خانه‌نشینی ۱۷ هزار پرستار دوران کرونا

به گزارش راهبرد معاصر، جامعه پرستاری به عنوان بخش قابل توجه و کثیر نظام سلامت نقش مهمی در تامین سلامت جامعه به ویژه بیماران بستری در مراکز درمانی دارد. این نیروها در طول رویدادهای مختلف همچون دفاع مقدس و شیوع بیماری دهشتناک کرونا حماسه‌های زیبایی آفریده و خدمات ارزشمندی ارائه داده‌ اند.

همان روزهای کرونایی که بیماری جامعه را در برگرفته و بیماران بسیار زیادی روانه مراکز درمانی بودند، این عزیزان با از خود گذشتگی و فداکاری قابل تحسین تا پای جان از بیماران مواظبت کرده و روند درمان آنان را به شکل دقیق پیگیری کردند. پرستاران تنها گروهی هستند که در بخش بالین طی ۲۴ ساعت، ۱۶ ساعت به صورت مستقل از بیمار مراقبت می‌کنند.

محمد میرزابیگی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر اجرایی کردن خواسته‌های جامعه پرستاری،ادامه داد:رئیس جمهور نیز طی این دوران ۲۲ بار دستور در خصوص مسائل پرستاران از جمله تعرفه گذاری خدمات پرستاری صادر کرده است.همچنین وی از سلیقه‌ای عمل کردن برخی مدیران حوزه سلامت در اجرای تعرفه گذاری خدمات پرستاری انتقاد داریم.

در دوره پنجم فعالیت سازمان نظام پرستاری اولین کار انحلال سیستم قاصدک بود که مربوط به پرداخت کارانه و اضافه کار پرستاران بود. رسیدن پرداخت معوقات از حدود ۲ سال به ۴-۵ ماه، اعطای امتیازات فصل دهم، اعطای فوق العاده ویژه، دریافت مجوز استخدامی ۵۲ هزار نیروی سلامت که ۴۵ درصد این تعداد مربوط به جامعه پرستاری بوده است، از جمله اقدامات این سازمان در دوره فعالیت دوره پنجم بوده است.

نوشتن دستورالعمل‌ها و آیین نامه اجرای و ثبت خدمات پرستاری در اچ آی اس، نوشتن دستورالعمل باز توزیع ....صورت گرفته است. انصافا رهبر معظم انقلاب،رئیس جمهور،مجلس و سایر دستگاهها پیگیری لازم در خصوص اجرای تعرفه گذاری خدمات پرستاری انجام داده اند.ردیف ویژه برای تعرفه گذاری خدمات پرستاری در نظر گرفته شده است؛ البته برخی دانشگاهها در اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری خوب عمل نکرده و سلیقه‌ای عمل می‌کنند.

تلاش می‌کنیم کارهای به جا مانده را انجام دهیم. نیروهای طرحی که در دوران کرونا فعالیت داشته و تعداد ۱۷ هزار نفر بودند و طرح خود را تجدید کردند باید جذب شوند.

برخی بیمارستانهای از جذب این نیروها سرباز می‌زنند؛ این برخلاف تاکید رهبری معظم و رئیس جمهور است.باید به ازای هر ۲۴ ساعت هر تخت بیمارستانی ۲.۵ نفر گروه پرستاری در مراکز درمانی وجود داشته باشند که ۱.۸ دهم باید نیروی دانشگاهی و ۷ دهم نیروی غیر دانشگاهی باشد؛ در حالی که این عدد در حال حاضر ۸.۸ دهم بوده و به عدد یک هم نرسیده است.

 اعطای فوق العاده خاص به پرستاران از موضوعات در حال پیگیری این سازمان است.موضوع رسیدگی به پرستاران باز نشسته که دچار بیماری‌های مزمن و صعب العلاج هستند،یکی دیگر از برنامه‌های این سازمان است.

باید به پرستاران آسیب دیده در بیماری‌های مختلف دوران کرونا و سایر مقاطع توجه شود و از بودجه اختصاص یافته برای بیماران خاص برای این افراد در نظر گرفته شود.

بخشی از بودجه مربوط به تعرفه گذاری خدمات پرستاری به بیمه سلامت و بخشی به تامین اجتماعی و بخشی نیز در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفته است.البته اصراری بر اختصاص ردیف جداگانه برای تعرفه گذاری نداریم.این طرح شروع شده اما در اجرا دچار مشکلاتی هستیم.

نظام پرداخت «فی فور سرویس» هزینه زاست. بسته خدمتی عادلانه‌ای نوشته شده و اجرا می‌شود و سهم پرستاری به آنچه که در نظام فی فور سرویس وجود داشت بهتر می‌شود، اما باز کامل مرتفع نخواهد شد.

در فی فور سرویس شکاف پرداختی بین پرستاران و پزشکان روز به روز بیشتر می شد اما اکنون با در نظر گرفتن بسته‌های جدید پرستاری این مشکل حل خواهد شد؛ ضمن اینکه در قانون جدید پرداختی‌ها، پرداختها عادلانه خواهد بود.مهاجرت پرستاران بلافاصله بعد از کرونا زیاد شده بود اما اکنون کمتر شده است؛ ضمن اینکه برخی پرستاران مهاجرت کرده برگشته‌اند.

با توجه به موضوعات مختلف مبتلابه جامعه پرستاری مانند قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، معوقات، کمبود نیروی پرستاری و... که از جمله درخواست‌های بیش از یک دهه پرستاران کشور بوده است؛ برای واکاوی علل بروز مشکلات و مراحل اجرایی شدن قوانین مربوط به پرستاران با «محمد میرزابیگی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری» به گفت‌وگو نشستیم؛ آنچه در ادامه از نظرتان می‌گذرد مشروح این گفت‌وگوست.

آقای دکتر!درباره بیکار شدن نیروهای پرستاری طرحی که در دوران کرونا فعال بودند اما پس از آرام شدن شرایط کرونایی از کار برکنار شدند توضیح دهید.  
 اینها حتی دانشجوی سال آخر پرستاری بودند که گفتند می‌خواهند در کرونا خدمت کنند؛ بدون آنکه کسی سئوال کند چه مزایایی دارند، کجا من را می‌فرستید. یک مرتبه 5 هزار نفر جوان ثبت نام کردند. 5 هزار جوان دهه هفتاد به بعد ثبت نام کردند و ما توانستیم از آنها در دوران کرونا استفاده کنیم. در آن زمان عین دوران دفاع مقدس پشتیبانی اعزام نیرو انجام شد و به استانهای مختلف نیرو اعزام کردیم. باز دیدیم از بین نیروهای طرحی که طرحشان تمام شده بود چندین پیشنهاد آمد که حاضریم بازهم بمانیم و به خدمت ادامه دهیم.

خانه نشینی 12 هزار نفر پرستار دوران کرونا
این نیروها (پرستاران) ایستادند و شرط تعیین نکردند اما خبر به گوش سازمان برنامه رسید و همان نیروها را تمدید طرح کردند. تاکنون بالغ بر 12 هزار نفر از این 17 هزار نفر را خانه نشین کردند و این روند ادامه دارد.

نه تنها این افراد را استخدام نکردند بلکه کاری کردند که اگر شرایط باز اقتضا کند همان پیش بینی حضرت آقا شود که فرمودند؛ «یعنی کاری کنید که این بچه‌ها در شرایط مشابه و در بحرانها ضربه و شکست نخوریم و با اینها درست رفتار کنید؛ اینها کارگر فصلی نیستند.اینها اگر در دوران کرونا آمدند دلگرمشان کنید»

اما بر خلاف فرمایشات حضرت آقا و خلاف قولهای قبلی و بر خلاف تمام اخلاقیات ممکن روی زمین که یک بچه دهه هفتادی شرایط را تشخیص می‌دهد و اقدام می‌کند و پای کار نظام می‌ایستد، اما شمای مدیر نظام، بعد از پایان کرونا و زمانی که یکصد هزار نیرو کم داریم این افراد را خانه نشین می‌کنید.

آقای دکتر! همواره موضوع کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمانی و فشار مضاعف کاری وارده بر پرستاران مطرح بوده است؛ توضیح دهید که میزان کمبود پرستار در سیستم بهداشت و درمان چقدر است؟
بیش از صد هزار نفر کمبود پرستاریم.باید به ازای هر تخت بیمارستانی حداقل 2.5 نفر گروه پرستاری داشته باشیم؛ در حالی که اکنون 8 دهم است!البته کل نیروی پزشک، پرستار و ماما و... 1.5 است اما الان میزان پرستار 8 دهم است و باید به عدد 2.5 برسد.

تا 35 بیمار در دست یک پرستار!
این موضوع باعث می‌شود کیفیت و کمیت خدمات به بیماران پایین می‌آید و علت نارضایتی در بیمارستانها این است؛ علی رغم علم و رفتار و خوش اخلاقی پرستاران هر آدمی توان محدودی دارد و به تعداد مشخصی می‌تواند خدمات بدهد. شبها به بخش‌های بیمارستانها بروید؛ 30 تا 35 بیمار در دست یک پرستار است!

آقای دکتر! استاندارد جهانی وجود پرستار به بیمار در مراکز درمانی چقدر است؟
اولا استانداردها در جهان سقف ندارد و کف دارد و کف آن را از 8 نفر به بالا در نظر بگیرد.

یعنی اختلاف وجود پرستار ما با جهان این حد است؟!
بله، در جهان به ازای هر هزار نفر 8 نفر پرستار است تا بالاتر؛ مثلا در اردن 14 نفر پرستار به ازای هزار نفر پرستار وجود دارد.

می‌دانید علت چیست؟ این است که مثلا فردی مجوز استخدامی از سازمان امور اداری می‌گیرد اما در جای دیگر هزینه می‌کند. یک دعوای بسیار بسیار بد و بی ربطی که نه به سلامت و نه به وضع پرستاران ربط دارد بین سازمان امورر اداری و استخدامی و وزارت بهداشت وجود دارد. سازمان امور اداری می‌گوید من مجوز استخدام دادم اما تو وزارت بهداشت بد توزیع کردی.

مثلا سازمان اداری می‌گوید دو سال قبل 52 هزار مجوز استخدام دادم و اگر شما پرستار نیاز داشتی باید این تعداد را پرستار جذب می‌کردی. وزارت بهداشت 40 درصد آن میزان را پرستار جذب کرده؛ یعنی نسبت برعکس؛ به عبارت بهتر در حالی که در همه دنیا معمولا عدد پرستار به غیر پرستار در یک دانشگاه و نظام سلامت و بیمارستان همیشه یک سوم است؛ یعنی پرستاران و نیروی بالینی که شامل پرستار، ماما، نیروی آزمایشگاهی و ...بیشترین میزان را دارند و بقیه گروهها یک سوم دارند؛ اما در ایران این نسبت کاملا بر عکس است.

آقای دکتر! موضوع پرداخت کارانه و معوقات پرستاران به کجا رسیده و چقدر پرداخت شده و میزان بروز شده چقدر است؟
در بهترین حالت حدود 4 ماه و در بدترین حالت یازده ماه عقب مانده است و بین این دو عدد دانشگاه‌های مختلف کارانه و معوقات عقب مانده دارند.

 دعوای سه گانه برای جذب نیروی پرستاری
یک دعوایی بین سازمان امور اداری و استخدامی و وزارت بهداشت بر سر توزیع مجوزها وجود دارد. پیشنهاد ما به سازمان امور اداری و استخدامی این است که این استانداردی که مورد قبول تان است را رسما اعلام کنید. الان وزارت بهداشت می‌گوید ما 2.5 نفر را قبول داریم؛ خب 2.5 نفر را شما اعلام کنید و مجوزی که می‌دهید بر اساس آن بدهید. 

میثاقی بین سازمان امور اداری و استخدامی، سازمان برنامه و وزارت بهداشت حاصل نشده و همیشه با هم دعوا دارند و موردی مجوز می‌دهند. مثلا وزارت بهداشت 3 هزار تخت اضافه می‌کند و این عدد را در 2.5 ضرب کرده و میزان نیروی لازم را از سازمان امور اداری و استخدامی طلب می‌کند.

بنده نمی‌دانم می‌خواهند جایگزین بازنشسته‌ها را چکار کنند؟ معاون توسعه وزارت بهداشت می‌گوید 70 درصد پستهای سازمانی خالی است؟ آیا نیرو ندارند یا نیرو در پست خود ننشسته؟می‌توان قاطع گفت حدود 40 درصد این نیروها شرکتی هستند؛ با حقوق بسیار پایین و انگار ته قضیه هم به نظر می‌آید که وزارت بهداشت و سازمان برنامه بدشان نمی‌آید حقوق دولتی به آنها داده نشود.

این افراد بیمه، بازنشستگی، سنوات و پاداش پایین کار و... ندارند؛ شرکتی مسئول آنها و پاسخگوی اینها نیست.به واقع اکنون یک ظلمی در حق نیروی شرکتی می‌شود.باید اینها را سامان داد.بحث بنده با وزارت بهداشت این است که باید خیلی شفاف بگوید سالانه چقدر نیروی بازنشسته دارد و تخت اضافه می‌کند و برای این میزان نیرو بگیرید.

سالانه حدود 10 هزار نفر نیروی بازنشسته پرستاری داریم 
ما سالانه حدود 10 هزار نفر نیروی بازنشسته پرستاری داریم و سالانه حدود 3 هزار تخت بیمارستانی اضافه می‌شود؛ اینها باعث می‌شود استانداردهای ما مثلا در مقطعی‌دوباره افت کرده و به 8 دهم می‌رسد؛ چون بازنشسته‌ها می‌روند و دوباره افت می‌کند. 

آقای دکتر! چند صباحی است بحث مهاجرت پرستاران بسیار مطرح بوده است؛ اکنون مهاجرت پرستاران به چه میزان است؟
حدودا ماهانه 150 پرستار مهاجرت می‌کنند. برعکس وزارت بهداشت و سیستم ما که با پرستاران بدرفتاری می‌کنیم، خیلی از کشورها حقوق‌های مناسبتری به پرستاران ما می‌دهند.

آیا با توجه به مهاجرت پرستاران سطح کیفی پرستاران ایرانی مورد قبول کشورهای دیگر هست؟
بله، اگر در ایران استاندارد جذب نیرو و انگیزه وجود داشته باشد سطح کیفی پرستاران ما بالا است.البته نیرو کم است و انگیزه نیز کم است اما وقتی همین پرستار به کشور دیگری می‌رود آن را می‌پرستند./ فارس