واشنگتن از کُردها در شمال شرقی سوریه شکایت دارد و چندین عملیات نظامی در داخل سوریه برای دور کردن این طرح از مرزهای خود که آن را جدایی‌طلبانه می‌داند، انجام داد و از این منظر درگیری ترکیه و آمریکا اهمیت پیدا می‌کند و دلیل تلاش ترکیه برای پایان دادن به حضورش در سوریه و در تنگنا قرار دادن واشنگتن نیز این است اما مشکل اساسی حضور نظامی آمریکاست به گونه‌ای که ۹۰۰ نظامی آمریکا در شمال شرقی سوریه و حدود ۲۵۰۰ نظامی آن در عراق حضور دارد.

با توجه به نقش آمریکا در سرقت ثروت سوریه و افزایش محسوس حملات به پایگاه‌های آمریکا در دوره اخیر، آیا این حملات در راستای راهبرد جدید سوریه برای آزادسازی این کشور از اشغالگری آمریکاست؟

هدی رزق: آمریکا از سال ۲۰۱۵ در سوریه حضور دارد و با حضور نظامی در سوریه از آن استفاده اقتصادی به عمل آورده و علاوه بر آن از این حضور نظامی به عنوان اهرم فشاری بر دولت سوریه و مسکو و اعمال نوعی محاصره از طریق صادرات نفت و آرد از مناطق تحت سیطره خود، و کاهش نفوذ روسیه در این منطقه بهره می‌برد تا میادین اصلی نفت در این منطقه میدان العمر، کونیکو، رمیلان و التنک را تحت سیطره خود نگه دارد و این وضعیت نیز اقدام سریع برای مقابله با این اشغالگری و حضور غیرقانونی نظامی آمریکا را می‌طلبد.

نظر شما درباره آینده روابط سوریه و جنبش حماس با توجه به بیانیه اخیر این جنبش و ابراز تمایل برای گشودن صفحه جدید در روابط با سوریه چیست؟ برخی منابع اسرائیلی از تمایل این رژیم برای توقف حملات به سوریه در ازای توقف آموزش نیروهای مقاومت فلسطینی توسط سوریه خبر داده بودند، راهبرد سوریه در این زمینه چیست؟

هدی رزق: ازسرگیری روابط حماس و سوریه ابتکار ایران بود که به تقویت پیوندهای محور مقاومت و بازگشت به هدف نخست حماس یعنی آزادسازی سرزمین فلسطین از اشغالگری رژیم صهیونیستی تمایل دارد. درباره درخواست اسرائیل برای توقف تجاوزاتش علیه سوریه نیز باید گفت که این خواسته اسرائیل هیچ ارزشی ندارد زیرا مقابله با این تجاوزات به تنهایی برای توقف تجاوزات اسرائیل در شرق سوریه کافی است./ فارس